«Κόβονται» μέτρα στήριξης 13 δισ., βαριά προκαταβολή φόρου

Στην επαναφορά της προκαταβολής φόρου για τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις το 2021 και στη συνολική απόσυρση μέτρων στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων πάνω από 13 δισ. ευρώ προχωρά η κυβέρνηση, ποντάροντας στη σταδιακή εξάλειψη της επιδημιολογικής κρίσης.

Την ίδια στιγμή, όμως, πηγές του οικονομικού επιτελείου αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων παρεμβάσεων σε περίπτωση που δεν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του προσχεδίου του προϋπολογισμού και υπάρξει νέος κύκλος παρενεργειών στην οικονομία.   

Το βέβαιο είναι ότι οι φορολογούμενοι με έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα και εφόσον δηλώσουν το 2021 κέρδη από τα φετινά εισοδήματα θα υποχρεωθούν να πληρώσουν επιπλέον 1,6 δισ. ευρώ για προκαταβολή φόρου καθώς το ποσό αυτό, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών, ήταν το συνολικό όφελος που είχαν από τις φετινές κλιμακωτές μειώσεις ή και την πλήρη απαλλαγή από το φόρο.  

Επιπρόσθετα, σταματούν οι αναστολές πληρωμών, οι ευνοϊκές ρυθμίσεις, οι εκπτώσεις για τα χρέη στην εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία και η επιδότηση των εισφορών, ώστε το Δημόσιο να αντιστρέψει τη «χασούρα».

Ειδικότερα όσον αφορά στις παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων, το 2021 ακυρώνονται μεταξύ άλλων:

• Η αναστολή πληρωμών ΦΠΑ σε επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες που τους έδωσαν ταμειακή ανάσα 512 εκ. ευρώ φέτος προκαλώντας ισόποσες απώλειες στα δημόσια ταμεία. Μάλιστα η πρόβλεψη είναι ότι το όφελος για τα δημόσια έσοδα θα είναι 154 εκ. ευρώ.
• Η αναστολή πληρωμών βεβαιωμένων οφειλών και δόσεων ρυθμίσεων φορολογικών υποχρεώσεων για επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους, εργαζόμενους και ελεύθερους επαγγελματίες. Φέτος οι απώλειες ήταν 173 εκ. ευρώ και αντίθετα το επόμενο έτος το κέρδος για το δημόσιο θα είναι 52 εκ. ευρώ
• Η αναστολή πληρωμών των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών για επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες που στέρησαν φέτος από το δημόσιο έσοδα 315 εκ. ευρώ αλλά θα προσθέσουν 95 εκ. ευρώ το 2021.
• Η κάλυψη από το κρατικό προϋπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών επί του ονομαστικού μισθού των εργαζομένων που οι συμβάσεις εργασίας τους τίθενται φέτος σε προσωρινή αναστολή με κόστος 624 εκ. ευρώ που θα περιορισθεί στα 37 εκ. ευρώ το επόμενο έτος.      

Συνολικά, το αρνητικό ισοζύγιο για τα δημόσια ταμεία περιορίζεται το 2021 κατά 2,826 δισ. ευρώ, αφού το κόστος των ευνοϊκών μέτρων από 4,295 δισ. ευρώ φέτος πέφτει στα 1,469 δις. ευρώ το 2021. Επισημαίνεται ότι 1,583 δισ. ευρώ είναι οι απώλειες εσόδων από την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και τη μείωση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών.

Ποιες δαπάνες κόβονται

Όσον αφορά στις παρεμβάσεις στο σκέλος των δαπανών αποσύρονται:

• Η επιστρεπτέα προκαταβολή σε επαγγελματίες και επιχειρήσεις που διοχέτευσε φέτος φθηνή ρευστότητα 3,961 δισ. ευρώ.
• Το ειδικό μηνιαίο επίδομα των 534 ευρώ στους εργαζόμενους με αναστολές συμβάσεων ύψους 1,257 δισ. ευρώ. Για το 2021 έχει εγγραφεί δαπάνη μόνο 72 εκ. ευρώ για τη χορήγηση του επιδόματος τον Ιανουάριο.
• Η παράταση κατά δύο μήνες του τακτικού επιδόματος ανεργίας καθώς και του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας ύψους 540 εκ. ευρώ.
• Η παροχή ρευστότητας ύψους 2,558 δισ. ευρώ από το Ταμείο Εγγυοδοσίας της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας και  τα κεφάλαια κίνησης στο πλαίσιο του Ταμείου Επιχειρηματικότητας (ΤΕΠΙΧ ΙΙ).  

Το συνολικό ταμειακό κόστος των παρεμβάσεων τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και στο σκέλος των δαπανών διαμορφώνεται το 2021 στα 2,383 δις. ευρώ από 15,585 δις. ευρώ φέτος, δηλαδή συρρικνώνεται κατά 13,202 δισ. ευρώ.

«Χάθηκε» η αναπροσαρμογή στις αντικειμενικές τιμές ακινήτων

Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού δεν υπάρχει καμία αναφορά για αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων, που αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο της αξιολόγησης από τους θεσμούς, καθώς και η νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ μεσοσταθμικά κατά 8% που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση   

Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού το ύψος των παρεμβάσεων για το 2021, το οποίο στο σύνολό του προκαλεί δημοσιονομική επίπτωση ανέρχεται στο ποσό των 2,688 δισ. ευρώ. Ειδικά για το 2021 οι παρεμβάσεις που επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα αφορούν:

• τη μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, με κόστος 816 εκατ. ευρώ,
• την αναστολή καταβολής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, με κόστος 767 εκατ. ευρώ,
• την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από τον κρατικό προϋπολογισμό και την επιδότηση 200 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργου, για περίοδο 6 μηνών, στο πλαίσιο του προγράμματος για τη δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας, με κόστος 302 εκατ. ευρώ για το 2021,
•  το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ, που αφορά στην επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19, με κόστος 280 εκατ. ευρώ για το 2021,
• την επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ σε διάφορες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών κλάδων που πλήττονται από την πανδημία έως τον Απρίλιο του 2021 και την αναστολή πληρωμής του τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης, με συνολικό κόστος 113 εκατ. ευρώ για το 2021.

Παράλληλα, η καταβολή αποζημιώσεων ειδικού σκοπού σε απασχολούμενους ή επιχειρήσεις που βρίσκονται, είτε σε προσωρινή αναστολή εργασιών, είτε συμμετέχουν στο Πρόγραμμα ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ κατά τα τέλη του 2020, αναμένεται να λάβει χώρα τον Ιανουάριο του 2021 και συνεπώς να επηρεάσει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του εν λόγω έτους.

Πρόσθετα βάρη του προϋπολογισμού

Εκτός από τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις που αναφέρονται στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, η δημοσιονομική αποτύπωση των ετών 2020 και 2021 επηρεάζεται από μια σειρά άλλων παρεμβάσεων που αφορούν, είτε αντιμετώπιση έκτακτων υποχρεώσεων του κράτους και ζημίες από φυσικές καταστροφές, είτε νέες αναπτυξιακές παρεμβάσεις.

Αυτές περιλαμβάνουν:

• την καταβολή αναδρομικών ποσών σε συνταξιούχους δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ύψους 1,4 δισ. ευρώ το 2020
• την αντιμετώπιση των ζημιών από φυσικές καταστροφές που αναμένεται να ξεπεράσουν τα 200 εκατ. ευρώ το 2020
• την εξαίρεση της δαπάνης των εμβολίων που εντάσσονται στο πρόγραμμα εθνικού εμβολιασμού, από το όριο της φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ, με δημοσιονομικό κόστος 100 εκατ. ευρώ για το 2020 και 170 εκατ. ευρώ για το έτος 2021
• το πρόγραμμα εξόφλησης ληξιπρόθεσμων οφειλών των ΟΤΑ ύψους περίπου 116 εκατ. ευρώ και η έκτακτη επιχορήγησή τους κατά 95 εκατ. ευρώ το 2020
• την αυξημένη επιχορήγηση προς τον ΕΟΠΥΥ κατά 330 εκατ. ευρώ το 2020, · τη θέσπιση του κώδικα διευθέτησης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας σε δανειολήπτες, με δημοσιονομικό κόστος 100 εκατ. ευρώ για το 2021
• την υπεραπόσβεση δαπανών έρευνας και ανάπτυξης (R&D), με δημοσιονομικό κόστος 35 εκατ. ευρώ για το 2021
• την υπερέκπτωση για επενδύσεις σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση (επιβαρύνει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2022)
• την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ σε μικρά και απομακρυσμένα νησιά με δημοσιονομικό κόστος 1,5 εκατ. ευρώ για το 2020 και 1,5 εκατ. ευρώ για το 2021.