Χάνονται επιδόματα και φοροαπαλλαγές με την αύξηση των αντικειμενικών

Αλυσιδωτές παρενέργειες, με απώλειες κοινωνικών επιδομάτων και φοροαπαλλαγών για αγορά πρώτης κατοικίας, γονικές παροχές και δωρεές και καταβολή έξτρα φόρου λόγω των τεκμηρίων διαβίωσης φέρνει η αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων σε πολλές περιοχές της χώρας από την 1-1-2022.

Με τις νέες τιμές, χιλιάδες νοικοκυριά κινδυνεύουν να χάσουν τα κοινωνικά επιδόματα, καθώς ένα από τα βασικά κριτήρια για την χορήγηση τους είναι το ύψος της αντικειμενικής αξίας της ακίνητης περιουσίας τους, ενώ πολλοί φορολογούμενοι θα επιβαρυνθούν με πρόσθετο φόρο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας ή τη μεταβίβαση της περιουσίας στα παιδιά τους λόγω υπέρβασης του αφορολόγητου ορίου.

Επίσης, ένας σημαντικός αριθμός φορολογούμενων που διαμένουν σε ιδιόκτητη ή μισθωμένη κατοικία θα βρεθεί αντιμέτωπος με την απειλή των τεκμηρίων καθώς η αύξηση των τιμών «φουσκώνει» το τεκμαρτό εισόδημα.

Το ντόμινο επιβαρύνσεων ευρέως φάσματος από το άλμα των αντικειμενικών αξιών προκαλεί έντονο πονοκέφαλο στο υπουργείο Οικονομικών, που συγκροτεί Ομάδα Εργασίας η οποία θα αξιολογήσει τις επιπτώσεις της αναπροσαρμογής των τιμών ζώνης πέραν του ΕΝΦΙΑ σε άλλους φόρους και τέλη καθώς και σε κοινωνικά επιδόματα και θα καταθέσει προτάσεις για την προσαρμογή στα νέα δεδομένα όπου απαιτηθεί και κριθεί αναγκαίο. Παράλληλα, θα λειτουργεί και εξειδικευμένη Ομάδα Εργασίας της φορολογικής πολιτικής για τη διαμόρφωση του νέου ΕΝΦΙΑ.

Ειδικότερα η ειδική ομάδα εργασίας θα αναλάβει να εντοπίσει τις ανατροπές σε μια σειρά επιδόματα, φοροαπαλλαγές και φόρους όπως:

• Κοινωνικά επιδόματα. Η αύξηση των αντικειμενικών αξιών ενέχει κινδύνους για χιλιάδες δικαιούχους κοινωνικών επιδομάτων και ειδικά για όσους λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το επίδομα στέγασης, το επίδομα θέρμανσης. Για τη χορήγηση των επιδομάτων λαμβάνεται υπόψη η φορολογητέα - αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας, η οποία δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από συγκεκριμένα όρια ανάλογα με την οικογενειακή κατάστασή. Για παράδειγμα, για την καταβολή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος θα πρέπει η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού, να μην υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των 90.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως 150.000 ευρώ. Το ίδιο ισχύει και για το κοινωνικό τιμολόγιο του ρεύματος. Για την ένταξη ενός άγαμου χωρίς τέκνα στο κοινωνικό τιμολόγιο θα πρέπει, μεταξύ άλλων, η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του να μην υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ευρώ. Για οικογένειες ή άλλα πολυπρόσωπα νοικοκυριά το όριο των 120.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 15.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος πέραν του ενός.
• Πρώτη κατοικία. Το όριο αντικειμενικής αξίας για την απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας ανέρχεται σε 200.000 ευρώ για τον άγαμο φορολογούμενο και σε 250.000 ευρώ για τον έγγαμο, το οποίο προσαυξάνεται  κατά 25.000 ευρώ για κάθε ένα από τα δύο πρώτα παιδιά  και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και κάθε ένα από τα επόμενα παιδιά. Με την αύξηση των αντικειμενικών τιμών, σε πολλές περιπτώσεις η φορολογητέα αξία της πρώτης κατοικίας θα υπερβεί τα αφορολόγητα όρια και εάν δεν αναπροσαρμοσθούν οι αγοραστές θα κληθούν να πληρώσουν υψηλότερο φόρο μεταβίβασης.
• Δωρεές - γονικές παροχές. Μεγαλύτερη επιβάρυνση θα προκύψει για φορολογούμενους που θα μεταβιβάσουν ακίνητα στα παιδιά τους με γονική παροχή. Κι αυτό γιατί η αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας θα υπερβεί μετά την αύξησή της το όριο των 150.000 ευρώ, για το οποίο προβλέπεται πλήρης απαλλαγή από τον φόρο γονικής παροχής.
• Τεκμήρια διαβίωσης. Το άλμα των αντικειμενικών αξιών κάνει πιο «τσουχτερό» το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες. Σε όσες περιοχές οι αντικειμενικές τιμές ζώνης αυξάνονται πάνω από το όριο των 2.800 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, τα τεκμήρια διαβίωσης των κατοικιών που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος αυξάνονται κατά 40%. Σε όσες περιοχές οι αντικειμενικές τιμές αυξήθηκαν πάνω από τα 5.000 ευρώ ανά τ.μ., τα τεκμήρια των κατοικιών αυξάνονται κατά 21,43%.