Στην επέκταση της χρήσης του IRIS στις πληρωμές και στην ένταση του τραπεζικού ανταγωνισμού «ποντάρει» το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για να μειωθούν οι τραπεζικές προμήθειες, χωρίς να αποκλείει μια νομοθετική παρέμβαση για περιορισμό των προμηθειών, ειδικά στις συναλλαγές με κάρτες άνω των 10 ευρώ, αφού ήδη έχει επιβάλει πλαφόν τριετούς διάρκειας στις μικρές συναλλαγές, κάτω των 10 ευρώ.
Πριν από λίγες ημέρες, μιλώντας στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης κάλεσε τις τράπεζες να υιοθετήσουν «πιο δίκαια συστήματα (...) για να μην χρειασθεί κυβερνητική νομοθετική παρέμβαση». Όπως τόνισε ο υπουργός, «το θέμα των προμηθειών συνεχίζει να απασχολεί τις επιχειρήσεις και την κοινή γνώμη. Είμαι βέβαιος ότι οι ελληνικές τράπεζες θα κινηθούν, η καθεμιά με τον δικό της τρόπο και με βάση την εμπορική της πολιτική, σε αυτήν την κατεύθυνση χωρίς να χρειαστεί οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση».
Η κυβέρνηση βρίσκεται υπό έντονη πίεση για το θέμα των προμηθειών από φορείς των επιχειρήσεων που ζητούν επιτακτικά να παρέμβει νομοθετικά, ιδιαίτερα για τις προμήθειες στις συναλλαγές με κάρτες άνω των 10 ευρώ. Παράλληλα, αυξάνεται και η πολιτική πίεση για το θέμα. Χθες, ομάδα βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή, ζητώντας από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να καταθέσει νομοθετική ρύθμιση για τις τραπεζικές προμήθειες.
Για το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, η επέκταση των συναλλαγών με το σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS, που έχει χαμηλές προμήθειες για τους επαγγελματίες, αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για να πιεσθούν χαμηλότερα συνολικά οι προμήθειες στις συναλλαγές.
Η χρήση του IRIS αυξάνεται σε συναλλαγές P2B (Person to Business) με γρήγορους ρυθμούς, αλλά θα απαιτηθεί πολύ μεγαλύτερη αύξηση για να αρχίσουν να ανταγωνίζονται τις συναλλαγές με κάρτες. Το πρώτο εξάμηνο του έτους, οι συναλλαγές στο IRIS P2B ήταν 11πλάσιες σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2023, αλλά και πάλι δεν ξεπέρασαν τις 192.000. Η αξία τους δεκαπλασιάσθηκε και ανήλθε σε 14,2 εκατ. ευρώ.
Η υιοθέτηση του IRIS από τους ελεύθερους επαγγελματίες δεν προχώρησε με τους προβλεπόμενους ρυθμούς, καθώς ως τη λήξη της αρχικής προθεσμίας (τέλος Ιουνίου) σχεδόν οι μισοί υπόχρεοι δεν είχαν ολοκληρώσει τη διαδικασία. Το υπουργείο έδωσε παράταση ως το τέλος Αυγούστου για την ολοκλήρωση της διαδικασίας χωρίς το πρόστιμο των 1.500 ευρώ.
Για τη γρήγορη επέκταση των συναλλαγών μέσω IRIS θα έχει μεγάλη σημασία να προχωρήσει το επόμενο βήμα, που είναι η υποχρεωτική σύνδεση όλων των επιχειρήσεων, έως τις 31 Μαρτίου 2025. «Το επόμενο βήμα για εμάς αφορά στην επέκταση των άμεσων πληρωμών σε όλο το φάσμα των συναλλαγών: τόσο στο ηλεκτρονικό εμπόριο όσο και στο φυσικό εμπόριο (κατάστημα). Δηλαδή, πλέον σε όλες τις επιχειρήσεις. Αυτή είναι η επόμενη μεγάλη πρόκληση», έχει τονίσει ο κ. Χατζηδάκης.
Το υπουργείο, εξάλλου, ασκεί πίεση στις τράπεζες να αυξήσουν τα ημερήσια όρια χρήσης του IRIS από τους καταναλωτές, καθώς το συνολικό όριο των 500 ευρώ είναι πολύ χαμηλό. Όπως έχει γράψει το BD, το γεγονός ότι το IRIS δεν έχει επεκταθεί ακόμη στο σύνολο των επιχειρήσεων και έχει χαμηλό ημερήσιο όριο συναλλαγών, περιορίζει τις δυνατότητές γρήγορης επέκτασης της χρήσης του ως μέσου πληρωμών που θα ανταγωνίζεται πραγματικά τις κάρτες.
Την ίδια στιγμή, το οικονομικό επιτελείο προσβλέπει στην ένταση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα μέσα από την αναμενόμενη συγχώνευση της Attica Bank με την Παγκρήτια για τη δημιουργία πέμπτου πόλου. «Προχωρούμε με ταχείς ρυθμούς στη δημιουργία του λεγόμενου 5ου τραπεζικού πυλώνα, διευθετώντας όλες τις σχετικές εκκρεμότητες», τόνισε ο κ. Χατζηδάκης στην πρόσφατη ομιλία του στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών.
Στο πεδίο των προμηθειών, πάντως, ήδη εντείνεται ο ανταγωνισμός, καθώς οι τράπεζες υιοθετούν το μοντέλο της μηνιαίας χρέωσης για πολλές συναλλαγές με χαμηλότερο κόστος. Με 2-10 ευρώ τον μήνα, οι συναλλασσόμενοι μπορούν να διεκπεραιώνουν χωρίς ξεχωριστές χρεώσεις πολλές επαναλαμβανόμενες συναλλαγές.
Το τελευταίο καταφύγιο της κυβέρνησης, ιδιαίτερα για να μειώσει τις προμήθειες που επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις στις πληρωμές με κάρτες, είναι η νομοθετική παρέμβαση. Η κυβέρνηση δέχεται πίεση από τους επιχειρηματικούς φορείς για μια παρέμβαση που θα μειώσει τα κόστη των συναλλαγών, καθώς πλέον η εγκατάσταση POS έχει καταστεί υποχρεωτική και οι συναλλαγές έχουν αυξηθεί θεαματικά (σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, μεταξύ των ετών 2014 και 2022, η σωρευτική αύξηση στη χρήση καρτών αγγίζει τις 20 φορές ως προς τον αριθμό συναλλαγών και τις 9 φορές ως προς την αξία συναλλαγών).
Η κυβέρνηση θα μπορούσε να παρέμβει με την επιβολή ανώτατων ορίων για ορισμένη χρονική περίοδο και στις προμήθειες για συναλλαγές άνω των 10 ευρώ, ακολουθώντας το μοντέλο της αντίστοιχης νομοθετικής παρέμβασης για τις μικρές συναλλαγές, που έθεσε όριο 0,5% στις προμήθειες για τα επόμενα τρία χρόνια.