Τρίμηνο... καταστροφής στην οικονομία με πρωτοφανή «βουτιά» του ΑΕΠ

Πρωτοφανής από τότε που τηρούνται τριμηνιαία στοιχεία για την εξέλιξη του ΑΕΠ αναμένεται ότι θα είναι η πτώση του εθνικού εισοδήματος κατά το β' τρίμηνο του έτους, δηλαδή στο τρίμηνο του «Μεγάλου Κλειδώματος», όπως το αποκαλεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθώς επιβλήθηκαν διεθνώς περιοριστικά μέτρα για την ανάσχεση της μετάδοσης του κορονοϊού.

Σύμφωνα με ανάλυση της Eurobank, στο 2ο τρίμηνο 2020 αναμένεται επιτάχυνση του ρυθμού πτώσης του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα, όπως και στο σύνολο των οικονομιών διεθνώς. Λόγω της έξαρσης της υγειονομικής κρίσης και των αναγκαίων μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης, η κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας του 1ου τρίμηνου 2020 αναμένεται να ενταθεί το 2ο τρίμηνο 2020. Αυτό είναι λογικό να συμβεί, καθώς η παραγωγή – ειδικά τον Απρίλιο 2020 και στις αρχές Μαΐου 2020 – μειώθηκε απότομα σε πολλούς τομείς της οικονομίας.

Λόγω της υψηλής αβεβαιότητας που προκαλεί η παγκόσμια υγειονομική κρίση, σημαντικές προκλήσεις βρίσκονται μπροστά μας, τονίζουν οι αναλυτές της Eurobank. Από τη μια πλευρά το μέγεθος του πλήγματος στον τουρισμό (3ο τρίμηνο) και από την άλλη οι επιπρόσθετες πιέσεις που δύναται να προκαλέσουν στο εγχώριο διαθέσιμο εισόδημα οι αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις από το τέλος του καλοκαιριού και έπειτα (4ο τρίμηνο). Οι τελευταίες σχετίζονται με τη διακοπή της αναστολής πληρωμών φόρων που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία το κορωνοϊού COVID-19.

Το 1ο τρίμηνο 2020 το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) στην Ελλάδα συρρικνώθηκε σε τριμηνιαία βάση κατά -1,6% QoQ έναντι -3,6% QoQ στην Ευρωζώνη. Τα αποτελέσματα του 2ου τριμήνου είναι προγραμματισμένο να δημοσιευτούν στις 4/9/2020.

Η προσφορά και η ζήτηση συρρικνώθηκαν ταυτόχρονα με αποτέλεσμα τη μείωση του παραγόμενου προϊόντος. Εξαιτίας αυτής της πρωτοφανούς διαταραχής η τριμηνιαία πτώση του πραγματικού ΑΕΠ το 2ο τρίμηνο 2020 είναι πολύ πιθανόν να είναι η βαθύτερη που έχει καταγραφεί στο σύνολο των διαθέσιμων παρατηρήσεων των τριμηνιαίων εθνικών λογαριασμών. Μέχρι τώρα, όπως φαίνεται στο γράφημα, η μεγαλύτερη πτώση του ΑΕΠ από τρίμηνο σε τρίμηνο είχε καταγραφεί το πρώτο τρίμηνο του 2009 (-4,7%).

Οι δέκα μεγαλύτερες τριμηνιαίες πτώσεις του ΑΕΠ

Τα στοιχεία που «προαναγγέλλουν» τη μεγάλη πτώση του β' τριμήνου

Τα στοιχεία που δημοσιεύονται αυτή την περίοδο από επίσημους οργανισμούς όπως η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), αφορούν επί το πλείστον παρατηρήσεις του 2ου τριμήνου 2020.

• Βάσει των στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών (πηγή: ΤτΕ), ο ρυθμός μείωσης των εξωτερικών συναλλαγών της Ελλάδας επιταχύνθηκε τον Απρίλιο 2020 σε σύγκριση με τον Μάρτιο 2020. Συγκεκριμένα οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων) συρρικνώθηκαν σε ετήσια βάση κατά -21,6% από -10,5% τον προηγούμενο μήνα και σε όρους 4μηνου Ιανουαρίου-Απριλίου 2020 κατά -5,4% από άνοδο 5,8% το αμέσως προηγούμενο 4μηνο.
• Η προαναφερθείσα μείωση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων) προήλθε κυρίως από τον τομέα του τουρισμού και ακολούθησε αυτός των μεταφορών. Ο ρυθμός μείωσης των εξαγωγών εμπορευμάτων επιταχύνθηκε στο -13,1% YoY από -4,6% YoY τον Μάρτιο 2020, ωστόσο, λόγω της καλής επίδοσης των 2 πρώτων μηνών του 2020 (η ανταγωνιστικότητα σε όρους τιμών συνέχισε να κινείται ανοδικά το 1ο τρίμηνο 2020), στο 4μηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2020 η ετήσια μεταβολή των εξαγωγών εμπορευμάτων ήταν οριακά θετική.
• Οι τουριστικές υπηρεσίες παρουσιάζουν υψηλό βαθμό ευαισθησίας στην παρούσα υγειονομική κρίση. Αναλυτικά, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις στην Ελλάδα τον Απρίλιο 2020 προσεγγιστικά μηδενίστηκαν (-98,7% YoY ή -€536,2 εκατ. YoY) και στο 4μηνο Ιανουαρίου - Απρίλιου κατέγραψαν πτώση -51,4% YoY. Η μείωση της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης κατά -1,1 εκατ. YoY ταξιδιώτες ερμηνεύει λίγο παραπάνω από το 60,0% της παραπάνω μεταβολής των τουριστικών εσόδων, με το υπόλοιπο ποσοστό να εξηγείται από την πτώση της δαπάνης ανά ταξίδι κατά -91,1 ευρώ YoY.
• Στο πεδίο των εισαγωγών, ο ποσοστιαίος ρυθμός συρρίκνωσης ήταν παρόμοιος με εκείνον των εξαγωγών. Αναλυτικά, οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων) μειώθηκαν σε ετήσια βάση κατά -21,7% τον Απρίλιο 2020 από -10,9% τον Μάρτιο 2020. Στο 4μηνο Ιανουαρίου - Απριλίου 2020 η πτώση διαμορφώθηκε στο -5,7% YoY από αύξηση 3,6% YoY το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Ο τομέας των εμπορευμάτων είχε την υψηλότερη συμμετοχή στην προαναφερθείσα μείωση και ακολούθησε αυτός των τουριστικών υπηρεσιών (-6,6% YoY ή -€884,8 εκατ. YoY και -52,3% YoY ή -€477,9 εκατ. αντίστοιχα στο 4μηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2020). Η πτώση των εισαγωγών κεφαλαιουχικών αγαθών και πρώτων υλών δύναται να προκαλέσει πιέσεις στην πλευρά της προσφοράς της οικονομίας.
• Βάσει των παραπάνω αποτελεσμάτων, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων) μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά €264,1 εκατ. στο 4μηνο Ιανουαρίου - Απριλίου 2020. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της συρρίκνωσης του ελλείμματος των εμπορευμάτων που υπεραντιστάθμισε την πτώση του πλεονάσματος των υπηρεσιών.
• Την ερχόμενη εβδομάδα είναι προγραμματισμένο να δημοσιευτεί (30/6/2020) και ο δείκτης λιανικού εμπορίου για τον μήνα Απρίλιο 2020, ένας δείκτης που παρουσιάζει ισχυρή θετική συσχέτιση με την ιδιωτική κατανάλωση.