Την κάθετη αντίδρασή του στην όψιμη δαιμονοποίηση της χρήσης πλαστικών και όλη τη στηλίτευση των προϊόντων αυτού του υλικού που έχει διαδραματίσει κομβικό ρόλο στην εξέλιξη της υγιεινής τροφίμων και της υγείας των κοινωνιών εδώ και 70 χρόνια εκφράζει ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος (ΣΒΠΕ), κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το κλείσιμο δεκάδων επιχειρήσεων του κλάδου, ο οποίος αποτελεί έναν πολύ σημαντικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας.
Η άποψη του κλάδου είναι ότι, πριν την «τυφλή» και άκριτη διαμονοποίηση της χρήσης των πλαστικών, θα έπρεπε να έχει προηγηθεί ολιστική και καλά οργανωμένη προσπάθεια καλλιέργειας κουλτούρας ανακύκλωσης και κυκλικής οικονομίας στην «πηγή», δηλαδή στο εκάστοτε νοικοκυριό, συνδυαστικά με την αναβάθμιση όλης της αλυσίδας συλλογής και ανακύκλωσης.
Οι επιχειρηματίες του κλάδου τονίζουν ότι για ένα υλικό που από το 1950 που μπήκε για τα καλά στη ζωή της ανθρωπότητας, έχει σώσει εκατομμύρια ζωές, μέσω της πιο υγιεινής μεταφοράς και αποθήκευσης τροφίμων και νερού, ενώ κατά τη διάρκεια της πανδημίας έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια «μάχη» της ανθρωπότητας, πρέπει να υπάρξει καλύτερη ενημέρωση και κυρίως καλύτερη διαχείριση.
Όπως σημειώνουν τα στελέχη του ΣΒΠΕ, σχεδόν όλος ο ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός παράγεται με πρώτη ύλη τα πλαστικά. Οι μάσκες προσώπου, τα γάντια, οι συσκευασίες των αντισηπτικών, ο εξοπλισμός διασωλήνωσης, όλα τα σύγχρονα μηχανήματα στα νοσοκομεία ακόμη και οι σύριγγες μιας χρήσης, όπου τοποθετούνται τα εμβόλια, έχουν παραχθεί από πλαστικά υλικά.
Η λύση λοιπόν στο πρόβλημα της υπερφόρτωσης του περιβάλλοντος με πλαστικά δεν είναι η πλήρης και άμεση κατάργηση αυτού του υλικού, καθώς κάτι τέτοιο είναι αδύνατον, εφόσον είναι τόσο κομβική η συμμετοχή στην παγκόσμια υγεία αλλά και στις ασφαλείς συσκευασίες, αλλά έγκειται στη διαχείριση των πλαστικών μετά τη χρησιμοποίηση.
Παράλληλα, τεράστιο θέμα εγείρεται και αναφορικά με τα θεωρητικά «οιικο-φιλικά» υλικά, όπως το γυαλί και το χαρτί, την ίδια ώρα που οτιδήποτε μη πλαστικό θεωρείται εκ προοιμίου «πράσινο». Το χαρτί για παράδειγμα δεν έχει κάποιο ιδιαίτερα καλό περιβαλλοντικό ιστορικό. Η παραγωγή χαρτιού απαιτεί πολύ νερό και ενέργεια, και έχει λειτουργικά μειονεκτήματα καθώς σκίζεται εύκολα και δεν είναι αδιάβροχο. Για να αντέχουν περισσότερο τα χάρτινα καλαμάκια συχνά έχουν μια ειδική επίστρωση, όμως έτσι δεν μπορούν μετά να ανακυκλωθούν. Ακόμη και τα προϊόντα από μπαμπού συχνά υπερτιμούνται.
Η Stiftung Warentest, ένας γερμανικός φορέας καταναλωτών, έχει προειδοποιήσει το κοινό σχετικά με τη χρήση ποτηριών από μπαμπού, καθώς αυτά μπορεί να περιέχουν επιβλαβείς ουσίες. Κατ’ ουσία, πρόκειται για πλαστικά ποτήρια που χρησιμοποιούν ίνες μπαμπού για συμπλήρωμα. Ακόμη και τα γυάλινα μπουκάλια δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση, καθώς η παραγωγή τους απαιτεί πολλή ενέργεια. Επιπλέον είναι βαριά, πράγμα που σημαίνει ότι η μεταφορά τους από το ένα μέρος στο άλλο αφήνει μεγάλο αποτύπωμα διοξειδίου του άνθρακα. Τα γυάλινα μπουκάλια είναι βιώσιμα μόνο όταν επαναχρησιμοποιούνται πολλές φορές και κατά προτίμηση κατασκευάζονται και χρησιμοποιούνται στην ίδια περίπου περιοχή.
Συχνά, το καλύτερο υλικό για αντικατάσταση του πλαστικού είναι στην πραγματικότητα τα πλαστικά, όπως τα πλαστικά πολλαπλών χρήσεων από πολυπροπυλένιο, τα οποία μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν και να ανακυκλωθούν πολλές φορές. Εν τέλει, μια αλλαγή στη νοοτροπία που δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην οικονομία της ανακύκλωσης είναι ζωτικής σημασίας, καθώς τα πλαστικά δεν ανήκουν στο περιβάλλον. Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά τους -η ακραία ανθεκτικότητά τους- γίνεται μειονέκτημα όταν δεν απορρίπτονται με τον κατάλληλο τρόπο.
Κλάδος που συμβάλλει κατά 1,6% στο ΑΕΠ
Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος ιδρύθηκε το 1958 και σήμερα μέλη του είναι βιομηχανίες παραγωγής πλαστικών προϊόντων, κατασκευαστές μηχανών όπως και εισαγωγείς Α’ υλών. Στον Σύνδεσμο συμμετέχουν ως τακτικά μέλη βιομηχανίες παραγωγής πλαστικών προϊόντων όπως φιλμ, σωλήνες, κιβώτια, προϊόντα εξέλασης φύλλου και θερμοδιαμόρφωσης, Masterbatch. Επίσης μέλη του είναι κατασκευαστές μηχανών όπως και εισαγωγείς Α’ υλών. Τα μέλη του Συνδέσμου αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% της ελληνικής παραγωγής πλαστικών και συγκροτούν μια από τις κορυφαίες βιομηχανίες στη χώρα.
Σύμφωνα με μελέτη του Ι.Ο.Β.Ε., ο κλάδος συνεισφέρει περίπου 3 δισ. ευρώ ή 1,6% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος. Η άμεση και έμμεση απασχόληση που προσφέρει φτάνει το 1,8% του συνολικού εργατικού δυναμικού της Ελλάδας. Παράλληλα, η ελληνική βιομηχανία των πλαστικών είναι ιδιαίτερα εξωστρεφής και συνεισφέρει σχεδόν το 4% των συνολικών εξαγωγών της χώρας, σύμφωνα με την ίδια έρευνα.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στελέχη του ΣΒΠΕ δραστηριοποιούνται 1.000 επιχειρήσεις του ευρύτερου κλάδου, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι οικογενειακές επιχειρήσεις. Τα μέλη του Συνδέσμου είναι 250 βιομηχανίες πλαστικών, που όμως αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% της ελληνικής παραγωγής πλαστικών, ενώ ο ετήσιος όγκος παραγωγής είναι της τάξεως των 750.000 τόνων.
Στον κλάδο απασχολούνται άμεσα και έμμεσα περί τους 20 χιλ. εργαζόμενους, ενώ ο ετήσιος κύκλος εργασιών συνολικά φτάνει τα 2 δισ. ευρώ. Μέλη του Συνδέσμου είναι σχεδόν όλες οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις πλαστικών, μεταξύ των οποίων οι εισηγμένες Πλαστικά Θράκης και Πλαστικά Κρήτης, η Lariplast κ.α.
Μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος
Ο Σ.Β.Π.Ε. είναι μέλος της «EuPC» (European Plastics Converters - Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Μεταποιητών Πλαστικών) και συμμετέχει στην «PlasticsEurope» (Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Πλαστικών Πρώτων Υλών). Σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς όπως οι Ευρωπαίοι μεταποιητές πλαστικών «EuPC» και ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Προμηθευτών Πρώτων Υλών από πλαστικά «PlasticsEurope», συνδιαμορφώνει τις θέσεις της ευρωπαϊκής βιομηχανίας πλαστικών και επιτελεί σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση των ωφελειών, που έχει το υλικό, στη βελτίωση της ζωής δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο.
Η άποψη των ανθρώπων του κλάδου είναι ότι σε μια εποχή τεκτονικών αλλαγών στον πλανήτη και με την κλιματική αλλαγή να αποτελεί μια επείγουσα πρόκληση, τα πλαστικά – παρά τη δαιμονοποίηση – θα συνεχίσουν να αποτελούν το υλικό-πυλώνα της μετάβασης από το μοντέλο της γραμμικής οικονομίας σε αυτό της Κυκλικής. Σημειώνουν ότι τα πλαστικά είναι υλικά με σημαντικά μειωμένο αποτύπωμα άνθρακα σε σύγκριση με τις εναλλακτικές λύσεις και κατά τη διάρκεια της πανδημίας έγινε απολύτως αντιληπτός ο ρόλος τους ως ένα πολύτιμο υλικό για την παραγωγή ιατρικού αλλά και προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού.
Το πρόβλημα λοιπόν για τον κλάδο δεν είναι εν γένει το υλικό αυτό καθ’ εαυτό, αλλά η διαχείριση των απορριμμάτων. Οι ανεπαρκείς υποδομές για τη συλλογή, την ταξινόμηση και την ανακύκλωση των πλαστικών αποβλήτων και η άγνοια των καταναλωτών για την ορθή απόρριψη των απορριμμάτων τους έχει οδηγήσει στη σημερινή κρίση παγκοσμίως.
Κίνητρα για την ανακύκλωση, στόχοι και κυκλική οικονομία
Όπως τονίζουν, τα μέλη της ελληνικής βιομηχανίας πλαστικών προσπαθούν να βελτιώσουν την κυκλικότητα των προϊόντων τους, δηλαδή τα προϊόντα πλέον σχεδιάζονται και παράγονται με γνώμονα την επαναχρησιμοποίηση τους, όπου αυτή είναι εφικτή και την εύκολη ανακύκλωση τους. Τα μέλη του συνδέσμου και οι Ευρωπαίοι εταίροι του υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συμμετέχουν στην πρωτοβουλία «Circular Plastics Alliance», η οποία το Δεκέμβριο του 2018 έθεσε ως στόχο μέχρι το 2025 περίπου 10 εκατ. τόνοι ανακυκλωμένων πλαστικών να χρησιμοποιηθούν σε νέα προϊόντα.
Για να επιτευχθεί αυτός ο κεφαλαιώδους σημασίας στόχος, θα πρέπει να υποστηριχθούν και στην Ελλάδα επενδύσεις σε εγκαταστάσεις συλλογής και διαλογής πλαστικών. Είναι πάγιο αίτημα του συνδέσμου η χωριστή συλλογή και η κατηγοριοποίηση των μέσων συλλογής αποβλήτων ανά χρώμα και σύμβολο. Επίσης, θα πρέπει να εφαρμοστούν οι πολιτικές αυτές, που θα αποθαρρύνουν την υγειονομική ταφή πλαστικών, μέχρι να φτάσουμε στη σταδιακή τους κατάργηση. Οι διαχρονικές πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί στην Ελλάδα, έχουν καταστήσει τη χώρα ουραγό στην Ε.Ε. σε ότι αφορά την απόρριψη αποβλήτων στους ΧΥΤΑ. Ένα θλιβερό ρεκόρ, που συνοδεύεται με εκατομμύρια ευρώ πρόστιμα, το οποίο θα πρέπει να επιτέλους να τερματιστεί.
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι να ενθαρρυνθούν πολιτικές, που θα επενδύσουν στη δημιουργία υποδομών ανακύκλωσης στη χώρα μας. Οι τελικοί καταναλωτές θα πρέπει να έχουν άμεση πρόσβαση σε κάδους ανακύκλωσης, οι οποίοι θα είναι ταξινομημένοι ανά υλικό, με διαφορετικό χρώμα. Στην Ελλάδα, οι πολιτικές για την ταχύτερη υιοθέτηση της Κυκλικής Οικονομίας θα πρέπει να εστιάσουν στην παροχή οικονομικών κινήτρων για τη χρήση ανακυκλωμένης πρώτης ύλης, τη μείωση του ΦΠΑ σε υπηρεσίες σχετικές με τη διαχείριση απορριμμάτων και την Κυκλική Οικονομία και να ενθαρρύνουν την πρόληψη και την επαναχρησιμοποίηση.
Ιστορία του πλαστικού
Το πλαστικό είναι μια χημική καινοτομία που ανάγεται στη δεκαετία του 1950. Εκείνη την εποχή, μια ανακάλυψη στην μελέτη των πολυμερών επέτρεψε τη μαζική παραγωγή πλαστικών σε χαμηλό κόστος. Έκτοτε, περίπου 8,3 δισ. τόνοι πλαστικού έχουν παραχθεί παγκοσμίως. Τα πλεονεκτήματα είναι προφανή: τα πλαστικά κοστίζουν φθηνά στην παραγωγή τους, έχουν μικρότερο βάρος από τα μεταλλικά και τα γυάλινα προϊόντα, συνήθως είναι ανθεκτικά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ποικιλοτρόπως. Λίγα υλικά είναι καταλληλότερα για ανακύκλωση. Όμως, μόνο το 16% των παγκόσμιων πλαστικών σε ολόκληρο τον κόσμο ανακυκλώνεται.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
