Κίνδυνος για ελλειμματικό ισοζύγιο στις εξαγωγές λαχανικών και φρούτων

Το σοβαρό ενδεχόμενο να καταστεί ελλειμματικό το 2024 το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας στα αγροτικά προϊόντα, ενώ ήταν πλεονασματικό τα έτη 2020, 2021 και 2023, επισημαίνουν ειδικοί, παρότι ήταν αυξημένες κατά 11,5% οι εξαγωγές λαχανικών σε όγκο το οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου 2024, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023 που έφτασαν τους 253.591 τόνους και σε αξία κατά 4,8% στα 218,8 εκατ. ευρώ.

Διαφορετική είναι η εικόνα για τις εξαγωγές φρούτων, όπου πρωταγωνιστούν τα ακτινίδια και οι φράουλες, που το ίδιο χρονικό διάστημα μειώθηκαν σε όγκο κατά -1,7%, και αυξήθηκαν σε αξία κατά 8,4% και ανήλθαν σε 1.001.775 τόνους και 1,021 δισ. ευρώ. Το συγκεκριμένο γεγονός οφείλεται σε αύξηση της μεσοσταθμικής τιμής κατά 12,5%, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που επεξεργάστηκε ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT-HELLAS.

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΝΩΠΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΟΚΤΑΜΗΝΟΥ 2024 ΕΝΑΝΤΙ 2023

Πηγή: Επεξεργασία INCOFRUIT - HELLAS βάσει στοιχείων ELSTAT 9.10.24

Δυστυχώς με την διόγκωση του συνολικού εμπορικού ελλείμματος κατά το οκτάμηνο 2024, όπως τόνισε ο ο ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Incofruit Hellas Γιώργος Πολυχρονάκης «ναι μεν το ισοζύγιο των αγροτικών μας προϊόντων εξακολουθεί να παρουσιάζει πλεόνασμα 32,2 εκατ. ευρώ, πλην όμως, λόγω των προοπτικών για τους εναπομείναντες μήνες του 2024, προβλέπεται να ανατραπεί και να γυρίσει σε ελλειμματικό, γνωστού όντος ότι το εξωτερικό εμπόριο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων ήταν πλεονασματικό τα τρία (2020, 2021, 2023) από τα τέσσερα τελευταία χρόνια, με τις εξαγωγές να φτάνουν το 2023 στο ιστορικό υψηλό των 10,85 δισ. ευρώ σημειώνοντας άνοδο 9,5%».

Αυξημένες οι εισαγωγές

Εκτός από τις εξαγωγές, αυξημένες ήταν και οι εισαγωγές νωπών φρούτων και λαχανικών. Πιο συγκεκριμένα το οκτάμηνο του 2024 οι εισαγωγές λαχανικών αυξήθηκαν 3% σε όγκο και 11,6% σε αξία, ενώ οι εισαγωγές φρούτων αυξήθηκαν 12,9% σε όγκο και 14,3% σε αξία ανατρέποντας τις τάσεις των δύο προηγουμένων ετών, συμβάλλοντας έτσι στον περιορισμό του πλεονάσματος του ισοζυγίου. 

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΝΩΠΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΟΚΤΑΜΗΝΟΥ 2024 ΕΝΑΝΤΙ 2023

ΠΡΟΊΟΝΤΑ	2024		2023		ΜΕΤΑΒΟΛΗ % 2024/2023
	ΑΞΙΑ ΣΕ ΕΥΡΩ	ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ	ΑΞΙΑ ΣΕ ΕΥΡΩ	ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ	ΣΕ ΕΥΡΩ	ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ
ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΝΩΠΑ ,ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΚΛΠ	263.187.984	330.238	235.898.862	320.536	11,6%	3,0%
ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΚΑΡΠΟΙ ΝΩΠΑ Ή ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ	312.321.127	271.733	273.297.055	240.705	14,3%	12,9%
ΣΥΝΟΛΟ	575.509.111	601.971	509.195.917	561.241	13,0%	7,3%

_{Πηγή: Επεξεργασία INCOFRUIT - HELLAS βάσει στοιχείων ELSTAT}

Επικίνδυνα για κατανάλωση εισαγόμενα προϊόντα

Ωστόσο όπως τόνισε ο κ. Γ. Πολυχρονάκης, από αυτές τις εισαγωγές, υπήρχαν και προϊόντα επικίνδυνα για κατανάλωση, καθώς μεταξύ 1/9-17/10/2024, μετά από ελέγχους που έγιναν στα σύνορα και σε λαχαναγορές της χώρας μας, σε 18 δείγματα τοματών προέλευσης Τουρκίας ανευρέθηκαν 10 φορτία 200 τόνων τομάτας που καταστράφηκαν ήτοι το 55% των ελεγχθέντων, λόγω ύπαρξης υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων. «Τούτο δείχνει τον δρόμο για τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές της χώρας για αύξηση και εντατικοποίηση των ελέγχων στα διακινούμενα φρούτα λαχανικά εγχώριας παραγωγής αλλά και των εισαγομένων προς διασφάλιση τόσο των Ελλήνων καταναλωτών αλλά και των εξαγομένων οπωροκηπευτικών μας λόγω τυχόν “ελληνοποιήσεων”», επισήμανε.

Παρόμοια ευρήματα βρέθηκαν σε ελέγχους που έγιναν - για την σήμανση και ιχνηλασιμότητα - έλλειψης πληροφόρησης των καταναλωτών για την χώρα προέλευσης των προϊόντων με το ποσοστό παραβατικότητας να φθάνει στο 43,6% των ελεγχθέντων (43 στα 78 δείγματα). Παρόμοιες ελλείψεις σήμανσης και ιχνηλασιμότητος προς τον αποστολέα, το προϊόν και λοιπές ενδείξεις ταυτότητας των προϊόντων κατεγράφησαν και σε αγορές του εξωτερικού. 

Υποκατάσταση ελληνικών προϊόντων από εισαγόμενα

Παράλληλα ο κ. Πολυχρονάκης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου ότι «είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να εγκαταλειφθούν καλλιέργειες και να υποκατασταθεί η τροφοδοσία της εφοδιαστικής αλυσίδας από εισαγόμενα προϊόντα τρίτων χωρών χαμηλού κόστους που δεν τηρούν απαιτήσεις που ζητούνται από τους Ευρωπαίους παραγωγούς (φυτοϋγειονομικά, κοινωνικά, πρότυπα ποιότητας κ.α)  αν δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από την Ελληνική Πολιτεία».

Μάλιστα όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, «τα φρούτα και λαχανικά μας στη λιανική πώληση στις αγορές που απευθυνόμαστε σήμερα πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας για να παρέχουν επαρκή θρεπτικά οφέλη και να παραμένουν ελκυστικά για τους καταναλωτές. Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά πρέπει να συγκομίζονται εγκαίρως  και να επεξεργάζονται-τυποποιούνται-συσκευάζονται και αποθηκεύονται υπό τις κατάλληλες συνθήκες για να διατηρούν την ποιότητά τους. Έτσι, τακτικοί έλεγχοι ποιότητας  είναι απαραίτητοι σε διάφορα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας για να διασφαλιστεί ότι διατηρούν την ποιότητα, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά  και τη φρεσκάδα τους».

Όπως έχει επισημάνει επανειλημμένα ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT-HELLAS, ο ποιοτικός έλεγχος είναι απαραίτητος επειδή τα νωπά οπωροκηπευτικά είναι ευπαθή και ευαίσθητα και μπορούν να επηρεαστούν από τους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς, τις συνθήκες αποθήκευσης, τον καιρό, τα παράσιτα και τις ασθένειες, τις εσωτερικές αλλαγές και τη γενετική τους.

«Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά πληρούνται από τα αποστελλόμενα - εξαγόμενα νωπά φρούτα και λαχανικά μας που τυγχάνουν πιστοποίησης και ως προς τις ορθές γεωργικές πρακτικές που ακολουθούνται κατά την καλλιέργεια τους όσο και τις απαιτήσεις της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας περί εμπορικών προδιαγραφών και κανόνων υγιεινής και ασφάλειάς των, με την φήμη τους να έχει εδραιωθεί στις καταναλωτικές αγορές με συνέπεια την διεύρυνση του μεριδίου μας σ αυτές και την διάνοιξη νέων αγορών Φροντίδα όλων μας – Πολιτείας, παραγωγών και εξαγωγέων -πρέπει να είναι η διαφύλαξη της φήμης τους», τόνισε ο κ. Πολυχρονάκης.

Το κόστος παραγωγής

Τέλος αναφέρθηκε στο κόστος παραγωγής και εμπορίου διακίνησης φρούτων και λαχανικών, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα, πετρέλαιο, λιπάσματα, φυτοπροστατευτικά, ξύλο, χαρτόνι ή πλαστικά για συσκευασίες, που έχει μεν ελαφρώς βελτιωθεί πλην όμως παραμένει πολύ υψηλό συμβάλλοντας στη μείωση της ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας. 

Επιπλέον, συγχρόνως με τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει επιδεινώσει τις εξαγωγές της χώρας μας ο πόλεμος Ισραήλ - Χαμάς που με το κλείσιμο της Ερυθράς Θάλασσας εκτόξευσε τις μεταφορές προς χώρες της Ν.Α. Ασίας αλλά γενικώς τις θαλάσσιες μεταφορές που μας στέρησε όγκους εξαγωγών μας προς αυτές αλλά συγχρόνως ανάγκασε ανταγωνίστριες ομοιοπαραγωγές τρίτες χώρες π.χ. Αίγυπτο, Μαρόκο, Τουρκία να επαναπροσανατολίσουν τις εξαγωγές τους προς την Ευρώπη, «εκδιώκοντας λόγω φτήνιας» τα προϊόντα μας.