Πληθαίνουν οι ενδείξεις φούσκας στην αγορά κατοικιών της Ευρώπης, με Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και αρκετούς αναλυτές να υποστηρίζουν ότι μία ενδεχόμενη σοβαρή διόρθωση των τιμών θα μπορούσε να συμπαρασύρει αρκετές ευρωπαϊκές οικονομίες.
Σύμφωνα με τον δείκτη Global Real Estate Bubble Index, τον οποίο καταρτίζει η UBS, υπάρχουν εννέα πόλεις της υφηλίου όπου οι τιμές των ακινήτων έχουν διογκωθεί υπερβολικά εκ των οποίων έξι είναι ευρωπαϊκές. Πρόκειται για Φρανκφούρτη, Μόναχο, Ζυρίχη, Στοκχόλμη, Παρίσι και Άμστερνταμ. Οι τιμές των κατοικιών εκτοξεύτηκαν σε όλο τον κόσμο τον περασμένο χρόνο καθώς η νομισματική πολιτική των Κεντρικών Τραπεζών παραμένει ιδιαίτερα χαλαρή, με το κόστος δανεισμού –και για στεγαστικά δάνεια- να διατηρείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Στο «κόκκινο» οι αγορές ακινήτων της Ευρώπης
Όμως η συνεχής αύξηση των τιμών, όπως προειδοποιεί η UBS, θα μπορούσε να παγώσει και μάλιστα απότομα, ιδιαίτερα εάν υπάρξει αλλαγή στην επιτοκιακή πολιτική και μείωση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης τα οποία έχουν «γεμίσει» την αγορά με ρευστότητα. «Κατά μέσο όρο, ο κίνδυνος φούσκας αυξήθηκε τον τελευταίο χρόνο, όπως και οι πιθανότητες διόρθωσης των τιμών σε πολλές πόλεις που παρακολουθούνται από τον δείκτη», σημειώνει στην έκθεσή του ο χρηματοπιστωτικός όμιλος και προσθέτει ότι «η διαθεσιμότητα, ο μη βιώσιμος στεγαστικός δανεισμός και η αυξανόμενη απόκλιση μεταξύ τιμών και ενοικίων έχουν λειτουργήσει ιστορικά ως πρόδρομοι των στεγαστικών κρίσεων».
Σε αντίθεση με την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, οι πόλεις των ΗΠΑ βρίσκονται εκτός της επικίνδυνης ζώνης. Σε Μόσχα και Στοκχόλμη εμφανίζονται οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι, ενώ το Τόκιο και το Σίδνεϊ ανέβηκαν επίσης την κατάταξη καθώς οι αγορές κατοικιών τους σημείωσαν άνοδο. Σε όλες τις πόλεις που εξετάσθηκαν, η αύξηση των τιμών επιταχύνθηκε κατά 6% σε όρους προσαρμοσμένους στον πληθωρισμό από τα μέσα του 2020 έως τα μέσα του 2021, η υψηλότερη αύξηση σε επτά χρόνια.
Καθώς τα νοικοκυριά δανείζονται όλο και περισσότερα χρήματα για να συμβαδίζουν με τις τιμές των κατοικιών, η αύξηση των εκκρεμών στεγαστικών δανείων και των αναλογιών χρέους προς εισόδημα έχει επίσης επιταχυνθεί, ιδιαίτερα στον Καναδά, το Χονγκ Κονγκ και την Αυστραλία. Μία ακόμη συνέπεια της πανδημίας είναι ότι οι τιμές σε μη αστικές περιοχές αυξάνονται ταχύτερα από ό, τι στις πόλεις για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Προειδοποίηση από ΕΚΤ και ΔΝΤ
Ο φόβος της φούσκας στις αγορές κατοικιών έχει περάσει στο «ραντάρ» τόσο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) όσο και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ).
Σε κατάθεσή του στην Οικονομική και Νομισματική Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, ο επικεφαλής του SSM, κ. Αντρέα Ενρία, έσπευσε να υπογραμμίσει ότι σε αρκετές χώρες της Ευρώπης «ο τομέας των ακινήτων είναι ευάλωτος», γεγονός το οποίο θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς έχουν αυξηθεί οι κίνδυνοι για αθετήσεις πληρωμών στεγαστικών δανείων.
Ανάλογη προειδοποίηση εξέδωσε και το ΔΝΤ στην έκθεσή του «Financial Stability Report» στην οποία τονίζει ότι σε αρκετές χώρες οι αυξήσεις των τιμών είναι κάτι παραπάνω από γενναιόδωρες, καθώς σε Λουξεμβούργο, Ν. Ζηλανδία και Τουρκία έχουν ξεπεράσει το 15% σε σύγκριση με αυτές που ίσχυαν στα τέλη του 2019.
«Οι διαρκείς περίοδοι ταχείας αύξησης των τιμών των κατοικιών μπορούν να δημιουργήσουν την προσδοκία ότι αυτές οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνονται στο μέλλον, οδηγώντας ενδεχομένως σε υπερβολική ανάληψη κινδύνου. Οι αρνητικοί κίνδυνοι για τις τιμές των κατοικιών φαίνεται να είναι σημαντικοί», τονίζει το Ταμείο και μάλιστα προσθέτει ότι, βάσει του πιο απαισιόδοξου σεναρίου, μπορεί να καταγραφεί πτώση των τιμών κατά 14% στις ανεπτυγμένες οικονομίες και 22% στις αναδυόμενες εντός της επόμενης 3ετίας.
Τι δείχνουν τα στοιχεία της ΤτΕ
Ανοδικές τάσεις ακολουθούν και οι τιμές ακινήτων και στην ελληνική αγορά, με την Τράπεζα της Ελλάδος να δίνει στη δημοσιότητα τα στοιχεία που αφορούν αυτές διαμερισμάτων για το β’ τρίμηνο του έτους, τα οποία βασίζονται στα δεδομένα που έχει λάβει από τις τράπεζες. Πάντως, η ελληνική αγορά ακινήτων απέχει πολύ από οποιοδήποτε κίνδυνο φούσκας, αφού οι τιμές είχαν σημειώσει μεγάλη πτώση στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας.
Όπως ανέφερε στην ανακοίνωσή της η ΤτΕ το β΄ τρίμηνο του 2021 οι τιμές των διαμερισμάτων (σε ονομαστικούς όρους) ήταν κατά μέσο όρο αυξημένες κατά 4,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, το α΄ τρίμηνο του 2021 η αντίστοιχη αύξηση διαμορφώθηκε στο 3,5%, ενώ για το σύνολο του 2020 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,4%.
Πιο αναλυτικά, η αύξηση των τιμών το β΄ τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 ήταν 4,7% για τα νέα διαμερίσματα, δηλ. ηλικίας έως 5 ετών, και 4,6% για τα παλαιά, δηλ. ηλικίας άνω των 5 ετών. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, το α΄ τρίμηνο του 2021 σημειώθηκε αύξηση των τιμών των νέων διαμερισμάτων κατά 3,4%, ενώ οι τιμές των παλαιών διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 3,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020. Για το σύνολο του 2020, οι τιμές για τα νέα και τα παλαιά διαμερίσματα αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,8% και 4,1% αντίστοιχα.
Από την ανάλυση των στοιχείων κατά γεωγραφική περιοχή προκύπτει ότι η αύξηση των τιμών των διαμερισμάτων το β΄ τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 ήταν 6,4% στην Αθήνα, 4,1% στη Θεσσαλονίκη, 3,2% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 2,6% στις λοιπές περιοχές της χώρας.
Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, το α΄ τρίμηνο του 2021 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 5,6% στην Αθήνα, 3,8% στη Θεσσαλονίκη, 1,6% στις άλλες μεγάλες πόλεις και 0,9% στις λοιπές περιοχές της χώρας σε σύγκριση με το α΄ τρίμηνο του 2020. Για το σύνολο του 2020, η αύξηση των τιμών στις ίδιες περιοχές σε σχέση με το 2019 ήταν 7,6%, 4,8%, 0,2% και 1,8% αντίστοιχα.
Τέλος, για το σύνολο των αστικών περιοχών της χώρας, το β΄ τρίμηνο του 2021 οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 4,7% σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο του 2020. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, το α΄ τρίμηνο του 2021 η αντίστοιχη αύξηση των τιμών των διαμερισμάτων στις αστικές περιοχές ήταν 3,6%, ενώ για το σύνολο του 2020 η μέση ετήσια αύξηση διαμορφώθηκε στο 4,7%.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
