Παρέμβαση από τον Συνήγορο του Πολίτη για την εισφορά των συνταξιούχων

Ηχηρή παρέμβαση για να γίνουν αλλαγές στην Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ),  διαφορετικές από εκείνη που προωθεί με διάταξη νόμου το υπουργείο Εργασίας, πραγματοποιεί ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ).

Η Ανεξάρτητη Αρχή, με βάση καταγγελία πολίτη, ετοίμασε πόρισμα, με το οποίο ζητάει η εν λόγω Εισφορά να καταβάλλεται εφεξής, ακολουθώντας το μοντέλο της φορολογίας εισοδήματος, όπου προβλέπεται αφορολόγητο όριο. Αυτό σημαίνει ότι προτείνει «να οριστεί ένα ποσό που να απαλλάσσεται από την παρακράτηση και ταυτόχρονα να καθιερώνονται συνταξιοδοτικά κλιμάκια με ανάλογους συντελεστές παρακράτησης, με την προϋπόθεση ότι ο κάθε συντελεστής να ισχύει για το τμήμα εκείνο της σύνταξης της συγκεκριμένης κατηγορίας».

Εναλλακτικά, προτείνεται να τεθεί στις υφιστάμενες διατάξεις ένας περιορισμός αντίστοιχος με αυτόν που ήδη προβλέπεται με νόμο από το 2010 (ν.3863/10 παρ. 3 εδ. α’), ώστε το τελικό ποσό της σύνταξης μετά την παρακράτηση να μην υπολείπεται του αμέσως προηγούμενου συνταξιοδοτικού κλιμακίου.

Από την πλευρά του, το υπουργείο Εργασίας, συμπεριέλαβε στο Φορολογικό Νομοσχέδιο την βελτιωμένη διάταξη για την ΕΑΣ (άρθρο 14), στην οποία αυξάνει τα κλιμάκια κατά ποσοστό ανάλογο με εκείνο της όποιας αύξησης θα προκύπτει στις συντάξεις, σε ετήσια βάση. Άρα, δεν εφαρμόζει τις προτροπές – προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, όπως διατυπώνονται στο πόρισμά του.

Εκτιμάται ότι με τον τρόπο αυτό, διορθώνεται η στρέβλωση που παρατηρείται σε συγκεκριμένο αριθμό συντάξεων που υπόκεινται στην Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ). Το Υπουργείο Εργασίας παραδέχεται πως η αύξηση των συντάξεων τα τελευταία έτη, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, οδήγησε σε ορισμένες οριακές περιπτώσεις, σε μείωση των πράγματι καταβαλλόμενων συντάξεων ως αποτέλεσμα της ΕΑΣ.

Αυτό συνέβη στις περιπτώσεις που η αύξηση στη σύνταξη οδηγούσε τον συνταξιούχο σε διαφορετικό κλιμάκιο. Συγκεκριμένα, με τον υφιστάμενο τρόπο υπολογισμού της ΕΑΣ, υπάρχουν συντάξεις που, μετά την ετήσια αύξηση των (μικτών) συντάξεων, μεταπίπτουν σε κατηγορία ανώτερου ορίου ή εμπίπτουν για πρώτη φορά στο πλαίσιο της παρακράτησης της ΕΑΣ, με αποτέλεσμα ο δικαιούχος να λαμβάνει τελικά μικρότερο ποσό από αυτό που λάμβανε προηγουμένως. Με τη νέα ρύθμιση όσο θα αυξάνεται η σύνταξη κατ' έτος, αντίστοιχα θα αυξάνεται και το κατώφλι κάθε κατηγορίας της ΕΑΣ, με αποτέλεσμα την προστασία του εισοδήματος του συνταξιούχου.

Η περίπτωση της καταγγελίας που ανέλυσε ο Συνήγορος του Πολίτη, για να καταλήξει στο πόρισμά του, είναι χαρακτηριστική της στρέβλωσης που επικρατούσε έως τώρα με την ΕΑΣ. Ο συγκεκριμένος συνταξιούχος που προέβη στην σχετική καταγγελία, το 2023 λάμβανε μεικτή μηνιαία σύνταξη, που ανερχόταν στο ποσό των 2.288,20 ευρώ.  Το ποσό της παρακράτησης λόγω ΕΑΣ ήταν 160,17 ευρώ το μήνα. Έτσι, ο συνταξιούχος, μετά την παρακράτηση είχε μεικτή σύνταξη στο ποσό των 2.128,03 ευρώ.

Το 2024 όμως, δόθηκε αύξηση στους συνταξιούχους (3,46%). Εν συνεχεία, ο συγκεκριμένος συνταξιούχος διαπίστωσε ότι η μηνιαία μεικτή σύνταξή του, ανήλθε στα 2.315,28 ευρώ, μετά την αύξηση. Το ποσό της παρακράτησης όμως, λόγω ΕΑΣ, αυξήθηκε με τη σειρά του στα 209,38 ευρώ. Έτσι, διαπιστώθηκε το οξύμωρο, η μηνιαία μεικτή σύνταξη μετά την παρακράτηση της ΕΑΣ να περιοριστεί στα 2.105,90 ευρώ.

Όπως φαίνεται ολοκάθαρα, η σύνταξη του συγκεκριμένου συνταξιούχου το 2024 ήταν μικρότερη κατά 17 ευρώ, σε σχέση με εκείνη που λάμβανε το 2023. Όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι το 2024 είχε δοθεί αύξηση στη σύνταξή του!

Το πρόβλημα που εντοπίζει ο Συνήγορος του Πολίτη ως προς την εφαρμογή της ΕΑΣ είναι ότι οι συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ, στις οποίες επιβάλλεται, ομαδοποιούνται σε κατηγορίες, ανάλογα με το ύψος των μικτών συντάξιμων αποδοχών. Έτσι,  η παρακράτηση διενεργείται στο συνολικό ποσό της μηνιαίας σύνταξης και επιφέρει το ανάλογο αποτέλεσμα. Έτσι, η ποσοστιαία διαφορά του παρακρατηθέντος ποσού υπέρ ΕΑΣ, που οφείλεται στην αύξηση της σύνταξης, ήταν έως τώρα σημαντικά υψηλότερη σε σχέση με την ποσοστιαία αύξηση της ίδιας της σύνταξης.

Με τη νέα διάταξη που εντάσσεται στο φορολογικό νομοσχέδιο, στόχος είναι να ξεπεραστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα και να πάψει η ΕΑΣ να προκαλεί μειώσεις, για συντάξεις που θα έπρεπε να αυξάνονται. Όμως, δεν αλλάζει τη βασική φιλοσοφία της Εισφοράς, όπως είχε προτείνει συμβεί, ο Συνήγορος του Πολίτη. Ούτε απαλλάσσει ένα ποσό σύνταξης, από την Εισφορά, όπως ζητάει η Ανεξάρτητη Αρχή.

Σε κάθε περίπτωση τα ποσοστά ΕΑΣ παραμένουν ίδια. Έως τώρα ισχύουν τα εξής: