Το τέλος των χρυσών αποδόσεων σηματοδοτεί η πτώση των τιμών της χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας, βάζοντας φρένο στο εκρηκτικό επενδυτικό ενδιαφέρον που υπήρχε στον κλάδο την τελευταία τετραετία.
Η πτώση των τιμών σε μηδενικά ή αρνητικά επίπεδα αποτελεί μεγάλο πλήγμα και απειλεί τους μικρούς παραγωγούς, όμως δεν αφήνει ανέγγιχτους τους μεγάλους παίκτες, τονίζουν χρηματιστηριακοί αναλυτές στο Business Daily, παρά την καθετοποιημένη λειτουργία τους.
Η μεγάλη και ταχύτατη διείσδυση των ΑΠΕ στην Ελλάδα έβαλε την χώρα στις κορυφαίες θέσεις του κόσμου αλλά και πολλούς μικρούς επενδυτές σε μπελάδες.
Μέσα σε μόλις τέσσερα χρόνια η Ελλάδα διπλασίασε την εγκατεστημένη ισχύ των μονάδων ανανεώσιμης ενέργειας στη χώρα, αντιπροσωπεύοντας το 50% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ, εδώ και καιρό, έχει πιάσει και πράσινους στόχους για το 2030.
Όμως, την ώρα που έτρεχαν οι άδειες για φωτοβολταϊκά και αιολικά έργα με ιλιγγιώδη ταχύτητα, τα προγράμματα που θα υποστήριζαν την κατανάλωση, όπως η ηλεκτροκίνηση των αυτοκινήτων, έμειναν πίσω. Έτσι, η ζήτηση παραμένει σε χαμηλά επίπεδα και δημιουργείται μια τεράστια αναντιστοιχία με την προσφορά ρεύματος.
Πίσω, επίσης, έμειναν και οι δυνατότητες του δικτύου να υποστηρίξει την νέα αυξημένη προσφορά ρεύματος καθώς συχνά απειλείται με κατάρρευση από την πλεονάζουσα ενέργεια που παράγεται, αναγκάζοντας τον ΑΔΜΗΕ να κάνει περικοπές για λόγους ασφαλείας και την αποφυγή ενός γενικότερου μπλακ άουτ.
Τα προβλήματα άρχισαν να γίνονται ιδιαίτερα αισθητά τον τελευταίο καιρό, απειλώντας τη βιωσιμότητα των μικρότερων έργων. Ενδεικτικά, οι τιμές της χονδρικής ενέργειας στο ταμπλό του ενεργειακού χρηματιστηρίου τον Απρίλιο ακολούθησαν έντονη πτωτική πορεία για πολλές ώρες της ημέρας, οδηγώντας τα έσοδα των ΑΠΕ χαμηλότερα και τους παραγωγούς σε απελπισία.
Πρόκειται για μια αρνητική τάση που προβλέπεται να συνεχιστεί. Πριν από λίγες ημέρες, ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, διευθύνων σύμβουλος της Metlen (πρώην Mytilineos) προχώρησε στην πρόβλεψη ότι αναμένονται «σοβαρές αρνητικές τιμές» στο ρεύμα και ότι θα ακολουθήσουν κινήσεις συγκέντρωσης στην αγορά.
Ο αδύναμος κρίκος
Από το σύνολο των 12GW εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ που διαθέτει η χώρα, περίπου τα μισά έργα αφορούν φωτοβολταϊκές μονάδες, με τα υπόλοιπα να είναι αιολικά πάρκα. Οι περισσότεροι μικροί επενδυτές είναι συγκεντρωμένοι στα φωτοβολταϊκά έργα, λόγω της φύσης της επένδυσης που απαιτεί λιγότερα κεφάλαια και λιγότερη τεχνογνωσία.
Εδώ εντοπίζεται και το μεγάλο ρίσκο της αγοράς, όταν μιλούν οι ειδικοί της αγοράς για το ενδεχόμενο κλείσιμο μονάδων. Πρόκειται για επενδυτές με δανεισμό που στηρίζονται στις τιμές του ρεύματος που έχει μεγάλες διακυμάνσεις από ώρα σε ώρα.
Οι μεγάλοι παίκτες
Αντιθέτως, οι καθετοποιημένοι όμιλοι στον κλάδο της ενέργειας, όπως η ΔΕΗ, η Motor Oil, Metlen (Mytilineos) και η ΓΕΚ Τερνα είναι προστατευμένοι από την πτώση των τιμών, ή σχεδόν προστατευμένοι. Οι μεγάλες εταιρείες ελέγχουν περισσότερο την τιμολογιακή πολιτική που αφορά το προϊόν τους λόγω της παρουσίας τους σε όλη την αλυσίδα παραγωγής. Πάντως, όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, «δεν είναι πάντα εύκολα να μετακυλίεται η απώλεια στον πελάτη».
Επίσης, αναλυτές επισημαίνουν ότι αν συνεχιστούν οι πτωτικές τάσεις στις τιμές πιθανόν να επηρεαστούν αρνητικά τα έσοδα που θα κλειδώνουν οι μεγάλοι παραγωγοί από τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας, τα λεγόμενα PPA.
Ακόμα, οι διακοπές ρεύματος του ΑΔΜΗΕ με στόχο την προστασία του δικτύου μειώνουν τη συνολική απόδοση των έργων. Συγκεκριμένα, ο συντελεστής φόρτισης (load factor), δηλαδή το πόση ενέργεια παράγει μια μονάδα ΑΠΕ σε σχέση με την ισχύ της, μειώνεται όταν το ρεύμα που παράγει απορρίπτεται από τον διαχειριστή.
Σημειώνεται ότι για κάθε μείωση της τάξεως του 1% στην παραγωγή φόρτωσης, καταγράφεται πτώση εσόδων ενός έργου που φθάνει μέχρι και το 5%. «Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την αυξητική αξία (incremental value) των επενδύσεων», τονίζει αναλυτής.
Το κομπόδεμα
Ανεξάρτητα από τις προοπτικές του κλάδο, η εμπιστοσύνη των επενδυτών έχει κλονιστεί. Από επένδυση που προσφέρει σταθερό εισόδημα, έχει μετατραπεί σε αγορά με πολλές αβεβαιότητες και έλλειψη διαφάνειας. Ειδικά τώρα, που εκτιμάται ότι πλησιάζει το τέλος των feed in tariffs (το σύστημα των εγγυημένων σταθερών τιμών).
Αν και υπήρξε μαζική η είσοδος των επενδυτών τα τελευταία χρόνια, πολλοί μπήκαν προσεκτικά στην αγορά, πιστεύοντας στην πράσινη μετάβαση, και δείχνοντας εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση. Τώρα, όμως υπάρχει θυμός και απογοήτευση ανάμεσα στους κόλπους των μικροεπενδυτών που καταλογίζουν στην κυβέρνηση έλλειψη στρατηγικής και κακή διαχείριση.
«Αυτός ο τρόπος αμοιβής (τα feed in tariffs) δημιούργησε στον κόσμο μια πολύ μεγάλη επιθυμία, αν έχουμε ορισμένα χρήματα, ή αν έχουμε ένα κομπόδεμα, και το επενδύσουμε στην πράσινη ενέργεια, τότε θα έχουμε έτσι ένα εισόδημα σε όλη μας την ζωή, όπως παλιά οι άνθρωποι έπαιρναν μετοχές της Εθνικής Τράπεζας και τις άφηναν μια ζωή ώστε να παίρνουν το μέρισμα και την υπεραξία της Εθνικής Τράπεζας», σύμφωνα με τον κ. Μυτιλιναίο.
«Όποιος δεν είναι καθετοποιημένος και έχει 5 MW με τα οποία έλπιζε να έχει μια μόνιμη απολαβή για όλη την διάρκεια της ζωής του, θα αρχίσει να έχει πρόβλημα τώρα», τόνισε ο ίδιος.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
