Η μάχη της Παρασκευής για το Ταμείο Ανάκαμψης 

Μπορεί οι πανηγυρισμοί μετά την ανακοίνωση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης να μην έχουν ακόμη κοπάσει, αλλά η τύχη του κρίνεται, ουσιαστικά, την ερχόμενη Παρασκευή 19 Ιουνίου στην προγραμματισμένη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. 

Οι ελπίδες για να υπάρξει θετική απόφαση ή ακόμη και οποιαδήποτε απόφαση για το εν λόγω ζήτημα είναι σχεδόν ελάχιστες, γεγονός το οποίο ενισχύει και το ότι η Σύνοδος θα πραγματοποιηθεί μέσω τηλεδιάσκεψης και όχι διά ζώσης, με τους περισσότερους αναλυτές να μεταθέτουν τις αποφάσεις στην επόμενη προγραμματισμένη συνάντηση των ηγετών της Ένωσης η οποία θα λάβει χώρα τον Ιούλιο.

Άλλωστε το Ταμείο Ανάκαμψης βρίσκεται αντιμέτωπο με έναν διπλό σκόπελο. Από τη μία πλευρά η άρνηση του επονομαζόμενου «Μπλοκ της λιτότητας», στο οποίο «συμμετέχουν» Αυστρία, Δανία,  Ολλανδία και Σουηδία και από την άλλη οι χώρες της «Ομάδας του Βίσεγκραντ», δηλαδή Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία και Τσεχία. 

Αυτά ακριβώς τα εμπόδια αποτελούν και μία εξαιρετικά δυσάρεστη εξέλιξη για την ελληνική οικονομία, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι είτε η πρόταση για το Ταμείο δεν πρόκειται να εγκριθεί ποτέ, είτε εάν εγκριθεί τα κεφάλαια -αυτή τη στιγμή υπολογίζονται στα 32 δισ. ευρώ – τα οποία θα λάβει η Ελλάδα θα είναι αρκετά μικρότερα σε σύγκριση με αυτά που έχει υπολογίσει η Κομισιόν. 

Οι αντιρρησίες...

Για χώρες όπως η Ολλανδία, ο κατάλογος των αντιρρήσεων είναι αρκετά μακρύς. Η Χάγη αμφισβήτησε τη θέσπιση νέων φόρων της ΕΕ, όπως ένας φόρος στη χρήση πλαστικών, ως μέρος του πακέτου χρηματοδότησης του ταμείου. Διαφωνεί επίσης με το χρονοδιάγραμμα που προβλέπεται να αποπληρωθεί το χρέος της ΕΕ που θα εκδοθεί για τη χρηματοδότηση του ταμείου, και επιθυμεί μια εναλλακτική λύση έναντι της διαδικασίας για τον τρόπο μέσω του οποίου θα επιλεγούν οι χώρες που μπορούν να λάβουν κεφάλαια από το νέο πακέτο στήριξης. 

Παράλληλα το «Μπλοκ της λιτότητας» επιθυμεί τα περισσότερα κεφάλαια να δοθούν ως δάνεια και όχι ως «χορηγήσεις» και παράλληλα να υπάρχει «επιμελημένη και σκληρή εποπτεία» (σχεδόν ένα νέο μνημόνιο) στις χώρες που θα τα λάβουν, ώστε να διασφαλιστεί η ορθή χρήση τους. 

Από την πλευρά της η «Ομάδα του Βίσεγκραντ» διαφωνεί ακόμη και με τους όρους βάσει των οποίων η Κομισιόν «μετρά» το μέγεθος της βοήθειας που θα δοθεί στις χώρες που έχουν πληγεί από την πανδημία. 

Η Κομισιόν σταθμίζει τα ποσά που πρέπει να καταβληθούν στις χώρες,  με βάση το ΑΕΠ τους, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και το ποσοστό της ανεργίας που έχει καταγραφεί την τετραετία 2015 - 2019.  Αυτός ο τύπος βοηθά πολύ την Ελλάδα, που είχε πολύ μικρό ρυθμό ανάπτυξης τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην Ευρώπη τα προηγούμενα χρόνια. Όμως, οι επικριτές αυτής της μεθόδου υπολογισμού λένε (χωρίς αυτό να είναι εντελώς αβάσιμο) ότι  η μεθοδολογία της Κομισιόν δεν καταλήγει στην ενίσχυση χωρών ανάλογα με το πλήγμα που δέχθηκαν από την πανδημία,  αλλά ανάλογα με προβλήματα των οικονομιών τους που μπορεί να προϋπήρχαν της πανδημίας και είναι άσχετα με τη συζήτηση για το Ταμείο Ανάκαμψης. 

... και οι ελπίδες

Στις 19 Ιουνίου, οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν το σχέδιο ανάκαμψης για πρώτη φορά από τότε που η Επιτροπή υπέβαλε την πρότασή της, αν και η μορφή της τηλεδιάσκεψης θα περιορίσει τη συζήτηση και θα αποκλείσει οποιαδήποτε πραγματική διαπραγμάτευση.

Μόλις οι ηγέτες της ΕΕ εκφράσουν τις απόψεις τους, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος της ΕΕ, Σαρλ Μισέλ σχεδιάζει να παρουσιάσει ένα χρονοδιάγραμμα διαπραγματεύσεων σε μία προσπάθεια να «γεφυρώσει» τις διαφωνίες. 

Στη συνέχεια, θα συγκαλέσει σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες στις 9 ή 10 Ιουλίου, την πρώτη πρόσωπο με πρόσωπο συγκέντρωση των ηγετών της ΕΕ μετά την άρση του lockdown. Μια δεύτερη σύνοδος κορυφής στα τέλη Ιουλίου θα μπορούσε να συγκληθεί, εάν είναι απαραίτητο, δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ.Παρά τα μεγάλα εμπόδια, η προθυμία για επίτευξη συμφωνίας το συντομότερο δυνατό είναι ευρέως διαδεδομένη.