Πεδίο διαμάχης έχει γίνει το άρθρο 219 του νομοσχεδίου για τις δημόσιες συμβάσεις που τίθεται σήμερα σε ψηφοφορία στη Βουλή, με την κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι η ρύθμιση θα επιτρέψει την προώθηση ήπιων αναπτυξιακών έργων σε προστατευμένες περιοχές, ενώ η αντιπολίτευση και οικολογικές οργανώσεις ζητούν την απόσυρση του άρθρου, υποστηρίζοντας ότι έρχεται σε αντίθεση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες για την προστασία του οικολογικού δικτύου Natura 2000.
Με το άρθρο δίνεται η δυνατότητα να δημιουργηθούν μέσα σε περιοχές Natura υπο-περιοχές για ήπια αναπτυξιακά έργα. Από την πλευρά της κυβέρνησης δεν έχει διευκρινιστεί ποια είναι τα έργα που μπορούν να καλυφθούν νομικά από αυτή τη ρύθμιση. Όμως, ένα από τα μεγάλα έργα που θα μπορούσαν ενδεχομένως να χαρακτηριστούν ως έργα ήπιου αναπτυξιακού χαρακτήρα μέσα σε προστατευόμενη ζώνη είναι η ανάπλαση του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου, για το οποίο προχωρούν οι σχετικές μελέτες και έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2014-2020 με προϋπολογισμό 1,4 εκατ. ευρώ. Στόχος είναι οι μελέτες να έχουν ωριμάσει έως τον Αύγουστο του 2022 για να αρχίσουν οι επενδύσεις που μπορεί να φτάσουν και τα 130 εκατ. ευρώ. Μάλιστα το συγκεκριμένο έργο θα υπάρξει προσπάθεια να ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Ειδικότερα, το επίμαχο άρθρο του νομοσχεδίου προβλέπει ότι:
- «Στις προστατευόμενες περιοχές, εξαιρουμένων των ζωνών και περιοχών απολύτου προστασίας, ή στις περιπτώσεις καθορισμένων ζωνών προστασίας από ειδικά διατάγματα χρήσεων γης δύναται να καθορίζεται με προεδρικό διάταγμα μετά από πρόταση των υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπο-περιοχή προστασίας στις περιπτώσεις ήπιων αναπτυξιακών έργων, διασφαλίζοντας ότι δεν παραβλάπτεται η ακεραιότητα της ευρύτερης περιοχής ως προς τις οικολογικές της λειτουργίες σε σχέση με τους στόχους διατήρησης της περιοχής.
- Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα καθορίζονται, πέραν των άλλων όρων και περιορισμών για την ανάπτυξη της υπο-περιοχής, ειδικοί κανόνες άσκησης δραστηριοτήτων ή και υλοποίησης τεχνικών έργων». Για τη χωροθέτηση των έργων θα απαιτείται ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη και Στρατηγική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΣΜΠΕ) η οποία θα υποβάλλεται από τον φορέα υλοποίησης, ενώ θα υπερισχύει έναντι των υπό εξέλιξη Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών που εκπονούνται για την έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων των προστατευόμενων περιοχών».
Στην αιτιολογική έκθεση σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου περί προστατευόμενων περιοχών παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις στην κατά καιρούς ερμηνεία των ίδιων κατά βάση διατάξεων της νομοθεσίας.
Ερμηνεία, «η οποία δυσχεραίνει τη διαμόρφωση καθαρής και σαφούς άποψης περί του πρακτέου στο πλαίσιο της μελέτης στην περίπτωση ειδικών προτάσεων δημοσίου ενδιαφέροντος αξιοποίησης έκτασης εντός των ζωνών ή περιοχών προστασίας (όπως π.χ. ήπιων οργανωμένων μορφών οικολογικού τουρισμού, έργων πολιτισμού, αναβάθμισης εγκαταστάσεων πολιτιστικού χαρακτήρα)».
Έτσι, η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι για την προστασία των περιοχών απαιτείται να ρυθμιστεί η διαδικασία σχεδιασμού και ελέγχου σε περιοχές προστασίας για έργα δημοσίου ενδιαφέροντος εντός μεταβατικού σταδίου έως την ολοκλήρωση εκπόνησης και έγκρισης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών. Με το Προεδρικό Διάταγμα καθορίζονται πέραν των άλλων ειδικοί κανόνες άσκησης δραστηριοτήτων ή υλοποίησης τεχνικών έργων και σε περίπτωση που κριθεί ότι απαιτείται να καθοριστούν ειδικότερες προδιαγραφές της ως άνω μελέτης υπο-περιοχής ή υπο-ζώνης δύναται να εκδίδεται σχετική Υπουργική Απόφαση του αρμοδίου υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Θύελλα αντιδράσεων
Μετά από κινητοποίηση 30 περιβαλλοντικών οργανώσεων, μέσα σε 5 ημέρες 29.630 πολίτες υπέγραψαν κατά του νομοσχεδίου. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο άρθρο είναι αντίθετο με την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία για την προστασία των περιοχών του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000 και υπενθυμίζουν πρόσφατη καταδικαστική για τη χώρα μας απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ για μη συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικοτόπους.
Μάλιστα μετά από εισήγηση 23 οργανώσεων προς την Επιτροπή Φύση 2000, που αποτελεί επιστημονικό γνωμοδοτικό όργανο του κράτους για τη βιοποικιλότητα, υπήρξε ανακοίνωση με την οποία ζητήθηκε η απόσυρση του άρθρου 219 του νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τις δημόσιες συμβάσεις.
Μιλώντας στο Business Daily, η Ιόλη Χριστοπούλου, Διευθύντρια Πολιτικής του Green Tank και μέλος της Επιτροπής Φύση 2000, σημειώνει ότι με το συγκεκριμένο άρθρο δίνεται η δυνατότητα να ορίζονται οι προστατευμένες περιοχές με βάση την επενδυτική πρωτοβουλία:
- «Με άλλα λόγια, στον σχεδιασμό του τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται σε προστατευόμενες περιοχές αντί προτεραιότητα να είναι η διατήρηση της φύσης, εδώ μπαίνει ως πρόταγμα η διατήρηση των επενδύσεων με τρόπο που δεν ορίζεται. Ποια είναι τα ήπια αναπτυξιακά έργα; Δεν υπάρχει πουθενά τέτοιος ορισμός. Ούτε περιγράφεται ποιος θα ορίζει ποιο είναι ήπιο αναπτυξιακό έργο, όπως δεν υπάρχει και πουθενά ο ορισμός του δημοσίου ενδιαφέροντος. Δε ξέρουμε σε ποιες περιπτώσεις αναφέρεται, άρα είναι κατά βούληση, και αυτές οι επενδύσεις θα είναι το κριτήριο για τον ορισμό της περιβαλλοντικής πολιτικής» τονίζει.
Επίσης προβληματικό, σημειώνει είναι ότι πολλοί επενδυτές δεν ξέρουν τι ισχύει στις προστατευόμενες περιοχές καθώς δεν υπάρχει σαφές πλαίσιο. «Πράγματι η χώρα έχει αργήσει πολύ στο να σχεδιάσει σωστά και να χαρακτηρίσει σωστά τις προστατευόμενες περιοχές, όμως αυτή τη στιγμή και εδώ και δύο χρόνια το ΥΠΕΝ υλοποιεί ένα έργο 17 εκατ. ευρώ ακριβώς για να οριστούν και να βγουν προεδρικά διατάγματα για όλες τις περιοχές Natura», τονίζει η κ. Χριστοπούλου.
Και σημειώνει ότι, ενώ γίνονται αυτές οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες που θα καταλήγουν σε προεδρικά διατάγματα, ο εκάστοτε επενδυτής για την υποπεριοχή που τον ενδιαφέρει θα καταρτίζει μία δική του περιβαλλοντική μελέτη, θα την στέλνει στις υπηρεσίες μαζί με στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για να τις εγκρίνουν, ενώ οι υπηρεσίες έχουν να εγκρίνουν κανονικές μελέτες για όλες τις περιοχές. Επίσης, όπως σημειώνει δεν ορίζεται με ποιο κριτήριο θα καθορίζεται το μέγεθος της ζώνης ενδιαφέροντος.
Στο θολό αυτό τοπίο που δημιουργείται, προβληματικό δεν φαίνεται να είναι μόνο το ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και η ίδια η προώθηση των έργων αυτών που θα μπορούσε να «ξεκλειδώσει». Και αυτό γιατί δημιουργείται ένα τόσο ασαφές πλαίσιο που ενδεχομένως δημιουργεί χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες και από την άλλη αφήνει έκθετες τις επενδυτικές πρωτοβουλίες αυτές σε νομικές προσφυγές. Όπως εξηγεί η κ. Χριστοπούλου, «το βασικό ζήτημα είναι ότι υποβαθμίζει και την έννοια της προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και τελικά υποβαθμίζει και το ίδιο το επενδυτικό περιβάλλον. Και αυτό διότι, ενώ πάμε να έχουμε ένα πλαίσιο συγκεκριμένο, τώρα βάζουμε τους επενδυτές να κάνουν έξτρα χωριστές μελέτες, ενώ το κράτος πληρώνει ήδη για μελέτες σε εξέλιξη με ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση. Έτσι αυξάνουμε το βάρος στον επενδυτή, του λέμε "πλήρωσε μας και μία ειδική περιβαλλοντική μελέτη που θα λέει πως θα χαρακτηρίζεις την υπο-ζώνη σου" και που επίσης είναι αμφιβόλου νομιμότητας. Δε ξέρει αν το ΥΠΕΝ τελικά θα το εγκρίνει ή όχι. Μπορεί να περιμένει μεγάλο διάστημα και, αν μετά προσφύγει κάποιος στο δικαστήριο κατά της απόφασης, θα χρειαστεί άλλο ένα μεγάλο διάστημα μέχρι να ξεκαθαρίσει η υπόθεση».
Τι επισημαίνει η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής
Και η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, αναφερόμενη στο άρθρο 219, διατυπώνει σοβαρές επιφυλάξεις. Επισημαίνει ότι «για να είναι νόμιμη η νοµοθετική εξουσιοδότηση πρέπει να είναι ειδική και ορισµένη, δηλαδή να προβαίνει σε συγκεκριµένο προσδιορισµό του αντικειµένου της και να καθορίζει τα όριά της σε σχέση προς αυτό. Η εξουσιοδοτική, εποµένως, διάταξη πρέπει να µην είναι γενική και αόριστη».
Η Υπηρεσία υπογραμμίζει ότι «η εκπόνηση επιµέρους ειδικής περιβαλλοντικής µελέτης, ενώ δεν έχει εκπονηθεί η µελέτη για το σύνολο της εν λόγω περιοχής, δηµιουργεί τον κίνδυνο αποσπασµατικής διαχείρισης ορισµένης περιοχής, η σηµασία της οποίας αξιολογείται βάσει περισσότερων παραµέτρων που υπερβαίνουν τα γεωγραφικά όριά της και καταλαµβάνουν την ευρύτερη ενότητα στην οποία αυτή εντάσσεται από οικολογικής άποψης. Χρήσιµος θα ήταν ο προσδιορισµός των προδιαγραφών και των διατάξεων δυνάµει των οποίων θα εγκριθεί αυτή».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
