Πώς επιστρέφει στο Δημόσιο η Αττική Οδός, τα σενάρια για τις επεκτάσεις

Μετρώντας αντίστροφα για την επιστροφή της Αττικής Οδού στο Δημόσιο τον ερχόμενο Οκτώβριο, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αφού πέρασε τον σκόπελο του ανασχηματισμού, βάζει μπρος για την επόμενη μέρα. Τα χρονικά περιθώρια ως φαίνεται στενεύουν, οπότε θα χρειαστεί μεταβατικό διάστημα μέχρις ότου ο οδικός άξονας περάσει στα χέρια της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, με όλα τα σενάρια να έχουν προϋπόθεση ότι τα έσοδα θα πηγαίνουν στον δημόσιο κορβανά.

Παράλληλα, με το κυκλοφοριακό να εξελίσσεται στον μεγαλύτερο πονοκέφαλο για το λεκανοπέδιο, η ενεργοποίηση του σχεδιασμού για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού αποτελεί μονόδρομο. Έτσι, όπως είπε, προχθές, στο πλαίσιο του 1^ου Διεθνούς Συνεδρίου του ΤΜΕΔΕ, ο υφυπουργός Υποδομών κ. Νίκος Ταχιάος, ήρθε η ώρα της επανεξέτασης των προτύπων προτάσεων. Μέσω νομοθετικής ρύθμισης, το επόμενο διάστημα -για την οποία ο ίδιος είχε προετοιμάσει το έδαφος εδώ και μήνες-, θα αναμορφωθεί το πλαίσιο που διέπει το εργαλείων των πρότυπων προτάσεων, ώστε και το υπουργείο να έχει τον πρώτο λόγο και η συμμετοχή του Δημοσίου να είναι βιώσιμη.

Μέσω ανάθεσης η επέκταση της λειτουργίας

Ως προς τη νέα παραχώρηση της Αττικής Οδού, ο κ. Ταχιάος επανέλαβε ότι το handover του αυτοκινητόδρομου στο Δημόσιο από τη σημερινή παραχωρησιούχο, ΕΛΛΑΚΤΩΡ-ΑΒΑΞ-EGISPROJECTS, θα γίνει κανονικά με τη λήξη της σύμβασης παραχώρησης στις αρχές Οκτωβρίου. Οι πολύπλοκες διαδικασίες για την παράδοση του άξονα «τρέχουν» εδώ και κάποιους μήνες, όμως τα βήματα που έχει να συντονίσει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είναι πολλά, μέχρι να είναι ο δρόμος έτοιμος να περάσει στη νέα παραχωρησιούχο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Μέσα στη περασμένη εβδομάδα, μιλώντας στη γενική συνέλευση των μετόχων, ο πρόεδρος της ΑΒΑΞ, Χρήστος Ιωάννου, τόνισε πως η Αττική Οδός μετά από 25 χρόνια θα παραδοθεί σε άρτια τεχνική και εμπορική κατάσταση. Σε αυτό απέδωσε, μάλιστα, και το υψηλότατο τίμημα των 3,27 δισ. ευρώ που εξασφάλισε το ΤΑΙΠΕΔ.

Προκειμένου, λοιπόν, να συνεχιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του άξονα στο μεσοδιάστημα από τον παλιό στον νέο παραχωρησιούχο, εξετάζονται κάποια μεταβατικά σενάρια. Όπως ξεκαθάρισε, πάντως, ο κ. Ταχιάος, η επέκταση της υφιστάμενης παραχώρησης δεν είναι στο τραπέζι, αλλά τα έσοδα της λειτουργίας θα μπαίνουν στα ταμεία του Δημοσίου.

Το επικρατέστερο σενάριο είναι η ανάθεση της λειτουργίας του άξονα από το Δημόσιο, στον σημερινό παραχωρησιούχο, που διαθέτει και τη σχετική εμπειρία αλλά και το προσωπικό, έναντι συγκεκριμένου τιμήματος. Η διαδικασία αναμένεται να κινηθεί σύντομα, προκειμένου να μην υπάρξει κανένα κενό. Σύμφωνα, δε, με πληροφορίες, οι πρώτες κρούσεις έχουν ήδη γίνει για την «παράταση» της λειτουργίας της Αττικής Οδού από τον υφιστάμενο παραχωρησιούχο.

Ολική επαναφορά για τις επεκτάσεις

Το ζήτημα των επεκτάσεων της Αττικής Οδού έχει τεθεί εδώ και χρόνια στον δημόσιο διάλογο, αν και ατόνησε μέσα στην κρίση λόγω αδυναμίας χρηματοδότησης και μείωσης της κυκλοφορίας. Η δεκαετία της αδράνειας κόστισε σε σχεδιασμό αλλά και σε μελέτες, με αποτέλεσμα σήμερα να τρέχουμε πίσω από το διαρκώς αυξανόμενο κυκλοφοριακό χάος.

Την ίδια στιγμή, το τεράστιο κόστος των φυσικών καταστροφών, με την ανάταξη της Θεσσαλίας για παράδειγμα να απαιτεί 3,5-4 δισ. ευρώ, καθιστά τη μεγαλύτερη ιδιωτική συμμετοχή επιβεβλημένη. Ειδικά, με το δεδομένο ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι δεν χρηματοδοτούν πια οδικά έργα σε Αττική και Θεσσαλονίκη. Έτσι, η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που εδώ και μήνες εκφράζει δημοσίως τις αμφιβολίες της για το υφιστάμενο πλαίσιο των προτύπων προτάσεων, βάζει μπρος την αλλαγή του.

Η λογική στην οποία αναμένεται να κινηθούν οι αλλαγές συμπυκνώνεται στα τεχνοκρατικά κατά κύριο λόγο κριτήρια επιλογής, απομακρύνοντας τα πολιτικά πρόσωπα από τις επιτροπές αξιολόγησης. Πηγές, όμως, με γνώση της διαδικασίας, εντοπίζουν εμπόδια και στο ύψος της συμβολής του δημοσίου, που προβλέπουν οι ήδη κατατεθειμένες προτάσεις. Στελέχη του κλάδου από την άλλη επισημαίνουν ότι υπάρχουν περιθώρια ευελιξίας. Πάντως, η ηγεσία του υπουργείου έχει διαμηνύσει πως «η κοινωνία δεν αντέχει να κάνουμε έργα με τα οποία θα βάλουμε διόδια μέσα στην Αθήνα».

Οι οδικοί άξονες της Αττικής και ο σιδηρόδρομος

Υπενθυμίζεται ότι τον Μάιο του 2023 οι κατασκευαστικοί όμιλοι κατέθεσαν τις πρώτες τους προτάσεις. Το κοινό μέτωπο των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις  και Άβαξ οδήγησε σε μία ενιαία πρόταση για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού προς Λαύριο, Ραφήνα και τη σύνδεση της περιφερειακής Υμηττού με τη λεωφόρο Βουλιαγμένης μέσω της αστικής σήραγγας Ηλιούπολης, που θεωρείται κρίσιμη για τη κυκλοφορία από/προς τον νέο πόλο του Ελληνικού. Πρόκειται για μία πρόταση παραχώρησης, με το εκτιμώμενο από την αγορά κόστος να υπερβαίνει το 1,5 δισ. ευρώ.

Η δεύτερη πρότυπη πρόταση από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αφορά στη λεγόμενη παράκαμψη Αττικής, τον αυτοκινητόδρομο Ελευσίνα – Οινόφυτα, που εκτιμάται πως θα δώσει λύση στο χάος του Κηφισού. Ο άξονας θα ξεκινά από την περιοχή της Ελευσίνας σε κόμβο με την Αττική Οδό και θα κάνει μια διαμπερή διαδρομή για να καταλήξει βόρεια των Οινοφύτων. Το κόστος της πρότασης υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, ως προς αυτή την πρόταση, ο κ. Ταχιάος επισήμανε ότι το υπουργείο θα επιθυμούσε να συνοδεύεται και από σιδηροδρομική σύνδεση με το Θριάσιο.