Στη Βουλή το ν/σ για την αναδιάρθρωση του Υπερταμείου και «μικρές ΔΕΗ»

Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο «Αναδιάρθρωση της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας και των θυγατρικών της», το οποίο προωθεί τον εκσυγχρονισμό του ρόλου του Υπερταμείου και προβλέπει διατάξεις που κάνουν πιο ευέλικτο τον τρόπο λειτουργίας των θυγατρικών του κατά το μοντέλο εκσυγχρονισμού της ΔΕΗ. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο του νομοσχεδίου προωθείται και η δημιουργία ενός νέου Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου για την ενίσχυση των επενδύσεων.

Ειδικότερα, όπως τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση, με το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου προβλέπεται η αναμόρφωση και αναδιοργάνωση του Υπερταμείου και η θέσπιση ενός πιο σύγχρονου μοντέλου διακυβέρνησης, ενώ προωθείται και η απορρόφηση του Τ.Χ.Σ. και του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. από το Υπερταμείο. Επιπρόσθετα, προβλέπεται ο εκσυγχρονισμός, σύμφωνα με το «μοντέλο ΔΕΗ», του πλαισίου λειτουργίας οχτώ θυγατρικών εταιρειών του διευκολύνοντας τις προσλήψεις προσωπικού και τις κρίσιμες για τη λειτουργία τους προμήθειες (λ.χ. προμήθεια, συντήρηση και επισκευή αστικών λεωφορείων). 

Επιπλέον, προωθείται η σύσταση Επενδυτικού Ταμείου, το οποίο θα αξιοποιήσει ως αρχικό επενδυτικό κεφάλαιό του το ήμισυ από το αντιστάθμισμα από την επαναπόκτηση της Ε.Υ.Δ.Α.Π. και της Ε.Υ.Α.Θ. από το Δημόσιο για τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών επενδυτικών δραστηριοτήτων, οι οποίες θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Τέλος, με πρόσθετη διάταξη ορίζεται πως το ΤΑΙΠΕΔ έχει το δικαίωμα να αξιοποιεί το 50% των εσόδων που εισπράττεται από συμβάσεις αξιοποίησης λιμένων και λιμενικών υποδομών προκειμένου να χρηματοδοτήσει την υλοποίηση των Master Plan άλλων λιμένων στο χαρτοφυλάκιό του. 

Πιο αναλυτικά, στις βασικές παρεμβάσεις του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται τα εξής:

• «Μοντέλο-ΔΕΗ» σε 8 δημόσιες επιχειρήσεις του Υπερταμείου. Αφορά τις εξής εταιρείες:

1. Ελληνικά Ταχυδρομεία (και η 100% θυγατρική τους: ΕΛΤΑ Courier).
2. ΔΕΘ-Helexpo.
3. Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ).
4. Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ).
5. ΓΑΙΑΟΣΕ.
6. Ελληνικές Αλυκές.
7. Ανώνυμος Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ).
8. Όμιλος ΟΑΣΑ Συγκοινωνίες Αθηνών (ΟΑΣΑ και οι 100% θυγατρικές του: Οδικές Συγκοινωνίες – ΟΣΥ και Σταθερές Συγκοινωνίες – ΣΤΑΣΥ).

Το νομοσχέδιο προβλέπει, πιο αναλυτικά:

• Τη δυνατότητα προσέλκυσης στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα με απλή διαδικασία, με βάση αποφάσεις του διευθύνοντος συμβούλου της κάθε εταιρείας. Μέχρι σήμερα, η διαδικασία που προβλέπεται απαιτεί πολύ χρόνο, είναι εξαιρετικά γραφειοκρατική και αποτρεπτική για όποιον ενδιαφέρεται σοβαρά να διεκδικήσει μια θέση στελέχους σε κάποια από τις θυγατρικές εταιρείες του Υπερταμείου. H διάρκεια της θητείας των στελεχών (γενικών διευθυντών και διευθυντών) αυξάνεται από 3ετής σε 4ετή με δυνατότητα ανανέωσης μία φορά.
• Την ευελιξία στις αμοιβές των στελεχών των ΕΛΤΑ και των υπολοίπων φορέων εκτός Γενικής Κυβέρνησης, ενώ, στις θυγατρικές εντός Γενικής Κυβέρνησης (δημόσιες συγκοινωνίες και ΓΑΙΑΟΣΕ) οι αμοιβές θα είναι σύμφωνα με το πρότυπο του ΕΦΚΑ.
• Πιο ευέλικτες διαδικασίες προσλήψεων του προσωπικού τους, με περιορισμένο αλλά ουσιαστικό ρόλο του ΑΣΕΠ: έλεγχο νομιμότητας της προκήρυξης εντός 10 ημερών και συμμετοχή μέλους του στην εξέταση ενστάσεων κατά τη διαδικασία προσλήψεων.
• Πιο ευέλικτες προμήθειες, σύμφωνα πάντα με το ενωσιακό δίκαιο. Ο κανονισμός προμηθειών υποβάλλεται στην ΕΑΔΗΣΥ, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να εκφράσει γνώμη εντός 60 ημερών ως προς τη συμβατότητά του με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
• Τη συγκρότηση ανεξάρτητων πειθαρχικών συμβουλίων χωρίς τη συμμετοχή συνδικαλιστών.

Νέο, σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης του Υπερταμείου

Οι αρμοδιότητες του οργάνου που μέχρι τώρα ήταν γνωστό ως Εποπτικό Συμβούλιο περιορίζονται, ώστε να αντιστοιχούν σε όργανο εποπτείας του Υπερταμείου και όχι καθημερινής διοίκησης. Για να τονισθεί ο νέος ρόλος του οργάνου αυτού, μετονομάζεται σε Συμβούλιο Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΣΕΔ). Πράξεις καθημερινής διοίκησης, στις οποίες δεν έχει ρόλο πλέον τότε ως Εποπτικό Συμβούλιο/ πλέον ΣΕΔ, είναι η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου του Υπερταμείου, η ανάκληση των μελών των ΔΣ των άμεσων θυγατρικών του και η δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας. Με τις αλλαγές αυτές το ΔΣ του Υπερταμείου καθίσταται το όργανο που είναι αποκλειστικά αρμόδιο για τη διοίκηση της εταιρείας, όπως συμβαίνει σε όλα τα σύγχρονα εταιρικά σχήματα. Επιπρόσθετα, η εκπροσώπηση του ελληνικού Δημοσίου στο ΣΕΔ καθίσταται πλέον θεσμική και θα γίνεται από έναν από τους Γενικούς Γραμματείς του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, έναν από τους Υποδιοικητές της Τράπεζας της Ελλάδος και τον Γενικό Διευθυντή του ΟΔΔΗΧ. Με τον τρόπο αυτό εκπροσωπούνται οι θεσμοί, των οποίων η λειτουργία έχει τη μεγαλύτερη συνάφεια με τον νέο ρόλο του Υπερταμείου, ιδίως μετά την απορρόφηση του ΤΧΣ και του ΤΑΙΠΕΔ.

• Συγχωνεύσεις δι’ απορροφήσεως ΤΑΙΠΕΔ και ΤΧΣ στο Υπερταμείο

Η αποστολή τόσο του ΤΑΙΠΕΔ όσο και του ΤΧΣ έχει σε πολύ μεγάλο βαθμό ολοκληρωθεί. Άλλωστε, με βάση τον συστατικό του νόμο, το ΤΧΣ έχει διάρκεια ως την 31η Δεκεμβρίου 2025. Η συγχώνευση ΤΑΙΠΕΔ και Υπερταμείου θα γίνει κατόπιν αποφάσεων γενικών συνελεύσεων των συγχωνευόμενων εταιρειών που θα ληφθούν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024. Έως τότε θα έχει εκδοθεί και Υπουργική Απόφαση για την απορρόφηση του ΤΧΣ από το Υπερταμείο. Σημειώνεται ότι η συγχώνευση του ΤΑΙΠΕΔ και του Υπερταμείου δεν επηρεάζει την αυτόνομη λειτουργία της Μονάδας Ωρίμανσης Έργων, η οποία θα εξακολουθεί να λειτουργεί υπό εντεταλμένο σύμβουλο με καθεστώς αυτονομίας, όπως ισχύει σήμερα. Σύμβουλος του Υπερταμείου θα αναλάβει την εσωτερική αναδιοργάνωση δομών και οργάνων μετά τη συγχώνευση.

• Δημιουργείται το νέο Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο

Για τη δημιουργία του Ταμείου, το Υπερταμείο θα διαθέσει 300 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή το ήμισυ του ποσού που θα εισπράξει από την επαναμεταβίβαση των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο Δημόσιο. Δημιουργείται έτσι ένα επενδυτικό εργαλείο, αντίστοιχο με εκείνα που λειτουργούν στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο θα παρέχει κίνητρα για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες ιδιαίτερα σε τομείς που δεν καλύπτονται επαρκώς από τους σημερινούς επενδυτές αλλά έχουν προστιθέμενη αξία για την οικονομία.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του προσδιορίζονται στο προτεινόμενο σχέδιο νόμου:

• θα υλοποιεί επενδύσεις στην Ελλάδα, σε δυναμικούς τομείς της οικονομίας, όπου παρατηρείται επενδυτικό κενό, χωρίς να ανταγωνίζεται υφιστάμενα funds,
• θα καταρτίζει τριετές επιχειρησιακό σχέδιο, το οποίο θα εγκρίνεται από τη γενική συνέλευση του Υπερταμείου,
• θα μπορεί να συμμετέχει ως συνεπενδυτής με άλλα ταμεία και φορείς κυρίως με μειοψηφικές συμμετοχές στις επενδύσεις ή με υβριδικά εργαλεία,
• το επενδυτικό του κεφάλαιο που θα αποεπενδύεται, θα επανεπενδύεται σύμφωνα με την Επενδυτική Πολιτική, κατά τρόπο που δεν θα επηρεάζει τους εθνικούς λογαριασμούς,
• η επιλογή της διοικητικής του ομάδας θα γίνεται από το Υπερταμείο με κριτήρια την επιστημονική κατάρτιση-αποδεδειγμένη υψηλή τεχνογνωσία και την πολυετή εμπειρία σε θέματα χρηματοοικονομικά, επενδύσεων, χρηματοδοτήσεων μεγάλων έργων κλπ.,
• το Υπερταμείο έχει προσλάβει διεθνή συμβουλευτικό οίκο που θα εισηγηθεί για την πιο κατάλληλη εταιρική δομή και οργάνωση του νέου Επενδυτικού Ταμείου. Η εισήγηση θα τεθεί προς έγκριση από τον Υπουργείο Οικονομικών.

Σημειώνεται ότι στις επενδυτικές δραστηριότητες του Ταμείου περιλαμβάνονται έργα στην Ελλάδα ή διασυνοριακού χαρακτήρα και επιχειρήσεις που προάγουν την ελληνική οικονομία με αναπτυξιακές προοπτικές, ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, αποτελεσματικές διοικητικές ομάδες και εξωστρεφή δραστηριότητα, ενδεικτικά στους ακόλουθους κλάδους:

• σε κλάδους αιχμής της ελληνικής οικονομίας με στρατηγική προτεραιότητα, όπως επενδύσεις πράσινης μετάβασης, κυκλικής οικονομίας, μπλε οικονομίας και τεχνολογικού και ψηφιακού μετασχηματισμού, καθώς και στρατηγικών και κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών,
• σε ενεργειακές επενδύσεις και στις αντίστοιχες υποδομές και δίκτυα,
• σε κλάδους μεταφορών και συναφών υποδομών,
• σε τεχνολογικούς κλάδους και σε επενδύσεις τεχνολογιών κατανεμημένου καθολικού (blockchain) και τεχνητής νοημοσύνης, και
• σε αναπτυξιακές και τεχνολογικές υποδομές.

Τέλος, με πρόσθετη διάταξη στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι το 50% των εσόδων που εισπράττεται από συμβάσεις αξιοποίησης λιμένων και λιμενικών υποδομών θα κατευθύνεται στην εξυπηρέτηση του Δημόσιου Χρέους ενώ το υπόλοιπο 50% θα μπορεί να διατεθεί για την υλοποίηση των έργων που περιλαμβάνεται στο Master Plan του κάθε Οργανισμού Λιμένος και εντάσσονται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα αξιοποίησης του Ταμείου. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα συμφωνίας με τους δανειστές υπογραμμίζοντας το πέρασμα σε μια νέα εποχή της σχέσης της χώρας με τους δανειστές της καθώς και την αλλαγή της εικόνας του Υπερταμειου.