Ξέφυγε από κάθε πρόβλεψη το κόστος των μέτρων στήριξης για το 2021

Πρόσθετο πλήγμα από την πανδημία που «φούσκωσε» κατά 8,3 δισ. ευρώ τον λογαριασμό του Δημοσίου για τα μέτρα στήριξης το 2021 και υποχρέωσε το οικονομικό επιτελείο να προχωρήσει σε επί τα χείρω αναθεώρηση  του στόχου για τη «μαύρη τρύπα» του προϋπολογισμού αποκαλύπτουν τα στοιχεία του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025.

Η διόγκωση του κόστους για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων από την υγειονομική κρίση αύξησε κατά 5,474 δισ. ευρώ το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης με αποτέλεσμα, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις, να διαμορφώνεται στα 16,990 δισ. ευρώ ή στο 9,9% του ΑΕΠ, έναντι 11,561 δισ. ευρώ ή 6,7% του ΑΕΠ που προβλεπόταν στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού. Αντίστοιχη επιδείνωση της τάξης των 5,656 δισ. ευρώ καταγράφεται και στο πρωτογενές έλλειμμα με τον πήχη να τοποθετείται στα 12,247 δισ. ευρώ ή στο 7,1% του ΑΕΠ από 6,591 δισ. ευρώ ή 3,8%.   

Όπως αναφέρεται στο Μεσοπρόθεσμο, «το ταμειακό κόστος των πρόσθετων σε σχέση με τις εκτιμήσεις του προϋπολογισμού παρεμβάσεων ανέρχεται σε 8,3 δισ. ευρώ, ενώ μέρος αυτών καλύφθηκε από ανακατανομές δαπανών και προγραμμάτων του ΠΔΕ, καθώς και από κονδύλια του ευρωπαϊκού προγράμματος React-EU. Η αναθεώρηση του αποτελέσματος προς το δυσμενέστερο οφείλεται κατά κύριο λόγο στις πρόσθετες παρεμβάσεις και στην επέκταση των μέτρων στήριξης του εισοδήματος φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων που επλήγησαν από τις επιπτώσεις του τρίτου κύματος της πανδημίας και των επακόλουθων περιορισμών στην κυκλοφορία και την οικονομική δραστηριότητα και συνδέονται με τη διεθνή διαθεσιμότητα εμβολίων και την ταχύτητα εξάπλωσης στην Ευρώπη νέων μεταλλάξεων του COVID-19, παράγοντες που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν με ακρίβεια τον Νοέμβριο του 2020».

Από τους συγκριτικούς πίνακες του Μεσοπρόθεσμου προκύπτει ότι η έξτρα δημοσιονομική επιβάρυνση προήλθε από την επέκταση και τον εμπλουτισμό των φορολογικών ρυθμίσεων και τις παρεμβάσεις των άμεσων ενισχύσεων, αλλά και από τις χαμηλότερες εισπράξεις από το φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων λόγω της αναστολής της εισφοράς αλληλεγγύης, της μείωσης των συντελεστών φορολογίας, της προκαταβολής φόρου και της συρρίκνωσης των εισοδημάτων που θα δηλωθούν φέτος λόγω της πανδημίας.

Στο μέτωπο των εσόδων η υστέρηση ανέρχεται συνολικά σε 1,980 δισ. ευρώ, αλλά η «εισπρακτική τρύπα» στους φόρους είναι 2,306 δισ. ευρώ (στα 45,530 δις. ευρώ από 47,836 δις. ευρώ) και οι απώλειες κατανέμονται ως εξής:

• 481 εκ. ευρώ από τους φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών από τα οποία τα 468 εκ. ευρώ προέρχονται από το ΦΠΑ με τα συνολικά έσοδα να εκτιμώνται στα 25,919 δις. ευρώ από 26,401 δις. ευρώ    
• 1,717 δισ. ευρώ από το φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Τα έσοδα από αυτή την πηγή προσγειώνονται στα 13,023 δισ. ευρώ από 14,741 δισ. ευρώ. Οι μεγαλύτερες απώλειες ύψους 1,108 δισ. ευρώ καταγράφονται στο φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων, ενώ σε 608 εκατ. ευρώ υπολογίζεται η υστέρηση από τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων (εργαζόμενοι, επαγγελματίες, εισοδηματίες κ.α).

Στις κρατικές δαπάνες η υπέρβαση ήταν 2,887 δισ. ευρώ αλλά το κονδύλι των μεταβιβάσεων που περιλαμβάνει και το πλέγμα των μέτρων στήριξης αυξήθηκε κατά 5,356 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκε στα 36,383 δισ. ευρώ από 31,027 δισ. ευρώ.

Τα δέκα μέτρα που θα συνεχιστούν

Πάντως με την ακύρωση μεγάλου μέρους των παρεμβάσεων μετά το άνοιγμα της οικονομίας, τα δέκα μέτρα που θα συνεχίσουν να τρέχουν στο δεύτερο εξάμηνο του έτους είναι τα ακόλουθα:          

1. Πρόγραμμα επιδότησης παγίων δαπανών επιχειρήσεων ύψους 500 εκ. ευρώ.
2. Προγράμματα επιδότησης κεφαλαίου κίνησης μέσω του ΕΣΠΑ για την εστίαση, τον τουρισμό, τα γυμναστήρια και τους παιδότοπους, συνολικού ύψους 766 εκ. ευρώ.
3. Νέο εγγυοδοτικό πρόγραμμα μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας για πολύ μικρές επιχειρήσεις με κόστος 220 εκ. ευρώ που με τη μόχλευση ανέρχεται σε 450 εκ. ευρώ.
4. Επέκταση προγράμματος ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ έως τον Σεπτέμβριο, με ειδική πρόβλεψη για τους εποχικά απασχολούμενους, με εκτιμώμενο κόστος 122 εκ. ευρώ.
5. Επιδότηση δανείων δανειοληπτών φυσικών προσώπων μέσω του ΓΕΦΥΡΑ και νομικών προσώπων μέσω του ΓΕΦΥΡΑ 2, με εκτιμώμενο κόστος περί τα 400 εκ. ευρώ.
6. Ενίσχυση της απασχόλησης μέσω του προγράμματος των 100.000 θέσεων εργασίας, με ειδική πρόβλεψη για τους εποχικά απασχολούμενους, με εκτιμώμενο κόστος 200 εκατ. ευρώ.
7. Προγράμματα κοινωνικού τουρισμού του Υπουργείου Τουρισμού και του ΟΑΕΔ, ύψους 110 εκ. ευρώ.
8. Μείωση προκαταβολής φόρου επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών με κόστος 907 εκ ευρώ.
9. Αναστολή πληρωμής εισφοράς αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα με εκτιμώμενο κόστος για το επόμενο διάστημα έως τέλη του έτους 609 εκ. ευρώ.
10. Μείωση τριών μονάδων ασφαλιστικών εισφορών για τον ιδιωτικό τομέα με εκτιμώμενο κόστος για το επόμενο διάστημα έως τέλη του έτους 408 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο, το πακέτο στήριξης αποσύρεται το επόμενο έτος κατεβάζοντας δραστικά το ταμειακό κόστος για το Δημόσιο στα 2,079 δισ. ευρώ από 15,611 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει εξοικονόμηση πόρων ύψους 13,532 δις. ευρώ, με αυτόματη αντίστοιχη συρρίκνωση του ελλείμματος. 

Σημειώνεται ότι για το 2022 έχει προβλεφθεί η επέκταση των μέτρων της αναστολής πληρωμής εισφοράς αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα με κόστος 767 εκ. ευρώ και της διατήρησης της μείωσης των τριών μονάδων ασφαλιστικών εισφορών για τον ιδιωτικό τομέα με κόστος 816 εκατ. ευρώ. Παράλληλα έχουν προβλεφθεί πιστώσεις ύψους 276 εκ. ευρώ για το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού και το έκτακτο υγειονομικό προσωπικό.

Επιπλέον, από το 2022 και έπειτα προβλέπεται σε μόνιμη βάση διατήρηση της μείωσης του ποσοστού της προκαταβολής φόρου που προκύπτει από επιχειρηματική δραστηριότητα φυσικών προσώπων στο 55% και των νομικών προσώπων στο 80%, ενώ στα δημοσιονομικά αποτελέσματα έχει ληφθεί υπόψη η μείωση του ποσοστού φορολογίας νομικών προσώπων από 24% στο 22% με εκτιμώμενο κόστος 183 εκ. ευρώ για το 2022, 112 εκ ευρώ για το 2023, 125 εκ. ευρώ για το 2024 και 136 εκ. ευρώ για το 2025.