Ενέργεια: Κερδισμένοι και χαμένοι από τα περιοριστικά μέτρα

Πιέσεις και ανατροπές αναμένονται στην αγορά ενέργειας, καθώς το δεύτερο lockdown στη χώρα αλλάζει και πάλι την καθημερινότητα επιχειρήσεων και πολιτών. Στροφή στην τηλεργασία, μειωμένες μετακινήσεις εντός πόλεων, μηδενικές σχεδόν πτήσεις και στροφή σε διαδικτυακές αγορές: η πανδημία αλλάζει και πάλι τον τρόπο που ζούμε, εργαζόμαστε και καταναλώνουμε, αλλαγές που αναμένεται να επηρεάσουν ουσιαστικά και την αγορά ενέργειας.

Ήδη η πρώτη καραντίνα την περασμένη άνοιξη έφερε κραδασμούς στη ζήτηση πετρελαίου που προκάλεσε ιστορική κατάρρευση των τιμών του φέρνοντας τα πάνω κάτω στους ισολογισμούς εταιρειών και στους προϋπολογισμούς κυβερνήσεων. Από την άλλη πλευρά, μεγαλύτερες αντοχές έδειξαν οι επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας παρά τη μειωμένη ζήτηση κυρίως λόγω της πτώσης της τιμής του φυσικού αερίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΔΕΗ, «έσβησε» ορισμένες από τις λιγνιτικές της μονάδες κατά την περίοδο της πρώτης καραντίνας μειώνοντας έτσι και τα λειτουργικά της έξοδα.

Ανθεκτικοί οι πάροχοι στις πιέσεις στην αγορά ηλεκτρισμού

Σύμφωνα με την Ειδική Έκθεση του ΙΕΝΕ για τις «Επιπτώσεις του Κορονοϊού στην Ελληνική Αγορά Ενέργειας», την ίδια περίοδο καταγράφηκε πτώση της ζήτησης ηλεκτρισμού της τάξης του 14%, που αποτελεί αρνητικό ρεκόρ τουλάχιστον επταετίας. ΔΕΗ και ιδιώτες προμηθευτές βρέθηκαν αντιμέτωποι με μείωση των εισπράξεων τον Απρίλιο σε ποσοστά από 10%-15% έως και 40%-50% αντίστοιχα.

Στο δελτίο ενέργειας του ΑΔΜΗΕ για τον Απρίλιο, η ζήτηση στο σύστημα ηλεκτρισμού βούτηξε κατά 12,6% σε σχέση με τον Απρίλιο του 2019, με τη μεγαλύτερη πτώση να σημειώνεται στην κατηγορία των πελατών υψηλής τάσης. Μεγάλες βιομηχανίες είτε ανέστειλαν τις δραστηριότητες τους είτε μείωσαν την παραγωγή τους με αποτέλεσμα η κατανάλωση να κατρακυλά 23,6%. Αλλά και στο δίκτυο διανομής (νοικοκυριά κι επιχειρήσεις) η πτώση έφτασε το 6,9%.

Ωστόσο, οι μεγάλοι πάροχοι ρεύματος άντεξαν, όπως φαίνεται και από τα αποτελέσματα της ΔΕΗ που κατάφερε να παρουσιάσει ισχυρές επιδόσεις στο πρώτο τρίμηνο παρά το πλήγμα του lockdown του Μαρτίου. Συγκεκριμένα στο τέλος του α' τριμήνου η ΔΕΗ σημείωσε σε επαναλαμβανόμενη βάση λειτουργικά κέρδη (EBITDA), ύψους 182 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 66,3 εκατ ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Ο κύκλος εργασιών, παρά τον μειωμένο όγκο πωλήσεων κατά 858 GWh (ή 9,3%) αυξήθηκε κατά € 80,7 εκατ. ή 7,1%.  

Ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα του α’ εξαμήνου φαίνεται ακόμα περισσότερο ότι θετική είναι η εικόνα των μεγεθών της εταιρείας παρά τις μεγάλες προκλήσεις που δημιουργεί η πανδημία. Τα αποτελέσματα προ φόρων σε προσαρμοσμένη βάση διαμορφώθηκαν σε κέρδη € 28,9 εκατ. έναντι ζημιών € 352,8 εκατ. το α΄ εξάμηνο 2019.  Όπως επισημαίνεται από τη ΔΕΗ, δεν φαίνεται να προκύπτουν για τον Όμιλο και τη Μητρική Εταιρεία αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις από τα μέχρι τώρα μέτρα για τη μη διάδοση του Covid-19. Αντίθετα, προκύπτει αύξηση της λειτουργικής κερδοφορίας λόγω σημαντικής μείωσης των δαπανών του ενεργειακού ισοζυγίου, που υπερκαλύπτει τη μείωση του κύκλου εργασιών, ενώ παράλληλα αντισταθμίζει και την αρνητική επίπτωση της καθυστέρησης των εισπράξεων από πελάτες.

Αντίστοιχη η εικόνα και για τη MYTILINEOS που παρουσίασε το πρώτο τρίμηνο αυξημένη κερδοφορία στον τομέα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, επωφελούμενος από το ανταγωνιστικό χαρτοφυλάκιο φυσικού αερίου, παρά την πτώση τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά. Πτώση 13,4% και 5,4% παρουσίασαν ο κύκλος Εργασιών και το EBITDA της ΜYTILINEOS που ανήλθαν σε 1.341 εκατ. και 235 εκατ. αντίστοιχα για το εννεάμηνο του 2020  παρουσιάζοντας μικρή μείωση σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο τους προηγούμενου έτους. Για το υπόλοιπο του 2020, παρά τις συνθήκες αβεβαιότητας λόγω της πανδημίας και τα νέα περιοριστικά μέτρα που επιβάλλονται, η MYTILINEOS βοηθούμενη, μεταξύ άλλων, και από τις σταθερά υψηλές επιδόσεις του Τομέα Ηλεκτρισμού & Φυσικού Αερίου.

Μείωση ζήτησης στην εγχώρια αγορά καυσίμων

Στην περίοδο της πρώτης καραντίνας του 2020 στην Ελλάδα η ζήτηση καυσίμων σημείωσε πτώση 4%, σε 1,7 εκατ. ΜΤ. Το πετρέλαιο θέρμανσης, παρά την ενίσχυση της ζήτησης τον Μάρτιο λόγω περιορισμών στις μετακινήσεις, κινήθηκε επίσης πτωτικά, συνολικά για το τρίμηνο κατά 6%, λόγω ήπιων καιρικών συνθηκών τους μήνες Ιανουάριο-Φεβρουάριο.

Σύμφωνα με το ΙΕΝΕ η μέση τιμή της βενζίνης πανελλαδικά διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας τον Απρίλιο στο 1,347 ευρώ το λίτρο σημειώνοντας πτώση κατά 27 λεπτά το λίτρο από την αρχή του 2020, ενώ το ντίζελ κίνησης έπεσε κατά περίπου 25 λεπτά το λίτρο, στο 1,15 ευρώ, όσο είναι και σήμερα η μέση τιμή. Παράλληλα, το lockdown οδήγησε σε μείωση των πωλήσεων κατά 60%-65% και του ντίζελ κίνησης κατά 40%, τον Απρίλιο σε σχέση με το 2019. Αντίθετα, έκρηξη κατά 95% εκδηλώθηκε στις πωλήσεις του πετρελαίου θέρμανσης, καθώς η πτώση της μέσης τιμής στο 0.797 ευρώ το λίτρο στα τέλη Απριλίου οδήγησε πολλά νοικοκυριά να αποθεματοποιήσουν ποσότητες για τον επόμενο χειμώνα.

Στο πλαίσιο αυτό, αν τα τρέχοντα μέτρα περιορισμού διαρκέσουν όντως τρεις εβδομάδες, όπως έχει προγραμματιστεί και δεν υπάρξει ανάγκη για περαιτέρω επέκτασή τους, η Pantelakis Sec. αναμένει ότι η πτώση στη ζήτηση καυσίμων για το δ’ τρίμηνο θα φθάσει στο 10% σε ετήσια βάση. Η εταιρεία θεωρεί ότι κάτι παραπάνω από ισχυρό αναμένεται ότι θα είναι το πλήγμα από τα περιοριστικά μέτρα τόσο για τα ΕΛΠΕ όσο και για τη Motor Oil, καθώς πέραν όλων των άλλων θα υπάρξει και μείωση της κατανάλωσης καυσίμων εξαιτίας του περιορισμού και στις μετακινήσεις με αυτοκίνητο.

Η Motor Oil, στο πρώτο τρίμηνο κατέγραψε ζημιές 91,47 εκατ. ευρώ από την υποτίμηση της αξίας αποθεμάτων αργού πετρελαίου και προϊόντων. Ο κύκλος εργασιών του ομίλου σημείωσε σημαντική πτώση λόγω της μείωσης των τιμών αλλά και της ζήτησης καυσίμων μετά την επιβολή lockdown τον Μάρτιο. Ειδικότερα τα έσοδα υποχώρησαν σε 1,648 δισ. από 2,2 δισ. κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019.

Αντίστοιχα δύσκολο αποδείχτηκε το πρώτο τρίμηνο του 2020 και για τον όμιλο Ελληνικά Πετρέλαια που πετρελαίου δέχθηκε ισχυρό πλήγμα λόγω της πανδημίας. Σε ένα περιβάλλον διύλισης που χαρακτηρίστηκε από έντονη μεταβλητότητα και επηρεάστηκε από την καραντίνα, η Ελληνικά Πετρέλαια είδε τις ζημιές στο πρώτο τρίμηνο του 2020 να διαμορφώνονται σε 341 εκατ. ευρώ.

Οι πιέσεις συνεχίστηκαν και μετά το lockdown. Είναι ενδεικτικό ότι έντονα δυσμενής ήταν η επίδραση της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων στα οικονομικά μεγέθη γ' τριμήνου και εννεαμήνου των ΕΛΠΕ, καθώς αντιμετώπισε το χειρότερο περιβάλλον διύλισης στην ιστορία, ενώ υπήρξε σημαντική πίεση στις πωλήσεις. Το γ' τρίμηνο εμφάνισε ζημιές ύψους 43 εκατ. ευρώ, ενώ αυτές έφθασαν στο εννεάμηνο τα 379 εκατ. ευρώ. Παράλληλα οι πωλήσεις για το γ' τρίμηνο υποχώρησαν κατά 37% στα 1.474 εκατ. ευρώ και για το εννεάμηνο η πτώση ήταν 34% στα 4.460 εκατ. ευρώ.