Ύφεση 5% έως 9% «βλέπει» το ΙΟΒΕ φέτος, δεν καλύπτονται οι απώλειες το 2021

Από 5%, στην καλύτερη περίπτωση, έως 9%, στο δυσμενές σενάριο εκτιμά το ΙΟΒΕ ότι θα συρρικνωθεί φέτος το ΑΕΠ της Ελλάδας, λόγω των βαρύτατων επιπτώσεων της πανδημίας, ενώ Ίδρυμα αποφεύγει να προχωρήσει σε προβλέψεις για το 2021, εξαιτίας της έντονης αβεβαιότητας.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο καθηγητής Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, εκτιμά ότι στο τέλος του 2021 η οικονομία δεν θα έχει καλύψει το χαμένο έδαφος του τρέχοντος έτους. «Στο τέλος του 2021 θα είμαστε κάτω από το σημείο που ξεκινήσαμε», τόνισε χαρακτηριστικά, κατά την παρουσίαση της έκθεσης.

Ειδικότερα, ο κ. Βέττας παρουσίασε σήμερα τα δύο βασικά σενάρια που έχουν εκπονήσει οι αναλυτές του ΙΟΒΕ, με βάση τις πιθανές εξελίξεις στο υγειονομικό πεδίο:

1. Το βασικό σενάριο προβλέπει ότι τα περιοριστικά μέτρα θα διαρκέσουν ως τα μέσα Μαΐου, κάτι που θα επιτρέψει να ανοίξει ο τουρισμός το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Σε αυτό αυτό το σενάριο, η ύφεση στο τέλος του έτους θα περιορισθεί σε 5%, ο πληθωρισμός, λόγω και της μεγάλης πτώσης της τιμής του πετρελαίου, θα είναι αρνητικός (-2%) και η ανεργία θα αυξηθεί κατά 2%. Η μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης εκτιμάται σε 4%, αλλά την οικονομία θα επιβαρύνει σοβαρά η μεγάλη μείωση των επενδύσεων, που εκτιμάται σε 17%.
2. Το δυσμενές σενάριο βασίζεται στην παραδοχή ότι το lockdown θα κρατήσει ως το τέλος Ιουνίου, άρα ουσιαστικά θα χαθεί και η τουριστική περίοδος. Σε αυτή την περίπτωση, η ύφεση θα φθάσει το 9%, ο πληθωρισμός θα γίνει ακόμη πιο βαθιά αρνητικός και θα είναι διπλάσια σε σχέση με το βασικό σενάριο η μείωση στην κατανάλωση.

Πάντως, οι εξελίξεις στην οικονομία θα εξαρτηθούν από την πορεία της πανδημίας. «Αν δεν βγάλουμε τον ιό από πάνω μας ως το φθινόπωρο, οι προσδοκίες θα απορρυθμισθούν πλήρως και θα έχουμε μεγάλη μείωση κατανάλωσης και επενδύσεων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βέττας.

Όπως τόνισε ο κ. Βέττας, «η ελληνική οικονομία εισέρχεται στη νέα κρίση με «υποκείμενα νοσήματα»: (α) διαρθρωτικές αδυναμίες, σε χαμηλή ανταγωνιστικότητα, μερική μόνο δομική προσαρμογή κατά τα προγράμματα, (β) πολύ υψηλό δημόσιο χρέος και μεγάλο ποσοστό μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους». Είναι πολύ σημαντικό, επισήμανε επίσης, να μην υπάρξει ένας δημοσιονομικός εκτροχιασμός λόγω της κρίσης. «Ας μην γίνει η Ελλάδα και πάλι "μαύρο πρόβατο" της ευρωζώνης», είπε χαρακτηριστικά.

Επίσης τόνισε ότι «ακόμη περισσότερο σημαντικά από την αντιμετώπιση της τρέχουσας ύφεσης είναι το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της αντίδρασης της οικονομίας από το επόμενο έτος. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του υγειονομικού προβλήματος δεν αντιμάχεται αυτή του οικονομικού αλλά αποτελεί προϋπόθεση επανεκκίνησης. Θα υπάρχει όμως κρίσιμη επίδραση και από τις εξελίξεις στις άλλες χώρες».

Σε ό,τι αφορά τις αντιδράσεις των αρχών, σημείωσε ότι «σε Ελλάδα, Ευρώπη και διεθνώς, καταγράφεται αποφασιστικότητα της οικονομικής πολιτικής να στηρίξει τη λύση στο υγειονομικό πρόβλημα. Μεγάλη αύξηση δημόσιων ελλειμάτων και χρέους είναι εύλογη αντίδραση σε μια άμεση διαταραχή που αντιμετωπίζεται ως μοναδική».

Για την επόμενη ημέρα, είπε ότι «η νέα κρίση φέρνει την ελληνική οικονομία και την ΕΕ σε μια στιγμή αλήθειας και αποφάσεων που θα προδιαγράψουν τους ρυθμούς ανάπτυξης μακροπρόθεσμα. Υπάρχει κίνδυνος η ελληνική αλλά και οι ευρωπαϊκές οικονομίες, όχι μόνο να ξεκινήσουν το επόμενο έτος από σημαντικά χαμηλότερη βάση αλλά και να έχουν ασθενέστερους ρυθμούς μεγέθυνσης μεσοπρόθεσμα».

Τέλος, επανέλαβε την προτροπή που κατ' επανάληψη έχει κάνει το ΙΟΒΕ στο παρελθόν, χωρίς να εισακουσθεί, να επανεξετάσουν η κυβέρνηση και οι παράγοντες της οικονομίας το μείγμα της ελληνικής παραγωγής, καθώς πλέον αποδεικνύεται και από αυτή την κρίση ότι απαιτείται μια στροφή από τον τουρισμό στη μεταποίηση και τις εξαγωγές.

Επιβράδυνση από το τελευταίο τρίμηνο 2019

Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΟΒΕ, η επιβράδυνση της οικονομίας είχε αρχίσει από το τελευταίο τρίμηνο του 2019. Ειδικότερα,

• Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας επιβραδύνθηκε στο τελευταίο τρίμηνο του 2019, σε 1,0%, από 2,3% το προηγούμενο τρίμηνο, ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ που ήταν ο χαμηλότερος από το δεύτερο τρίμηνο του 2017. Στο σύνολο του 2019 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,9%, όσο και ένα έτος νωρίτερα. Η άνοδος του εγχώριου προϊόντος προήλθε κυρίως από τις υψηλότερες εξαγωγές (+4,9%), λόγω της ενίσχυσης των εξαγωγών υπηρεσιών (+8,1%). Η αύξησή τους βελτίωσε και το ισοζύγιο του εξωτερικού τομέα, καθώς υπερέβη τη διεύρυνση των εισαγωγών (+2,5%). Έπεται σε συμβολή στην άνοδο του ΑΕΠ η ιδιωτική κατανάλωση (+0,8%), κατόπιν της σημαντικής ενίσχυσής της στο τελευταίο τρίμηνο (+1,8%) και ακολουθεί η δημόσια κατανάλωση (+2,2%), λόγω της σημαντικής ανόδου της στο δεύτερο τρίμηνο του περασμένου έτους (+9,8%). Κατόπιν της μείωσής τους και στο τελευταίο τρίμηνο, οι επενδύσεις ήταν αμετάβλητες σε σχέση με το 2019.
• Επιστροφή σε ύφεση το 2020, λόγω των πρωτοφανών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού. Η διάρκειά της, εγχωρίως και διεθνώς, σε συνδυασμό με το εάν θα παρουσιάσει νέα έξαρση ο ιός εντός του έτους, θα είναι καθοριστικοί παράγοντες της οικονομικής δραστηριότητας φέτος. Από αυτά τα χαρακτηριστικά του ιού θα εξαρτηθεί η διάρκεια της κρίσης στην Ευρωζώνη, κύριο εξαγωγικό προορισμό της Ελλάδας. Ανασχετικά στην πτώση του ΑΕΠ θα επενεργήσουν οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις στήριξης επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, με ισχυρό όμως αντίκτυπο στο δημοσιονομικό ισοζύγιο. Σε αυτό το πλαίσιο, υπό το βασικό σενάριο εξελίξεων, στο οποίο η πανδημία θα έχει εξασθενήσει σε μεγάλο βαθμό έως το τέλος Μαΐου και ακολούθως θα έχουν αρθεί αρκετά από τα περιοριστικά μέτρα, η δημόσια κατανάλωση θα αυξηθεί τουλάχιστον κατά 4,5%, ενώ αντιθέτως η ιδιωτική κατανάλωση θα συρρικνωθεί, κατά τουλάχιστον 4,0%. Ισχυρή αναμενόμενη εξασθένιση επενδύσεων, άνω του 17%. Υπό αυτές τις τάσεις στο βασικό σενάριο, το ΑΕΠ θα υποχωρήσει έντονα φέτος, με μέσο ρυθμό τουλάχιστον 5%. Εφόσον όμως οι συνθήκες στο ελληνικό και το διεθνές περιβάλλον παραμείνουν ιδιαίτερα δυσμενείς πέρα από το δεύτερο τρίμηνο ή συμβεί μια σημαντική έξαρση του ιού το φθινόπωρο, δεν αποκλείεται η ύφεση να κινηθεί πλησίον διψήφιου ποσοστού.