Σε κατάσταση συναγερμού για τον πληθωρισμό βρίσκεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης καθώς αναμένει ένταση του κύματος ανατιμήσεων στην αγορά στο δίμηνο Μαΐου Ιουνίου με πυροδότες την ενέργεια αλλά και ευρύ φάσμα ειδών διατροφής, τη στιγμή που τα δημοσιονομικά περιθώρια για πρόσθετες παρεμβάσεις έχουν με βάση τα σημερινά δεδομένα εξαντληθεί.
Σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, «ψάχνουμε δημοσιονομικό χώρο για νέο πακέτο μέτρων που θα αναπληρώνει πρόσθετες εισοδηματικές απώλειες, από την ένταση των αυξήσεων στα τρόφιμα και τα καύσιμα». Στο τραπέζι εξακολουθεί να βρίσκεται το σχέδιο για μειωμένο ΦΠΑ σε συγκεκριμένα προϊόντα διατροφής, ενώ λόγω της ανάφλεξης των τιμών στα υγρά καύσιμα εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο παράτασης και μετά τον Ιούνιο της επιδότησης της τιμής του diesel στην πηγή καθώς και του κουπονιού για τη βενζίνη.
Τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, αν και εκτιμούν ότι από τα μέσα του καλοκαιριού θα υπάρξει αποκλιμάκωσης της έντασης του φαινομένου, δεν κρύβουν το προβληματισμό τους για τις πληγές που ανοίγει στην οικονομία η πληθωριστική έξαρση, υπογραμμίζοντας ότι ουδείς είναι σε θέση να προβεί σε ασφαλή πρόβλεψη για το τελικό ύψος της ζημιάς στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, καθώς το σκηνικό παραμένει ρευστό και όπως δείχνει η μέχρι στιγμής εμπειρία όλες οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη των τιμών αναθεωρήθηκαν επί τα χείρω.
Το μείζον πρόβλημα σε περίπτωση που δεν επαληθευτεί το σενάριο για ανακοπή του κύματος ακρίβειας από το καλοκαίρι και απαιτηθούν νέα δραστικά αντισταθμιστικά μέτρα έχει να κάνει με τις περιορισμένες αντοχές του προϋπολογισμού για άνοιγμα της στρόφιγγας των χρηματοδοτήσεων.
Βέβαια, όπως έχει διακηρύξει η κυβέρνηση σε όλους τους τόνους, όσο καίει η πληθωριστική φωτιά θα ενεργοποιούνται «πυροσβεστικά μέτρα». Με βάση τη δέσμευση αυτή και με υπόθεση ότι η πληθωριστική καταιγίδα θα συνεχιστεί για πολλούς μήνες ακόμα, διενεργούνται ασκήσεις επί χάρτου για το πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος που θα προκαλούσε τυχόν επέκταση και διεύρυνση των μέτρων στήριξης.
Όπως επισημαίνουν στο υπουργείο Οικονομικών, «ασφαλώς είμαστε σε ετοιμότητα και εγρήγορση για μελλοντικά μέτρα στήριξης, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα προχωρήσουμε σε απερίσκεπτες δημοσιονομικές κινήσεις και οι επιλογές για το πού, πόσα και πότε θα ξοδέψουμε θα είναι μετρημένες και αυστηρές».
Η «ταμειακή σανίδα σωτηρίας» μπορεί να έρθει από την Ε.Ε., εφόσον στη σύνοδο του Μαΐου αποφασιστεί κοινή και συντονισμένη δράση για την κατάσβεση της πληθωριστικής φωτιάς με παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας για το φρενάρισμα των τιμών και ενεργοποίηση πρόσθετων πόρων για την απόσβεση των ζημιών στα εισοδήματα και στην αγορά, που δεν θα μετράνε στο δημοσιονομικό ισοζύγιο των χωρών.
Πάντως, όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι ο πληθωρισμός θα τρέξει με υψηλές ταχύτητες έως το τέλος Ιουνίου, ενώ όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς οι τιμές θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα ακόμα και μέσα στο 2023.
Έρχονται νέες ανατιμήσεις στα τρόφιμα
Προ των πυλών βρίσκεται ένα νέο κύμα αυξήσεων έως 20% στα τρόφιμα, το οποίο σε συνδυασμό με τις υψηλές πτήσεις στα καύσιμα θα κλιμακώσει τις πληθωριστικές πιέσεις και θα επιτείνει την οικονομική αιμορραγία των νοικοκυριών. Σημειώνεται ότι ο δείκτης τιμών σε αυτή την ομάδα κατέγραψε τον Απρίλιο αύξηση υψηλότερη από τον πληθωρισμό με 10,9% έναντι 10,2%.
Ανεξέλεγκτες διαστάσεις προσλαμβάνουν και οι αυξήσεις κατά 35,2% στην κατηγορία της στέγασης, με την επίπτωση στον τιμάριθμο να φτάνει τις πέντε ποσοστιαίες μονάδες, καθώς μεγαλώνει το κύμα των ιδιοκτητών ακινήτων που ζητούν μεγαλύτερα μισθώματα από ενοίκια λόγω του υψηλού πληθωρισμού, πέραν των χτυπημάτων που δέχονται νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τους λογαριασμούς-σοκ στο ρεύμα. Τον Απρίλιο, οι τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα χτύπησαν «κόκκινο», με αύξηση 88,8% σε ετήσια βάση και ακολούθησαν το πετρέλαιο θέρμανσης με 65,1% και τα καύσιμα και λιπαντικά με 29%
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τις νέες επί το δυσμενέστερο προβλέψεις της κυβέρνησης, ο πληθωρισμός θα κλείσει το 2022 με ρυθμό αύξησης 5,6%, ενώ σύμφωνα με το αρνητικό σενάριο του Προγράμματος Σταθερότητας θα εκτιναχθεί στο 7,6%.
Σχετικά με το πακέτο των μέτρων στήριξης εκτιμάται ότι θα φτάσουν φέτος τα 4,336 δισ. ευρώ ή το 2,2% του ΑΕΠ, έναντι 991 εκατ. ευρώ (0,5% του ΑΕΠ) το 2021. Με βάση την κατανομή των κονδυλίων, ποσό ύψους 3,614 δισ. ευρώ θα διατεθεί για τις επιδοτήσεις σε ρεύμα και φυσικό αέριο (οι οποίες χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης), 324 εκατ. ευρώ είναι οι ενισχύσεις για τα ευάλωτα νοικοκυριά, 130 εκατ. ευρώ θα δοθεί για τις επιδοτήσεις για την αγορά καυσίμων και 90 εκατ. ευρώ για επίδομα θέρμανσης.