Σειρά προτάσεων για τον εκσυγχρονισμό του Δημοσίου, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και την αποσύνδεση της δημόσιας διοίκησης από την επιρροή της πολιτικής περιλαμβάνονται στην έκθεση της επιτροπής Πισσαρίδη που θέλει να ισχυροποιήσει την θέση των προϊσταμένων. Παράλληλα η πριμοδότηση της κινητικότητας θα ενισχύσει τους ικανούς δημόσιους υπαλλήλους. ενώ είναι αναγκαίο να υπάρξει μεγαλύτερη προσπάθεια για την εφαρμογή αξιολόγησης.
Στο κείμενο των προτάσεων αναφέρεται πως η κινητικότητα στις ανώτατες διοικητικές θέσεις θα δημιουργούσε μια ευρύτερη εσωτερική αγορά εργασίας στον δημόσιο τομέα με περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης για τους ικανότερους δημόσιους υπαλλήλους. Παράλληλα η θεσμική ενίσχυση των ανώτατων διοικητικών θέσεων θα «ξεκλειδώσει» σειρά άλλων αναγκαίων αλλαγών.
Βασική αλλαγή όπως καταγράφεται θα είναι η καθολική εφαρμογή της αξιολόγησης για όλους τους υπαλλήλους που θα πραγματοποιείται σε ετήσια βάση από τον προϊστάμενο με συγκεκριμένους στόχους και αποτελέσματα. Αυτό θα συμβάλλει στην ευθυγράμμιση των κινήτρων και στόχων μεταξύ των υπαλλήλων και της δημόσιας υπηρεσίας όπου εργάζονται.
Ισχυροί προϊστάμενοι με μεγαλύτερες θητείες
Οι ανώτατες θέσεις στην ελληνική δημόσια διοίκηση θα πρέπει να καταστούν περισσότερο ισχυρές θεσμικά. Αυτό θα βελτιώσει την ποιότητα των αποφάσεων που λαμβάνονται και θα διευκολύνει την εφαρμογή της αξιολόγησης. Βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, όπως η μεταφορά αρμοδιοτήτων και υπογραφών στη δημόσια διοίκηση. Απαιτείται όμως ευρύτερη και συνολικότερη προσπάθεια.
Ένα μέτρο που θα συμβάλλει στην ενίσχυση των ανώτατων διοικητικών θέσεων είναι οι θητείες στις θέσεις αυτές να γίνουν μακρύτερες. Για παράδειγμα, οι ανώτατες διοικητικές θέσεις στα υπουργεία θα μπορούσαν να γίνουν πενταετείς, από τριετείς που είναι τώρα. Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος να προσληφθεί κάποιος ο οποίος αποδειχθεί ανεπαρκής στη συνέχεια, θα μπορούσε να θεσπιστεί δοκιμαστική περίοδος μερικών μηνών μετά τον διορισμό τους, όπως γίνεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η αύξηση της θητείας στις ανώτατες διοικητικές θέσεις θα μπορούσε να συνδυαστεί με τη μείωση των πολιτικών θέσεων. Οι πολιτικές θέσεις θα μπορούσαν να περιοριστούν σε αυτές του υπουργού και υφυπουργού, με την επόμενη θέση να είναι διοικητική. Η διοικητική αυτή θέση θα μπορούσε να είναι του Γενικού Γραμματέα (ΓΓ), στην οποία περίπτωση θα είναι σκόπιμο να συγχωνευτεί με αυτή του Υπηρεσιακού ΓΓ, ή του Γενικού Διευθυντή, στην οποία περίπτωση οι θέσεις του ΓΓ και Υπηρεσιακού ΓΓ θα πρέπει να καταργηθούν.
Πριμοδότηση της κινητικότητας
Ένα μέτρο που θα συμβάλλει τόσο στην ενίσχυση των ανώτατων διοικητικών θέσεων όσο και στην καλύτερη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης γενικότερα, είναι η πριμοδότηση της κινητικότητας στις θέσεις αυτές. Για παράδειγμα, το να έχει υπηρετήσει ένας υποψήφιος ως Διευθυντής σε ένα υπουργείο, και στη συνέχεια ως Διευθυντής σε διαφορετικό υπουργείο, θα μπορούσε να πριμοδοτηθεί ως πλεονέκτημα όταν αυτός θέσει υποψηφιότητα ως Γενικός Διευθυντής. Εναλλακτικά, η πενταετής θητεία σε ανώτατη διοικητική θέση σε ένα υπουργείο θα μπορούσε να τεθεί ως ανώτατο όριο συνεχούς υπηρεσίας στο υπουργείο, μετά από το οποίο θα πρέπει να υπάρξει θητεία σε ανώτατη διοικητική θέση άλλης υπηρεσίας. Τέτοιο ανώτατο όριο υπάρχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τους Γενικούς Διευθυντές και Αναπληρωτές Γενικούς Διευθυντές.
Η κινητικότητα στις ανώτατες διοικητικές θέσεις θα δημιουργούσε μια ευρύτερη εσωτερική αγορά εργασίας στον δημόσιο τομέα με περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης για τους ικανότερους δημόσιους υπαλλήλους. Με το ισχύον σύστημα, οι ευκαιρίες βρίσκονται κυρίως στην υπηρεσία όπου ο υπάλληλος υπηρετεί.
Αυτό (α) δημιουργεί ανταγωνισμό μεταξύ του υπαλλήλου και των υφισταμένων του για να καταλάβουν τον μικρό αριθμό των θέσεων που υπάρχουν, (β) δημιουργεί πίεση για δημιουργία περισσότερων ανωτάτων θέσεων στην υπηρεσία, και οδηγεί στο φαινόμενο των «ανεστραμμένων πυραμίδων» όπου υπάρχουν περισσότεροι διοικητές από 61 διοικούμενους και (γ) καθιστά περισσότερο πιθανή την επιστροφή σε χαμηλότερη θέση όταν η θητεία σε μια ανώτατη θέση ολοκληρωθεί. Η κινητικότητα στις ανώτατες διοικητικές θέσεις θα βελτίωνε επίσης τον συντονισμό μεταξύ δημοσίων υπηρεσιών, καθώς οι υπάλληλοι στις ανώτατες θέσεις θα είχαν εμπειρία από περισσότερες από μία υπηρεσίες.
Η αξιολόγηση θα «ξεκλειδώσει» σειρά αλλαγών
Η θεσμική ενίσχυση των ανώτατων διοικητικών θέσεων θα «ξεκλειδώσει» σειρά άλλων αναγκαίων αλλαγών. Μια από τις αλλαγές αυτές είναι η μείωση του φορμαλισμού στις διαδικασίες προσλήψεων. Οι διαδικασίες αυτές είναι σκόπιμο να δίνουν περισσότερο βάρος στα ουσιαστικά προσόντα και στις διοικητικές ικανότητες, καθώς και στις απόψεις των διοικητικών προϊσταμένων των θέσεων που προκηρύσσονται. Για κάποιες από τις ανώτατες διοικητικές θέσεις θα μπορούσαν να λαμβάνονται υπόψη και οι απόψεις των πολιτικών προϊσταμένων, κάτι που γίνεται μέχρι τώρα άτυπα, αλλά θα μπορούσε να γίνεται περισσότερο τυπικά.
Μια δεύτερη απαιτούμενη αλλαγή είναι η καθολική εφαρμογή της αξιολόγησης. Η αξιολόγηση θα είναι σημαντικό να γίνεται σε ετήσια βάση, από τον προϊστάμενο κάθε θέσης, με συγκεκριμένους ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους, και να έχει απτά αποτελέσματα για τους αξιολογούμενους. Η αξιολόγηση των υπαλλήλων θα πρέπει να συνδέεται με τα κριτήρια αξιολόγησης της δημόσιας υπηρεσίας όπου εργάζονται, μέσω της θέσπισης Βασικών Δεικτών Απόδοσης (ΒΔΑ) για κάθε υπηρεσία. Αυτό θα συμβάλλει στην ευθυγράμμιση των κινήτρων και στόχων μεταξύ των υπαλλήλων και της δημόσιας υπηρεσίας όπου εργάζονται.
Παράλληλα με τη βελτίωση της διαχείρισης των ανώτατων διοικητικών θέσεων, θα πρέπει η δημόσια διοίκηση να ενισχυθεί με εξειδικευμένα μεσαία διοικητικά στελέχη ικανά να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της οικονομικής ανάπτυξης: διεθνή εξωστρέφεια, λήψη αποφάσεων με βάση δεδομένα, απλούστευση διαδικασιών, ψηφιακό μετασχηματισμό, ποιοτική εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, απαιτούνται βελτιώσεις στις διαδικασίες προσλήψεων και, κυρίως, καλύτερη διαχείριση της κατηγορίας προσωπικού των «ειδικών επιστημόνων».
Αναβάθμιση του ΑΣΕΠ για την ενίσχυση της δημόσιας διοίκησης
Ένα γενικότερο μέτρο που θα ενισχύσει τη δημόσια διοίκηση είναι να συγκεντρωθούν στο ΑΣΕΠ, κατόπιν της κατάλληλης αναβάθμισής του, όλα τα ζητήματα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, όπως οι προσλήψεις, η κινητικότητα, η αξιολόγηση και η μισθοδοσία. Το ΑΣΕΠ θα πρέπει, δηλαδή, να αναβαθμιστεί σε διεύθυνση διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού (Human Resources) για όλη τη δημόσια διοίκηση, παρακολουθώντας και συντονίζοντας όλες τις σχετικές διαδικασίες. Με το ισχύον σύστημα, οι διαδικασίες είναι διεσπαρμένες μεταξύ του ΑΣΕΠ, του Υπουργείου Εσωτερικών, και άλλων υπηρεσιών.
Ένα τμήμα της δημόσιας διοίκησης όπου αλλαγές στην αξιολόγηση και τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού θα μπορούσαν να προχωρήσουν περισσότερο γρήγορα -και προχωρούν ήδη σε κάποιες περιπτώσεις- είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές. Αυτό γιατί (α) οι ανώτατες θέσεις στις Ανεξάρτητες Αρχές είναι ισχυρότερες θεσμικά από αυτές σε άλλα τμήματα της δημόσιας διοίκησης και (β) οι στόχοι της κάθε Αρχής καθορίζονται με σχετική σαφήνεια, κάτι που καθιστά την θέσπιση ΒΔΑ ευκολότερη. Η εφαρμογή των αλλαγών στις Ανεξάρτητες Αρχές θα μπορούσε να αποτελέσει οδηγό για το υπόλοιπο της δημόσιας διοίκησης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
