Με τις τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ να «παίρνουν φωτιά» και τον πληθωρισμό να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο χωρίς να διαφαίνεται φως αποκλιμάκωσης στο βάθος των επόμενων μηνών, το οικονομικό επιτελείο κάνει δεύτερες σκέψεις και εξετάζει το σενάριο να στηθεί «φορολογικό ανάχωμα» στο κύμα ακρίβειας στα τρόφιμα που χτυπά τον «πυρήνα» των οικογενειακών προϋπολογισμών, καθώς αντιστοιχούν σε ποσοστό πάνω από το 23% της συνολικής καταναλωτικής δαπάνης.
Αν και στο παρελθόν έχει αποκλειστεί παρέμβαση στους φόρους, ωστόσο τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που δείχνουν ότι η μέση αύξηση στην ομάδα των ειδών διατροφής και των μη οινοπνευματωδών ποτών τρέχει με ταχύτητα κοντά στο 4%, σε συνδυασμό με τα μηνύματα των εκπροσώπων των σούπερ μάρκετ για νέες ανατιμήσεις έως 20% σε δεκάδες αγαθά πρώτης ανάγκης μετά τις 15 Ιανουαρίου υποχρεώνουν τη κυβέρνηση να στρέψει το βλέμμα στον... φορολογικό πυροσβεστήρα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπέζι βρίσκεται η πρόταση για προσωρινή και επιλεκτική μείωση του συντελεστή ΦΠΑ σε ορισμένα τρόφιμα με υψηλές αυξήσεις που πλήττουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και απειλούν να εξανεμίσουν τα κέρδη από την αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης και τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και από την αύξηση κατά 2% του κατώτατου μισθού.
Αρμόδια στελέχη σημειώνουν ότι μετά τις κρατικές επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου που εξουδετερώνουν σημαντικό μέρος των εισοδηματικών απωλειών θα πρέπει να υπάρξουν παρεμβάσεις για την ακρίβεια στα είδη διατροφής και το μόνο άμεσης δραστικότητας φάρμακο είναι οι περικοπές στον ΦΠΑ. Ωστόσο, σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι το μέτρο, εφόσον εφαρμοσθεί, θα έχει ημερομηνία λήξης και θα διαρκέσει για όσο διάστημα συνεχίζεται το ράλι των τιμών, ενώ θα είναι στοχευμένο, δηλαδή θα αφορά συγκεκριμένα τρόφιμα ευρείας κατανάλωσης.
Βέβαια, μία τέτοια κίνηση προϋποθέτει την έγκριση της Κομισιόν και των Θεσμών, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι το θέμα είναι πιθανό να τεθεί στις συζητήσεις με τους επικεφαλής των θεσμών που ξεκινούν στις 25 Ιανουαρίου στο πλαίσιο της 13ης αξιολόγησης. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι τυχόν ενεργοποίηση του μέτρου δεν θα έχει επιπτώσεις στα κρατικά ταμεία καθώς ο ΦΠΑ είναι αναλογικός φόρος και συνεπώς θα μπορούσαν τα επιπλέον έσοδα που φέρνει η αύξηση των τιμών να χρησιμοποιηθούν για να χαμηλώσει ο συντελεστής σε ορισμένα αγαθά με ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα.
Πάντως σε αυτή τη φάση αποκλείεται μείωση στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (π.χ. στα καύσιμα ή στο ρεύμα), που θα άνοιγε μεγάλες τρύπες στα δημόσια ταμεία τη στιγμή μάλιστα που για την αναχαίτιση των ενεργειακών επιβαρύνσεων βρίσκεται σε πλήρη ισχύ το πρόγραμμα των κρατικών επιδοτήσεων.
Η κυβερνητική στροφή στη φορολογία πηγάζει από το γεγονός ότι η ένταση και η διάρκεια των πληθωριστικών πιέσεων έχει ανατρέψει τις αρχικές προβλέψεις και οι επικαιροποιημένες προβολές εγχώριων και διεθνών οργανισμών δείχνουν ότι το φαινόμενο δεν αναμένεται να αποκλιμακωθεί νωρίτερα από το δεύτερο τρίμηνο του έτους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταικούρας απέφυγε να προβεί σε εκτιμήσεις για την πορεία του πληθωρισμού, αναγνωρίζοντας ότι «το ενεργειακό κόστος και ο πληθωρισμός κινείται υψηλότερα και από τις εκτιμήσεις της ΕΚΤ, κρατάει περισσότερο, έχει πιο βίαιες επιπτώσεις αλλά φαίνεται ότι θα είναι παροδικό και προς το 2ο τρίμηνο θα αρχίσει να σβήνει».
Από την πλευρά του ο υπουργός Ανάπτυξης Αδ. Γεωργιάδης τόνισε ότι «κάνουμε την άσκηση για το καλάθι της νοικοκυράς για να εξετάσουμε τα μέτρα τα οποία μπορούμε να πάρουμε για να το κάνουμε αυτό λιγότερο οδυνηρό. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι οι επόμενοι 2 με 3 μήνες θα είναι δύσκολοι στον τομέα της ακρίβειας».
Σήματα κινδύνου για παρατεταμένη πληθωριστική κρίση έρχονται από την Ευρώπη, με τον νέο πρόεδρο της Bundesbank, Γιόαχιμ Νάγκελ, να προειδοποιεί ότι ο πληθωρισμός μπορεί να παραμείνει υψηλός για περισσότερο από το αναμενόμενο προτρέποντας τους συναδέλφους του στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να είναι προσεκτικοί. «Είναι αλήθεια ότι οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν λιγότερο από ό,τι εκτιμάται στις προβλέψεις», είπε. «Ωστόσο, επί του παρόντος, βλέπω μεγαλύτερο κίνδυνο οι ρυθμοί πληθωρισμού να παραμείνουν υψηλοί για περισσότερο από το αναμενόμενο. Σε κάθε περίπτωση, η νομισματική πολιτική πρέπει να είναι σε ετοιμότητα», δήλωσε.
Την ανησυχία του οικονομικού επιτελείου επιτείνουν και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για νέα άνοδο του πληθωρισμού τον Δεκέμβριο, που έσπασε το φράγμα του 5% έναντι 4,8% τον Νοέμβριο και μείωσης 2,3% τον Δεκέμβριο του 2020, με κινητήριες δυνάμεις την ενέργεια αλλά και την ακρίβεια σε ευρύ φάσμα αγαθών και υπηρεσιών. Σημειώνεται ότι με ρυθμό πάνω από 5% κινήθηκε ο πληθωρισμός το 2010, οπότε διαμορφώθηκε στο 5,2% και το αμέσως προηγούμενο ρεκόρ ήταν το 1996 με 7,3%.
Πέραν των ανατιμήσεων στην ομάδα στέγαση και μεταφορές, λόγω της διόγκωσης του ενεργειακού κόστους για τα νοικοκυριά, μεγάλες αυξήσεις εντοπίζονται στη βασική ομάδα με τα είδη διατροφής και τα μη οινοπνευματώδη ποτά με το δείκτη να κάνει τον Δεκέμβριο νέο ετήσιο άλμα, ξεπερνώντας το 3,5% που ήταν το Νοέμβριο, όταν το Δεκέμβριο του 2020 είχε διαμορφωθεί στο 0,8%.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ οι βασικές εστίες ανατιμήσεων στα τρόφιμα είναι το ψωμί, τα προϊόντα αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής, τα ζυμαρικά, το μοσχάρι, τα πουλερικά, το αρνί και το κατσίκι, τα παρασκευάσματα με βάση το κρέας, τα νωπά ψάρια, τα τυριά, το ελαιόλαδο και τα άλλα βρώσιμα έλαια, τα νωπά φρούτα και λαχανικά, οι πατάτες, οι σοκολάτες και τα προϊόντα σοκολάτας και ο καφές.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
