Κίνηση για να μειωθεί η επιβάρυνση των καταναλωτών από τη λειτουργία της Υπόγειας Αποθήκης φυσικού αερίου στην Καβάλα κάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς αναμένεται ότι στον κανονισμό τιμολόγησης που θα βγάλει σε δημόσια διαβούλευση άμεσα, ενδεχομένως και σήμερα, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας θα περιλαμβάνεται και η συμβολή του Δημοσίου, στο πλαίσιο πολιτικής κάλυψης του κόστους για την τήρηση στρατηγικών αποθεμάτων ασφαλείας φυσικού αερίου.
Ύστερα από πολλές συζητήσεις και συναντήσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα με την ηγεσία της ΡΑΕ, φαίνεται πως το Δημόσιο θα αναλάβει μέρος της δαπάνης του έργου με σκοπό να διασφαλίσει τη βιωσιμότητά του και τη δημιουργία μίας νέας υποδομής που θα συνεισφέρει στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας απέναντι σε ενδεχόμενες κρίσεις προμήθειας.
Πολιτική στόχευση που φάνηκε και από τις πρόσφατες δηλώσεις που έκανε η γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ Αλεξάνδρα Σδούκου τονίζοντας οτι στόχος είναι η χώρα να αμβλύνει τους κινδύνους από την εξάρτησή της από το εισαγόμενο φυσικό αέριο. «Την ίδια στιγμή προωθούμε στρατηγικές υποδομές αποθήκευσης φυσικού αερίου, όπως την Υπόγεια Αποθήκη της Καβάλας και νέες υποδομές, όπως ο ελληνοβουλγαρικός διασυνδετήριος αγωγός IGB και το FSRU της Αλεξανδρούπολης που αυξάνουν τη δυνατότητα όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και των γειτονικών της χωρών να αντιμετωπίσουν μια μείζονα κρίση εφοδιασμού φυσικού αερίου σαν αυτή που ίσως κληθεί να αντιμετωπίσει η Ευρώπη το αμέσως επόμενο διάστημα σε περίπτωση σύρραξης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας» τόνισε η κ. Σδούκου.
Το Δημόσιο, λοιπόν, θα αναλάβει κάποιο μέρος του κόστους μειώνοντας το ποσοστό κοινωνικοποίησης του έργου, που στις αρχικές προβλέψεις έφτανε στο 50%. Ακόμα ωστόσο δεν έχει γίνει γνωστό το ποσοστό που θα καλυφθεί κατά αυτόν τον τρόπο και πόσο θα είναι το κόστος που θα περάσει στους καταναλωτές μέσα από τα τέλη δικτύου. Το υπόλοιπο ποσοστό θα καλυφθεί κατά 35% από επιδοτήσεις και κατά 15% από τον ανάδοχο του έργου. Εφόσον οριστικοποιηθούν και τα υπόλοιπα διαδικαστικά, ο διαγωνισμός θα μπορεί να ξεκολλήσει και να φθάσει μέσα στο επόμενο τρίμηνο στο στάδιο της υποβολής των δεσμευτικών προτάσεων των υποψήφιων επενδυτών, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ και Energean.
Ερωτηματικό ωστόσο παραμένει το εάν θα περιληφθεί στην τιμολόγηση του έργου η κάλυψη του κόστους των συνοδευτικών έργων που είχε προτείνει ο ΔΕΣΦΑ και προκάλεσαν την έντονη αντιπαράθεση με τη ΡΑΕ. Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος της ΡΑΕ, Αθανάσιος Δαγούμας ανέβασε τους τόνους αναφορικά με τις προτάσεις του ΔΕΣΦΑ σημειώνοντας πως τον περασμένο Σεπτέμβριο έβαλε σε αναμονή τη δημοσιοποίηση της απόφασης, καθώς έπρεπε να περιμένει τις αναλύσεις του ΔΕΣΦΑ.
Στη συνέχεια, όπως ανέφερε, ο ΔΕΣΦΑ έστειλε ένα σενάριο που προέβλεπε τη δημιουργία ενός δεύτερου αγωγού για τη μεταφορά φυσικού αερίου που θα ανέβαζε το κόστος κατά 1 δισ. ευρώ. Πρόταση που η Αρχή δεν έκανε δεκτή καθώς, όπως αναρωτήθηκε, «θα πληρώνουν οι καταναλωτές για έναν αγωγό που είναι άχρηστος;». Όπως είπε, η χώρα «δεν είναι αποικία» και ο καταναλωτής δε θα πληρώνει ό,τι θέλουν οι Διαχειριστές.
Η απάντηση ήρθε στη συνέχεια από τον ΔΕΣΦΑ δια στόματος της διευθύνουσας συμβούλου του Διαχειριστή, Μαρία Ρίτα Γκάλι, που τόνισε ότι δεν γίνεται λόγος για τέτοιο ποσό από την πλευρά του Διαχειριστή, αλλά για αναγκαίες επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ. Το θέμα τελικά έφθασε στο ΥΠΕΝ ώστε να δοθεί μία πολιτική λύση και κατεύθυνση για το εάν τελικά το έργο αυτό πρέπει και πώς να προχωρήσει.
Από την άλλη πλευρά, ο τρόπος με τον οποίο προωθείται ο διαγωνισμός τώρα αφήνει επίσης αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με το ίδιο το αντικείμενο της σύμβασης. Είναι χαρακτηριστικό ότι πήγες από τους κύκλους των ενδιαφερόμενων τονίζουν ότι πρόκειται για ένα έργο χωρίς business plan. Επιπρόσθετα, πηγές της αγοράς συνεχίζουν να εκφράζουν ανησυχίες αναφορικά με τη χρηματοδότηση, αλλά και για την υψηλή τιμή του φυσικού αερίου. Όπως λένε, με τιμές που είδαμε μέσα στο 2021, για να γεμίσει η αποθήκη θα χρειαστούν περί τα 800 εκατ. ευρώ, δημιουργώντας αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του έργου.
Πολιτική αντιπαράθεση
Το σχέδιο του ΥΠΕΝ για να «ξεκολλήσει» ο διαγωνισμός έχει ήδη προκαλέσει πολιτική αναταραχή. Πριν καν ανακοινωθεί επίσημα το τελικό ποσοστό της κοινωνικοποίησης του έργου, 30 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ υπέβαλαν χθες κοινοβουλευτική ερώτηση προς τον υπουργό Περιβάλλοντος για το κόστος που καλούνται να πληρώσουν οι καταναλωτές, τα συνοδευτικά για την αποθήκη έργα και τις αναφορές του προέδρου της ΡΑΕ, Αθανάσιου Δαγούμα σχετικά με τον αγωγό που ζητάει ο ΔΕΣΦΑ.
Επίσης, σημειώνουν ότι «δεδομένου ότι οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις, εκτός από επιβάρυνση προς τον καταναλωτή, αποτελούν και "κρατικούς πόρους" σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο, προκύπτει ένα σοβαρό θέμα σχετικά με το πώς δικαιολογούνται με βάση τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων του άρθρου 107 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)».
Οι βουλευτές, επίσης, θέτουν ζήτημα για την «αναγκαιότητα και τη σκοπιμότητα κατασκευής δεύτερου αγωγού, με την "επιθυμία" του ΔΕΣΦΑ να επιμεριστεί το μεγαλύτερο μέρος του κόστους στους ήδη επιβαρυμένους με τεράστιο ενεργειακό κόστος καταναλωτές, καθώς και σχετικά με την κοινή ωφέλεια του εν λόγω έργου», ενώ υπογραμμίζουν ότι ο Διαχειριστής συμμετέχει μέσω της κοινοπραξίας ΔΕΣΦΑ- ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στη δεύτερη φάση του και άρα, τίθεται «ζήτημα κατά πόσον ενδιαφερόμενος επενδυτής μπορεί να προτείνει πρόσθετα έργα καθώς και τον επιμερισμό μεγάλου μέρους του κόστους αυτών στους τελικούς καταναλωτές».
Ζητούν δε να κατατεθεί η ανάλυση κόστους - όφελους για τον δεύτερο αγωγό και για την αποθήκη χωρίς τον αγωγό, καθώς τα έγγραφα που θα λάβει η Κομισιόν για «την έγκριση του σχεδίου χρηματοδότησης, ειδικά σχετικά με το εάν τίθεται θέμα κρατικών ενισχύσεων και σχετικά με το εάν οι καταναλωτές και το Ελληνικό Δημόσιο θα επωμιστεί αυτό το κόστος και όχι ο επενδυτής και σε ποιο ποσοστό».