Αρκετά ανθεκτική στις διεθνείς πιέσεις της συγκυρίας εκτιμά το ΙΟΒΕ ότι θα αποδειχθεί φέτος η ελληνική οικονομία, με τον προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης να εκτιμάται ότι θα πλησιάσει το 4%. Ωστόσο, ο μέσος πληθωρισμός προβλέπεται να πλησιάσει το 10% (9 - 9,6%) και αποτελεί την κύρια απειλή για την οικονομία, μαζί με την αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, που θα ανεβάσει τα κόστη χρηματοδότησης για το Δημόσιο και τις επιχειρήσεις.
Παρουσιάζοντας τη νέα, τριμηναία έκθεση για την οικονομία, ο διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας υπογράμμισε ότι «η οικονομία έχει σφυγμό και το ερώτημα είναι αν θα εκτραπεί ή αν έχει αλλάξει δομικά, ώστε να καταφέρει να επιταχύνει».
Στις νέες προβλέψεις του, το ΙΟΒΕ έχει κατεβάσει κατά μία μονάδα την εκτίμηση για τον φετινό ρυθμό ανάπτυξης, από 4,5% - 5% προηγουμένως, στο 3,5% με 4%. Πάντως, η ελληνική οικονομία αναμένεται να «τρέξει» με ταχύτερο ρυθμό από την ευρωζώνη, που εκτιμάται ότι θα έχει ρυθμό μεγέθυνσης 2,5% με 3%. Σημειώνεται ότι, αυτή τη φορά, το ΙΟΒΕ παρουσίασε μόνο ένα σενάριο προβλέψεων, ενώ προηγουμένως είχε καταρτίσει και ένα εναλλακτικό, δυσμενέστερο.
Στο σενάριο προβλέψεων του ΙΟΒΕ δεν περιλαμβάνεται υπόθεση ενδεχόμενης πλήρους διακοπής ή μεγάλης μείωσης των ροών τροφοδοσίας με φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Σε τέτοια περίπτωση, οι αναταραχές δεν θα είναι μόνο βαριές πρωτογενείς, αλλά θα υπάρξουν και επιδράσεις στις χρηματιστηριακές αγορές, όπως τόνισε ο κ. Βέττας.
Οι βασικές υποθέσεις, στις οποίες στηρίζονται οι νέες προβλέψεις του ΙΟΒΕ είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχισθεί, ο πληθωρισμός θα κρατήσει την ίδια πορεία, η τιμή του πετρελαίου θα είναι φέτος περίπου 50% υψηλότερη από το 2021, θα υπάρξει μικρή αναζωπύρωση της πανδημίας και θα επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για τις επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ο ρυθμός ανάπτυξης θα φρενάρει σταδιακά και όχι απότομα από το δεύτερο τρίμηνο και μετά, όπως τόνισε ο κ. Βέττας, σημειώνοντας ότι η θετική δυναμική του τουρισμού θα εξισορροπήσει σε ένα βαθμό την αύξηση των εισαγωγών. Η αύξηση των επενδύσεων αναμένεται να συνεχισθεί, ενώ θα επιβραδυνθεί η κατανάλωση. Πολύ ανησυχητική, πάντως, χαρακτηρίζει ο κ. Βέττας την πρόβλεψη για πληθωρισμό φέτος, ο οποίος θα πλησιάσει το 10%.
Θετικά σημάδια για την οικονομία, όπως τόνισε ο κ. Βέττας, είναι ότι σημαντικό κομμάτι της μεταποίησης δείχνει αρκετή εξωστρέφεια με αύξηση εξαγωγών, ενώ μεγάλο κομμάτι του τουρισμού έχει στραφεί σε ποιοτικότερο προϊόν. Από μακροοικονομική άποψη, οι ρυθμοί ανάπτυξης δεν είναι ευκαταφρόνητοι και αποτελούν θετική βάση για τη συνέχεια. Αρνητικό σημάδι αποτελεί η αναμενόμενη αύξηση επιτοκίων, με πίεση στην κεντρική τράπεζα για μια απότομη αναστροφή, που δημιουργεί κινδύνους για χώρες, όπως η Ελλάδα, οι οποίες χρειάζονται σημαντική αύξηση επενδύσεων.
Απειλές από πληθωρισμό και επιτόκια
Οι δύο βασικοί κίνδυνοι για την οικονομία προέρχονται, όπως τόνισε ο κ. Βέττας, από τον πληθωρισμό και τα επιτόκια που αναμένεται να αυξηθούν:
- Ο πληθωρισμός, σημείωσε, τρέχει πιο γρήγορα σε μας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αυτό δεν είναι θετικό για την ανταγωνιστικότητα. Ο πληθωρισμός είναι δηλητηριώδης ουσία που έχει μπει στο σύστημα της οικονομίας και δεν έχει αυξηθεί μόνο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αφού υπήρχαν ανισορροπίες και νωρίτερα. Η Ελλάδα και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες επιδότησαν τα νοικοκυριά στη διάρκεια της πανδημίας και αυτά στράφηκαν πολύ στην κατανάλωση, ιδιαίτερα σε περιοχές αγαθών και υπηρεσιών όπου δεν είχε προλάβει η προσφορά να τρέξει αρκετά γρήγορα. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο σκηνικό και ο πληθωρισμός θα πρέπει να τιθασευτεί, καθώς αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τα νοικοκυριά, είναι η χειρότερη μορφή φόρου.
- Όσοι έχουν την ευθύνη χάραξης της νομισματικής πολιτικής βρίσκονται σε δυσχερή θέση, γιατί ο πληθωρισμός ανεβαίνει και είναι χρέος τους να διαμορφώσουν προσδοκίες ότι θα κινηθεί προς το 2% στο ορατό μέλλον, κάτι που δημιουργεί πίεση για γρήγορη άνοδο επιτοκίων. Όμως, ο πληθωρισμός έχει να κάνει και με υστέρηση παραγωγής, συνεπώς, εάν αυξηθούν τα επιτόκια μπορεί να προκληθεί μείωση παραγωγής που δεν θα έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα για τον πληθωρισμό, ενώ θα οδηγούσε ακόμη και σε ύφεση την οικονομία.
- Στην Ελλάδα, υπάρχουν ως τώρα τα μέτρα της καθημερινότητας, όπως είναι οι επιδοτήσεις και οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις, για παράδειγμα στο ηλεκτρικό ρεύμα. Μεσοπρόθεσμα, όμως, ο πληθωρισμός δεν μπορεί να χτυπηθεί αν δεν έχουμε αύξηση της προσφοράς πιο γρήγορη από την αύξηση της ζήτησης. Θα πρέπει να απελευθερωθεί η προσφορά και να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός, κάτι που αποτελεί μια διαχρονική δυσκολία της ελληνικής οικονομίας.
- Η πιο σφικτή νομισματική πολιτική αποτελεί τον δεύτερο κίνδυνο, καθώς αυξάνει το κόστος χρηματοδότησης της οικονομίας. Η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου έχει ανεβεί κατακόρυφα, κάτι που συμβαίνει και διεθνώς, όμως το ανησυχητικό για την Ελλάδα είναι ότι αυξάνεται το διαφορικό κόστος χρηματοδότησης, δηλαδή το spread. Η άνοδος της απόδοσης του 10ετούς ομολόγου επηρεάζει ήδη και το κόστος χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. Θα είναι κρίσιμο πώς γίνει η αναστροφή για την ελληνική οικονομία, δηλαδή το πέρασμα από πολύ χαμηλά σε υψηλότερα κόστη χρηματοδότησης, ενώ σημαντικό σταθμό θα αποτελέσει η αναμενόμενη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Πάντως, ενθαρρυντικό στοιχείο αποτελεί ότι ο προϋπολογισμός εκτελείται χωρίς αποκλίσεις. Όπως υπογράμμισε ο κ. Βέττας, είχε τεθεί στόχος πριν τον πόλεμο για το έλλειμμα, με βάση τον οποίο υπάρχει κανονική εκτέλεση. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχουν μεγαλύτερες εισπράξεις από ΦΠΑ και άλλους φόρους, κάτι που σχετίζεται και με τον πληθωρισμό, καθώς οι φόροι επιβάλλονται σε σημαντικά αυξημένες ονομαστικές τιμές. Έτσι, το δημόσιο ταμείο δεν έχει δεχθεί σημαντική πίεση, συγκριτικά με ό,τι συνέβαινε πριν τον πόλεμο, όπως σημείωσε ο διευθυντής του ΙΟΒΕ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
