Πόροι 3 - 3,5 δισ. ευρώ θα απαιτηθούν σε πρώτη φάση για την ανασυγκρότηση των υποδομών της Θεσσαλίας, που παραμένει εν πολλοίς απροστάτευτη ενόψει του φετινού χειμώνα. Οι πρώτες άμεσες παρεμβάσεις του master plan για την αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής, μετά την καταστροφή που προκάλεσε ο Daniel, ύψους 42 εκατ. ευρώ, δρομολογούνται από εδώ και μπρος, ενώ η αποκατάσταση των οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών καταγράφει ήδη τετράμηνη καθυστέρηση.
Οι πρώτες επείγουσες παρεμβάσεις, συνολικής δαπάνης 75,7 εκατ. ευρώ, υλοποιήθηκαν από την Περιφέρεια Θεσσαλίας μετά τη θεομηνία, όμως το κυρίως μενού των έργων δεν έχει μπει ακόμα στην εκκίνηση. Αυτό περιλαμβάνει, όπως παρουσιάστηκε εχθές παρουσία του πρωθυπουργού, τέσσερα μεγάλα έργα που θα ωριμάσουν μελετητικά με τη βοήθεια της ολλανδικής HVA International, η οποία και εκπόνησε το master plan.
Οι προτεραιότητες
Πρόκειται για τα Φράγματα Πύλης και Μουζακίου, τα έργα επέκτασης της Κάρλας και τη Διώρυγα Γυρτώνης – Κάρλας. Η επικαιροποίηση και αναβάθμιση παλαιότερων προμελετών, εντός του επόμενου έτους, ώστε να βγουν στον αέρα τα απαραίτητα έργα, τα οποία ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε ως «προίκα» για τη Θεσσαλία, αποτελεί το μεγάλο στοίχημα.
Θέτοντας, παράλληλα, σε προτεραιότητα και την έναρξη κατασκευής της διώρυγας Γυρτώνης, με σκοπό τη μεταφορά νερού στον ταμιευτήρα της Κάρλας, οι δύο παραπάνω παρεμβάσεις «παντρεύτηκαν» σε ένα έργο. Αυτό την περασμένη εβδομάδα εγκρίθηκε από την κυβερνητική επιτροπή συμβάσεων στρατηγικής σημασίας, ενώ η HVA -της συμβολής της οποίας υπεραμύνθηκε εχθές ο κ. Μητσοτάκης- έχει ήδη υποβάλλει προσφορά για την επικαιροποίηση των μελετών.
Ο συνολικός προϋπολογισμός εκτιμάται σε 32 - 49 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το μελετητικό σκέλος υπολογίζεται σε 7 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η χρηματοδότηση θα καλυφθεί από δωρεά της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών. Βάσει των ανακοινώσεων, το μελετητικό έργο θα ξεκινήσει άμεσα, ενώ η διάρκεια υλοποίησής του υπολογίζεται σε 10 - 12 μήνες.
Δυσκολίες στα έργα για τους υδάτινους πόρους
Σε εξέλιξη βρίσκονται, πάντως, μια σειρά διαγωνισμών για σημαντικά έργα διαχείρισης υδάτινων πόρων, πολλοί εκ των οποίων είτε χρονίζουν είτε έρχονται αντιμέτωποι με διαχρονικά εμπόδια και παθογένειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ΣΔΙΤ για το Φράγμα Ενιπέα, προϋπολογισμού 230,07 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Όπως ενημέρωσε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, μετά την «απόσυρση» των πρώτων δύο στην κατάταξη υποψηφίων αναδόχων, «κλειδώνει» ο τρίτος κατά σειρά, με την υπογραφή να εκτιμάται στο επόμενο δίμηνο.
Εντός του μήνα, αναμένονται δεσμευτικές προσφορές για τα ΣΔΙΤ του Φράγματος Ταυρωπού και των αρδευτικών δικτύων Υπέρειας Λάρισας - Ορφανών Καρδίτσας, συνολικού προϋπολογισμού 292,6 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ).
Σχέδια επί χάρτου
Στις απαραίτητες άμεσες ενέργειες πάντως του master plan είναι η ενεργοποίηση και του νεόκοπου Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, που παρότι θεσμοθετήθηκε την περασμένη άνοιξη, παραμένει στα χαρτιά. Σύμφωνα με την εισαγωγική ομιλία του κ. Μητσοτάκη, επί του παρόντος αξιολογούνται, μέσα από τις καινούργιες διαδικασίες, οι προτάσεις και τα βιογραφικά που έχουν υποβληθεί για την ηγεσία του Οργανισμού.
Εκεί που το τοπίο παραμένει θολό, είναι στην έναρξη από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών των fast track διαγωνισμών για την αποκατάσταση των υποδομών που υπέστησαν ζημιές. Όπως έχουν επισημάνει, βεβαίως, οι εμπλεκόμενοι στον σχεδιασμό, η προϋπόθεση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και τα ακραία φαινόμενα έκανε πιο πολύπλοκο τον σχεδιασμό των εν λόγω έργων, που προσεγγίζουν τα 1,4 δισ. ευρώ.
Οι πολυαναμενόμενοι διαγωνισμοί για οδικά έργα, ύψους 892 εκατ. ευρώ, και σιδηροδρομικά, ύψους 462,52 εκατ. ευρώ, έχουν εξελιχθεί σε Γεφύρι της Άρτας. Το αρχικό χρονοδιάγραμμα για αποστολή των προσκλήσεων στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους στις αρχές του περασμένου Μαΐου έδωσε τη θέση του στον Αύγουστο.
Μάλιστα, στα μέσα Ιουλίου, κατά τη διάρκεια ενημέρωσης της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίουτης Βουλής, ο υφυπουργός Υποδομών, κ. Νικόλαος Ταχιάος, είχε δώσει ορίζοντα 17-18 ημερών για να βγουν στον αέρα. Η τύχη τους όμως ακόμα αγνοείται. Υπενθυμίζεται ότι στα εν λόγω έργα θα κατευθυνθούν πόροι 600 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα υπόλοιπα θα προέλθουν από κρατικά κονδύλια.
Σε εκκρεμότητα μένει η απόφαση ένταξης των έργων στο Ταμείο Ανάκαμψης, από το οποίο θα κατευθυνθούν στα έργα για τις οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές περί τα 600 εκατ. ευρώ, καθώς και η απόφαση της ΔΙΠΑ για εξαίρεση από την υποχρέωση τήρησης της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Σημειώνεται ότι τις υπογραφές, θα ακολουθήσουν οι μελέτες των έργων, ώστε εν συνεχεία να ξεκινήσουν οι κατασκευαστικές εργασίες.
Στοίχημα η απορρόφηση των πόρων
Στο πλαίσιο της παρουσίασης, ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέτσος, τόνισε πως για απορροφηθεί το τεράστιο ποσό των 3-3,5 δισ. ευρώ, που έχει εκτιμηθεί για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας, απαιτούνται καλός σχεδιασμός, χρόνος, τεχνοκρατική προσέγγιση και επάρκεια, διαφάνεια και λογοδοσία.
Ο πρωθυπουργός είχε επισημάνει νωρίτερα ότι αποτελεί κυβερνητική επιλογή να δρομολογηθούν αυτοί οι πόροι στη Θεσσαλία. «Δεν υπάρχουν ατελείωτοι πόροι. Για να μπορούμε να κάνουμε αυτά τα έργα τα οποία μιλάμε, κάποια άλλα έργα κάπου αλλού στη χώρα δεν θα γίνουν. Θέλω να το γνωρίζετε αυτό, ότι αυτή είναι μία πολιτική απόφαση την οποία παίρνουμε, να προτάξουμε τη Θεσσαλία».