Το ρευστό και με πολλά και υψηλά περιβάλλον οδηγεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σε ασκήσεις επί χάρτου για τη σύνταξη του προσχεδίου του νέου προϋπολογισμού με μεγάλο ζητούμενο που θα τοποθετηθεί ο πήχης για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα το 2021.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σταθμίζοντας τα νέα δεδομένα για την εξέλιξη της πανδημίας και τις επιπτώσεις στην οικονομία, τα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους αναθεωρούν επί τα χείρω τις δημοσιονομικές προβλέψεις και προκρίνουν το σενάριο για πρωτογενές έλλειμμα στη περιοχή του 0,5% του ΑΕΠ έναντι του αρχικού για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό το 2021.
Είναι εμφανές ότι η αβεβαιότητα για την πορεία της υγειονομικής κρίσης και συνεπώς για την τελική ζημιά στο ΑΕΠ και τα κρατικά ταμεία καθιστά εξαιρετικά επισφαλή το σχεδιασμό και τη στοχοθεσία για τη δημοσιονομική πολιτική του επόμενου έτους. Ο πυλώνας του νέου προϋπολογισμού που είναι ο ρυθμός ανάπτυξης και που σύμφωνα με την κυβερνητική πρόβλεψη θα είναι τουλάχιστον 5,5% «πατάει σε κινούμενη άμμο».
Η υπόθεση για την ταχύτητα της ανάκαμψης το επόμενο έτος βασίζεται στην πρόβλεψη ότι η ύφεση έπιασε πάτο στο δεύτερο τρίμηνο του έτους με το -15,2% και θα ρηχαίνει συνεχώς τα επόμενα τρίμηνα, με το ποσοστό να κυμαίνεται στο 10% στο τρίτο και να υποχωρεί ακόμα περισσότερο στο 5% το τελευταίο τρίμηνο του έτους. Με βάση το σενάριο αυτό, η ετήσια ύφεση θα κινηθεί στο 7,8% δηλαδή εντός των εκτιμήσεων του υπουργείου Οικονομικών. Επισημαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην 7η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας εμμένει στην αρχική πρόβλεψη για ύφεση 9%, ενώ οι διεθνείς οίκοι «βλέπουν» διψήφια συρρίκνωση του ΑΕΠ με κατώτατο όριο το 10%.
Μεγάλη προσαρμογή
Ωστόσο, ακόμα και αν οι εξελίξεις στην πραγματική οικονομία επιβεβαιώσουν το οικονομικό επιτελείο, το αγκάθι της δημοσιονομικής προσαρμογής παραμένει μεγάλο, καθώς σε απόλυτα ποσά θα αγγίξει τα 11 δισ. ευρώ. Κι αυτό γιατί το πρωτογενές έλλειμμα από 6,6% του ΑΕΠ που αναμένεται, σύμφωνα με την Κομισιόν, να κλείσει φέτος αν ληφθεί υπόψη και η δαπάνη για τα αναδρομικά των συνταξιούχων (0,8% του ΑΕΠ) θα πρέπει να κατέβει στο 0,5% του ΑΕΠ σύμφωνα με το νέο σενάριο του υπουργείου Οικονομικών.
Αν και στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους θεωρούν ότι η αποκλιμάκωση του ελλείμματος θα επέλθει σχεδόν αυτόματα από την απόσυρση των μέτρων που ελήφθησαν φέτος για τη στήριξη της οικονομίας τόσο στο σκέλος των δαπανών όσο και στο σκέλος των εσόδων, ωστόσο το σκηνικό για το επόμενο έτος παραμένει θολό καθώς ουδείς γνωρίζει την τροχιά της πανδημίας και αν και τι είδους μέτρα θα χρειασθούν το 2021.
Τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών ποντάρουν στη γρήγορη εισροή και απορρόφηση των κονδυλίων από τα πακέτα της Κομισιόν που θα δώσουν μεγάλες ανάσες ρευστότητας στην αγορά και θα κινητοποιήσουν επενδύσεις χωρίς να προκαλούν δημοσιονομικό κόστος και να «ξεφουσκώνουν» το μαξιλάρι των ταμειακών διαθεσίμων.
«Ζημιά» 6,6 δισ. στον προϋπολογισμό
Tα στοιχεία για την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού στο οχτάμηνο Ιανουαρίου- Αυγούστου δείχνουν ότι η συνολική πρωτογενής ζημιά από τον κορονοϊό ξεπερνά τα 6,6 δισ. ευρώ αφού καταγράφεται πρωτογενές έλλειμμα 5,484 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1,152 δισ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι την ίδια περίοδο του 2019 υπήρξε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2,906 δις. ευρώ.
Πέραν της διόγκωσης των δαπανών ο εκτροχιασμός οφείλεται στην τρύπα στα δημόσια έσοδα που ανοίγει το «υφεσιακό σπιράλ» σε όλους τους κλάδους της οικονομίας λόγω περιορισμού της κατανάλωσης. Σχεδόν σε όλες οι κατηγορίες φορολογικών εσόδων καταγράφεται δραστική πτώση των εισπράξεων με τη συνολική απώλεια από τους έμμεσους φόρους να ξεπερνά τα 2,5 δισ. ευρώ και να ακολουθούν οι φόροι από το εισόδημα που είναι μειωμένοι κατά 1 δισ. ευρώ κυρίως λόγω του μέτρου της αναστολής των πληρωμών.
Η πορεία του προϋπολογισμού τους επόμενους μήνες δεν είναι προβλέψιμη, καθώς συνδέεται άμεσα με την εξέλιξη της πανδημίας και την ένταση και έκταση των παρενεργειών στο παραγωγικό ιστό. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο εκπέμπει σήμα κινδύνου, σημειώνοντας ότι η εικόνα του προϋπολογισμού θα χειροτερέψει με τη συνέχιση της ύφεσης, την πιθανή παράταση της περιόδου εφαρμογής των έκτακτων μέτρων στήριξης και την περαιτέρω αύξηση των δαπανών άνω των 6 δισ. ευρώ.