Πότε οι ειδοποιήσεις της εφορίας είναι εκπρόθεσμες και άκυρες

Εμπρόθεσμα και με απόδειξη πρέπει να φτάνουν στους φορολογούμενους οι ειδοποιήσεις της εφορίας είτε για φορολογικό έλεγχο είτε για την προσκόμιση δικαιολογητικών εγγράφων εντός συγκεκριμένων προθεσμιών.

Αυτό ορίζει απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία δικαιώθηκε φορολογούμενος μετά από χρόνια, αποδεικνύοντας πως δεν του είχε σταλεί εμπρόθεσμα η ειδοποίηση για την τακτοποίηση χρεών του ώστε να αποφύγει τον πλειστηριασμό του ακινήτου του.

Η απόφαση του ΣτΕ (923/2024) έχει ευρύτερη εφαρμογή και δημιουργεί νέους κανόνες σε όλες τις περιπτώσεις επικοινωνίας της ΑΑΔΕ με τους φορολογούμενους. Είναι δε σημαντική, καθώς οι φορολογούμενοι καλούνται να απαντήσουν στην ΑΑΔΕ ή να προσκομίσουν δικαιολογητικά εντός συγκεκριμένων ημερών, οι οποίες, ανάλογα με την περίπτωση είναι 5, 10, 15 ή ημέρες, από την έκδοση ή από την παραλαβή της ειδοποίησης.

Εφόσον δεν απαντήσει ο φορολογούμενος ή δεν προσκομιστούν τα δικαιολογητικά η φορολογική υπηρεσία προσχωρεί στον προσδιορισμό φόρου και των προστίμων με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για τον υπόχρεο.

Η απόφαση του ΣτΕ

Στο ασαφές αυτό σκηνικό δίνει τη λύση το ΣτΕ με την απόφαση που εξέδωσε, σχετικά με το   τεκμήριο της νόμιμης κοινοποιήσεως των πράξεων προσδιορισμού φόρου. Η υπόθεση έφτασε στο ΣτΕ μετά από έφεση της ΑΑΔΕ, η οποία επιδίωκε την ανατροπή προηγούμενης απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία δικαίωσε τον φορολογούμενο.

Ο φορολογούμενος υποστήριξε ότι δεν έλαβε την ειδοποίηση της ΑΑΔΕ, ενώ η ΑΑΔΕ υποστήριξε ότι εστάλη με το ταχυδρομείο και με βάση τα ισχύοντα (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας) θεωρείται πως την έλαβε, εντός 15 ημερών από την αποστολή της.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) αποφάσισε ότι το τεκμήριο νόμιμης κοινοποίησης διοικητικών πράξεων, όπως αυτό καθορίζεται από τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013), δεν μπορεί να εφαρμοστεί εάν ο παραλήπτης της πράξης αμφισβητήσει ότι πράγματι την έλαβε.

Το Πρωτοδικείο είχε ακυρώσει τη διαδικασία αναγκαστικής κατάσχεσης ακινήτου, διότι έκρινε ότι η κοινοποίηση της πράξης δεν είχε γίνει νόμιμα. Συγκεκριμένα, το Πρωτοδικείο θεώρησε ότι, για να είναι έγκυρη η κοινοποίηση με συστημένη επιστολή, πρέπει να υπάρχει αποδεικτικό παραλαβής από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ), το οποίο να περιλαμβάνει πληροφορίες όπως η ημερομηνία παραλαβής και η υπογραφή του παραλήπτη. Στην προκειμένη περίπτωση, το Δημόσιο δεν προσκόμισε επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο παραλήπτης έλαβε τη συστημένη επιστολή.

Η υπόθεση παραπέμφθηκε στο ΣτΕ το οποίο αποφάνθηκε ότι, αν ο παραλήπτης αμφισβητεί την παραλαβή, το τεκμήριο αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η φορολογική αρχή υποχρεούται να αποδείξει, με κάθε διαθέσιμο μέσο, ότι η πράξη πράγματι παραδόθηκε στον παραλήπτη ή ότι εκείνος έλαβε γνώση του περιεχομένου της.

Τι προβλέπει ο ΚΦΔ για τις ειδοποιήσεις

Ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας, πριν την έκδοση της απόφασης του ΣτΕ, για την οινοποίηση πράξεων και λοιπών εγγράφων από τη Φορολογική Διοίκηση προβλέπει τα ακόλουθα:

1. Η κοινοποίηση πράξεων και λοιπών εγγράφων που εκδίδει σύμφωνα με τον Κώδικα η Φορολογική Διοίκηση, γίνεται με ψηφιακά μέσα, εκτός αν δεν είναι δυνατή η ψηφιακή αποστολή και με απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ επιλεγεί η αποστολή τους με απλή ή συστημένη επιστολή, η παράδοσή τους στην έδρα ή εγκατάσταση νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας ή επίδοσή τους με δικαστικό επιμελητή.
2. Αν η πράξη ή το έγγραφο αφορά φυσικό πρόσωπο, η ψηφιακή κοινοποίηση συντελείται με την ανάρτησή τους στον λογαριασμό του εν λόγω προσώπου ή του νόμιμου αντιπροσώπου του ή του φορολογικού εκπροσώπου του ή του φορολογικού αντιπροσώπου του στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης και την ηλεκτρονική ειδοποίηση στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του.
3. Αν η πράξη ή το έγγραφο αφορά νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, η ψηφιακή κοινοποίηση συντελείται με την ανάρτησή τους στον λογαριασμό του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας ή του νόμιμου εκπροσώπου ή του φορολογικού εκπροσώπου ή του φορολογικού αντιπροσώπου τους στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης, την οποία ακολουθεί ειδοποίηση στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους. Η νομιμότητα της κοινοποίησης δεν θίγεται στην περίπτωση παραίτησης των ανωτέρω προσώπων, εφόσον κατά τον χρόνο της κοινοποίησης δεν είχε γνωστοποιηθεί στη Φορολογική Διοίκηση ο διορισμός νέου νόμιμου ή φορολογικού εκπροσώπου ή φορολογικού αντιπροσώπου.
4. Πράξη ή έγγραφο που κοινοποιείται ψηφιακά στον λογαριασμό φυσικού, νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας, σύμφωνα με τις παρ. 1 έως 3, θεωρείται ότι έχει νομίμως κοινοποιηθεί: α) μετά την παρέλευση δέκα (10) ημερών από την ανάρτησή τους στον λογαριασμό του προσώπου στο οποίο αφορά η κοινοποίηση στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης και την ειδοποίησή του στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του, εφόσον δεν προκύπτει προγενέστερος χρόνος παραλαβής τους, ή β) μετά την παρέλευση δέκα (10) ημερών από την αποστολή τους στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αν το πρόσωπο στο οποίο αφορά η κοινοποίηση δεν διαθέτει λογαριασμό με λειτουργικότητα ανάρτησης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης.
5. Στην περίπτωση επιτόπιου ελέγχου, οι πράξεις ή τα έγγραφα θεωρείται ότι έχουν νομίμως κοινοποιηθεί με τη θέση επί αυτών ψηφιοποιημένης ιδιόχειρης υπογραφής από τα πρόσωπα που ελέγχουν την επιχείρηση ή νομίμων εκπροσώπων τους. Αν τα πρόσωπα αυτά απουσιάζουν ή αρνούνται να θέσουν την υπογραφή τους, οι πράξεις ή τα έγγραφα θεωρείται ότι έχουν νομίμως κοινοποιηθεί με την ανάρτηση της πράξης ή του εγγράφου στον λογαριασμό του προσώπου στο οποίο αφορά η κοινοποίηση στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης και την ηλεκτρονική ειδοποίησή του στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του.
6. Αν ορισθεί ως τρόπος κοινοποίησης η συστημένη επιστολή, η πράξη ή το έγγραφο που αποστέλλεται με αυτή, θεωρείται ότι έχει νομίμως κοινοποιηθεί μετά την παρέλευση δεκαπέντε (15) ημερών από την ημέρα αποστολής, εάν η ταχυδρομική διεύθυνση του παραλήπτη βρίσκεται στην Ελλάδα. Αν η ταχυδρομική διεύθυνση είναι εκτός Ελλάδας, η πράξη ή το έγγραφο θεωρείται ότι έχει νομίμως κοινοποιηθεί μετά την παρέλευση τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της συστημένης επιστολής. Αν η επιστολή δεν παραδοθεί και δεν κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο ή στον εκπρόσωπό του για οποιονδήποτε λόγο, η Φορολογική Διοίκηση ζητά από την ταχυδρομική υπηρεσία την επιστροφή αυτής με συνοδευτικό κείμενο, στο οποίο περιλαμβάνονται: α. η ημερομηνία, κατά την οποία η συστημένη επιστολή προσκομίστηκε και παρουσιάστηκε στην ως άνω διεύθυνση, και β. ο λόγος για τη μη κοινοποίηση ή τη μη βεβαίωση της κοινοποίησης.

Η Φορολογική Διοίκηση μεριμνά, προκειμένου αντίγραφο της συστημένης επιστολής να βρίσκεται στη διάθεση της αρμόδιας υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης ώστε να μπορεί αυτή να παραδοθεί στον φορολογούμενο ή τον εκπρόσωπό του οποιαδήποτε στιγμή και χωρίς δαπάνη.