Εγκλωβισμένος στο μαζικό τουρισμό και στο μοντέλο του «all Inclusive» θα παραμείνει και τα επόμενα χρόνια ο ελληνικός τουρισμός, αφού η κατάρρευση της Thomas Cook εκτιμάται ότι δεν θα αλλάξει την εικόνα κυριαρχίας των μεγάλων tour operators, που φέρνουν στην Ελλάδα τους περισσότερους επισκέπτες.
Το γεγονός ότι τα δύο πρώτα τρίμηνα 2019 είχαν ρυθμούς επιβράδυνσης στις κρατήσεις και στο τέλος του γ’ τριμήνου «έσκασε» η Thomas Cook δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας για το πώς θα κλείσει το 2019 για τον ελληνικό τουρισμό: αναμένεται οπισθοδρόμηση προς τα επίπεδα του 2016 μετά από δύο εξαιρετικές χρονιές (2017-2018).
Οι προσπάθειες για τουρισμό υψηλού επιπέδου με αυξημένες επενδύσεις σε υποδομές πληθαίνουν, τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν επαρκούν για να στηρίξουν το οικοδόμημα του ελληνικού τουρισμού. Ωστόσο αποτελούν ένα εφαλτήριο επιχειρηματικού προβληματισμού για το μέλλον.
Από την δεκαετία του ’90 έχει τεθεί το ερώτημα στην ελληνική τουριστική αγορά εάν θέλει (και μπορεί βέβαια) να πετύχει ανάπτυξη μέσω «εκλεκτών» πελατών υψηλών εισοδημάτων για αντίστοιχης ποιότητας καταλύματα ή με μαζικό τουρισμό, που θα φέρνει ρευστότητα σε κάθε είδους κατάλυμα αλλά θα έχει χαμηλές απαιτήσεις.
Την απάντηση την έφερε η ίδια η αγορά. Απ’ τη μία η υπερσυγκέντρωση όλων των τουριστικών δραστηριοτήτων (μεταφορά-φιλοξενία-σίτιση-περιήγηση) σε λίγους κολοσσούς οδήγησε σε ένα παγκόσμιο ολιγοπωλιακό σύστημα που κατευθύνει τις τουριστικές ροές εκεί που θα έβγαζαν οι μεγάλοι περισσότερα κέρδη. Για την Ελλάδα, των υπερχρεωμένων ξενοδόχων των προηγούμενων δεκαετιών αυτή ήταν η μόνη επιλογή.
Τα ξενοδοχεία νοίκιαζαν με ελάχιστα κεφάλαια τις κλίνες τους σε μεγάλους tour operators προκειμένου να έχουν πληρότητα από τον Απρίλιο μέχρι και τον Οκτώβριο ώστε να μπορούν να πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους.
Την τελευταία δεκαετία, στα ιδιαίτερα τουριστικά μέρη (Μύκονος, Σαντορίνη, Κρήτη, Σποράδες , Ζαγοροχώρια) άρχισαν να αναπτύσσονται τα Boutique Hotels , δηλαδή ξενοδοχεία υψηλού επιπέδου παροχών και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος που απευθύνθηκαν σε τουρίστες υψηλού επιπέδου.
Τα ξενοδοχεία αυτά έχουν υψηλά περιθώρια κέρδους αλλά δεν μπορούν να ικανοποιήσουν ποσοτικά τις τοπικές κοινωνίες και τις ανάγκες τους. Μερικά υψηλού επιπέδου ξενοδοχεία στη Σαντορίνη καλύπτουν τις ανάγκες ρευστότητας μόνο των ιδιοκτητών τους, αλλά αφήνουν ακάλυπτο το υπόλοιπο νησί. Το ίδιο ισχύει και για τη Μύκονο και για την Κρήτη, τη Ζάκυνθο. Το πείραμα των Boutique Hotels πέτυχε εν μέρει στον ορεινό τουρισμό (Ήπειρο και Πελοπόννησο) αλλά δεν επαρκεί για να στηρίξει την ανάπτυξη των περιοχών αυτών.
Ανασύνταξη δυνάμεων
Οι επιπτώσεις από την κατάρρευση της Thomas Cook θα επηρεάσουν την τουριστική αγορά τα επόμενα 2 - 3 χρόνια, εκτιμούν οι ξενοδόχοι. Στο Συνέδριο του ΣΕΤΕ ακούστηκαν και πιο δυσάρεστες απόψεις που αναφέρονταν σε λουκέτα ή σε ανάκαμψη μετά από 5 και πλέον χρόνια.
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννης Ρέτσος, υπογράμμισε ότι η κατάρρευση της Thomas Cook «είναι ένα γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει και να μας κάνει να σκεφτούμε όχι το πώς θα απεμπλακούμε από τους Τour Οperators, καθώς παραμένουν από τα πλέον σημαντικά κανάλια πωλήσεων, αλλά πώς θα εμπλουτίσουμε τις εναλλακτικές μας δυνατότητες με νέα κανάλια.
Επιπλέον, επειδή έχει γίνει πολύ συζήτηση για το βασικό μας προϊόν το Ήλιος και Θάλασσα, κανείς δε λέει ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί το συγκεκριμένο μοντέλο, ωστόσο θα μπορούσε να αποκτήσει και άλλες διαστάσεις. Σε κάθε περίπτωση, ο τουρισμός δεν μπορεί να λειτουργεί με αυτόματο πιλότο. Για την επόμενη ημέρα, απαιτείται η διαμόρφωση στρατηγικών κατευθύνσεων και η υλοποίηση άμεσων δράσεων».
Οι προτάσεις
Oι πρόσφατες προτάσεις του ΣΕΤΕ (έγιναν στα τέλη Σεπτεμβρίου) ήταν οι εξής:
Απαλλαγή από την υποχρέωση απόδοσης ΦΠΑ για τα ανείσπρακτα τιμολόγια της Thomas Cook με ημερομηνία εκδόσεως από 1η Μαΐου 2019 έως και 22 Σεπτεμβρίου 2019. Αν αυτό δεν είναι εφικτό (ενδεχομένως επειδή ο ΦΠΑ έχει ήδη καταβληθεί), πρόβλεψη της δυνατότητας συμψηφισμού του αντίστοιχου ποσού με τον ΦΠΑ των επόμενων μηνών.
Απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής φόρου διαμονής για τις διανυκτερεύσεις των προερχόμενων από την Thomas Cook ενοίκων των τουριστικών καταλυμάτων για την χρονική περίοδο από 23 Σεπτεμβρίου 2019 και μέχρι την αναχώρησή τους από τα τουριστικά καταλύματα.
Με δεδομένο πως η ζημιά που θα προκληθεί στις τουριστικές επιχειρήσεις από την πτώχευση του παραπάνω tour operator αναμένεται να κυμανθεί από 250 εκ. ευρώ έως 500 εκ. ευρώ, η συντριπτική πλειοψηφία δε των τουριστών που προέρχονταν από τον συγκεκριμένο tour operator έκαναν χρήση υπηρεσιών Full Board ή All Inclusive, θα πρέπει ως ένα μέτρο ελάφρυνσης να τροποποιηθεί άμεσα η ΠΟΛ 2083/2019, που προβλέπει την κατανομή των συντελεστών ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο, ώστε στις περιπτώσεις αυτές (Full Board και All Inclusive) το 10% μόνο της ενιαίας τιμής να υπάγεται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ και το υπόλοιπο 90% στον χαμηλό συντελεστή.
Ενεργοποίηση για την πτώχευση της Thomas Cook των προβλέψεων που περιλαμβάνονται στη με αριθμό 1170/2015 ΠΟΛ σχετικά με την έκπτωση επισφαλών απαιτήσεων ξενοδοχειακών επιχειρήσεων λόγω πτώχευσης αλλοδαπών τουριστικών πρακτορείων.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομίας, οι προτάσεις θα γίνουν δεκτές στα περισσότερα σημεία τους με κάποιες διαφοροποιήσεις στην περίπτωση των συντελεστών ΦΠΑ.
Η τουριστικά αγορά εκτιμά ότι θα απαιτεί μεγάλη προσπάθεια απ’ όλους τους παράγοντες του τουριστικού οικοσυστήματος για να επιστρέψει το 2020 σε αντίστοιχους ρυθμούς των δύο τελευταίων ετών. Η ζήτηση για το προιόν υπάρχει αλλά θα χρειαστεί και τη βοήθεια του Κράτους με ισχυρή παρουσία στις μεγάλες εκθέσεις του Λονδίνου και του Βερολίνου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
