«Σκωτσέζικο ντους» θυμίζει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου, καθώς τα δεδομένα για την πορεία του αλλάζουν σχεδόν καθημερινά.
Μετά τη σφοδρή επίθεση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, στον ΑΔΜΗΕ, που έκανε να φαντάζει σχεδόν βέβαιο το «ναυάγιο» του έργου, η έκτακτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου και η συνακόλουθη συνάντηση των Υπουργών Ενέργειας των δύο χωρών φαίνεται ότι οδήγησε την κυπριακή πλευρά όχι μόνο να ρίξει τους τόνους, αλλά να πάει και ένα βήμα παρακάτω, μεταβιβάζοντας την ιδιοκτησία του GSI στον ΑΔΜΗΕ.
Κοινός βηματισμός ενόψει «απολογίας» στην Κομισιόν
Η επίθεση Χριστοδουλίδη την Κυριακή στον ΑΔΜΗΕ, με αφορμή την προσπάθεια του Διαχειριστή να αναγνωριστεί από την κυπριακή πλευρά το σύνολο των δαπανών ύψους 251 εκατ. ευρώ που έχει πραγματοποιήσει στο πλαίσιο του έργου, προκάλεσε την αντίδραση της Αθήνας και τη σύγκληση έκτακτης σύσκεψης στο Μαξίμου, μετατρέποντας και επίσημα ένα βαρυσήμαντο ενεργειακό έργο σε πολιτικό θρίλερ.
Ύστερα από αυτήν και μετά τις σχετικές διευκρινίσεις από την πλευρά του ΑΔΜΗΕ, η κυπριακή πλευρά αποφάσισε να ρίξει τους τόνους, με κυπριακές πηγές να σημειώνουν ότι «δεν τίθεται θέμα διασάλευσης των σχέσεων με την Αθήνα».
Στο πλαίσιο αναζήτησης κοινού βηματισμού, συναντήθηκαν την Πέμπτη Παπασταύρου και Παπαναστασίου, με στόχο να συζητήσουν τα επόμενα βήματα για το έργο, που σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση θα κινούνταν στην κατεύθυνση που έθεσαν πρόσφατα Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης στη Νέα Υόρκη.
Στο μεταξύ, η ΡΑΕΚ προχώρησε την Παρασκευή στη μεταβίβαση των αδειών ιδιοκτήτη και διαχειριστή του GSI από τον EuroAsia Interconnector στον ΑΔΜΗΕ.
Θυμίζουμε ότι η αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος ήταν ένας όρος που είχε τεθεί για πρώτη φορά από την κυπριακή πλευρά στις 31 Ιουλίου, στο πλαίσιο της τέταρτης τηλεδιάσκεψης της Κομισιόν με τη συμμετοχή των ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ και ΑΔΜΗΕ, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανάκτηση των εσόδων μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Προφανώς, η κίνηση αυτή τη δεδομένη στιγμή δε θεωρείται διόλου τυχαία, αλλά δείχνει πρόθεση αποκλιμάκωσης και καλή θέληση ενόψει της παρέμβασης της Κομισιόν, η οποία έχει προγραμματίσει για την επόμενη εβδομάδα τηλεδιάσκεψη με τη συμμετοχή όχι μόνο των Παπασταύρου και Παπαναστασίου, αλλά και του Ευρωπαίου Επιτρόπου για την Ενέργεια και τη Στέγαση Νταν Γιόργκενσεν.
Το ότι ο Επίτροπος Ενέργειας θα αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στις διαπραγματεύσεις για τον GSI, δείχνει ότι η Κομισιόν ανησυχεί για το ενδεχόμενο να οδηγηθεί το έργο σε αδιέξοδο. Άλλωστε, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει χαρακτηρίσει το συγκεκριμένο έργο ως ένα από τα οκτώ πιο κρίσιμα έργα διασυνδέσεων στην Ευρώπη, καθιστώντας σαφές σε κάθε τόνο ότι το έργο είναι μεγάλης σημασίας και δε θα το αφήσει να «παγώσει» τόσο εύκολα.
Στοίχημα η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των δύο πλευρών
Παρά τα μικρά βήματα προόδου, το χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές παραμένει. Η ΡΑΕΚ θεωρεί ότι το έργο, ύψους 1,9 δισ. ευρώ, πρέπει να προχωρήσει με ίδιους πόρους του ΑΔΜΗΕ, τη χρηματοδότηση των 658 εκατ. ευρώ από την ΕΕ, τις χρεώσεις για τους Έλληνες καταναλωτές και τη συμβολή της Κύπρου με 25 εκατ. ευρώ τον χρόνο για πέντε χρόνια, όπως προβλέπει η διακρατική συμφωνία του Σεπτεμβρίου 2024.
Ωστόσο, ο Υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Μάκης Κεραυνός, επικαλούμενος έρευνες περί μη βιωσιμότητας του έργου, αρνείται πεισματικά να υπογράψει την πρώτη δόση ύψους 25 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της κυπριακής πλευράς στο έργο.
Βέβαια, δε γνωρίζουμε αν το πρέσινγκ από την πλευρά της Κομισιόν είναι αρκετό για να συμβιβαστεί η Λευκωσία, η οποία στην πραγματικότητα διστάζει να προχωρήσει κυρίως λόγω του γεωπολιτικού ρίσκου με την Τουρκία. Το θέμα αυτό, μάλιστα, αναμένεται να θέσει για πρώτη φορά στην τηλεδιάσκεψη με τον Γιόργκενσεν.
Η γείτονα χώρα έχει αποτελέσει από την πρώτη στιγμή τροχοπέδη στην υλοποίηση του έργου, δημιουργώντας στρατηγικά και τεχνικά εμπόδια. Τον Ιούλιο του 2024, τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν τις υποθαλάσσιες έρευνες νότια της Κάσου, «παγώνοντας» τις έρευνες στο 60% της διαδρομής.
Σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές της αγοράς με γνώση του θέματος, στην επικείμενη τηλεδιάσκεψη, ο ΑΔΜΗΕ αναμένεται να θέσει ως όρο όχι μόνο την αποδέσμευση των 25 εκατ. ευρώ, αλλά και την αναγνώριση του συνόλου των 251 εκατ. ευρώ που έχει δαπανήσει έως σήμερα.
Πάντως, να σημειώσουμε ότι τυχόν διασύνδεση της Κύπρου με την Ελλάδα όχι μόνο θα αύξανε τον ανταγωνισμό στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ρίχνοντας αισθητά το κόστος, αλλά θα έβγαζε το νησί από την ενεργειακή απομόνωση.
Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία που είχε παραθέσει ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, η μέση τιμή χονδρικής στην Κύπρο κινούνταν τότε στα 164 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όταν στην Ελλάδα ήταν στα 92 ευρώ. Σήμερα, τα κυπριακά νοικοκυριά πληρώνουν γύρω στα 32 λεπτά ανά κιλοβατώρα.
Το στοίχημα πλέον είναι αν Αθήνα και Λευκωσία θα καταφέρουν να γεφυρώσουν το χάσμα, ώστε να μην τιναχθεί στον αέρα ένα έργο στρατηγικής σημασίας για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
