Το 2022 καταγράφηκε επάνοδος των επενδύσεων στη μεταποίηση στα επίπεδα πριν από την εγχώρια κρίση χρέους. Ειδικότερα, ο σχηματισμός παγίου κεφαλαίου στην εγχώρια μεταποίηση ανήλθε στα 3 δισ. ευρώ το 2022 από μόλις 1,1 δισ. ευρώ το 2013 και 2,6 δισ. (σε σταθερές τιμές) το 2009. Η μεταποίηση με βάση τις επενδύσεις σε πάγιο εξοπλισμό το 2022 ήταν τρίτη πίσω από τις δαπάνες για τη δημόσια διοίκηση και άμυνα και τη διαχείριση ακίνητης περιουσίας.
Οι ανάγκες όμως χρηματοδότησης της μεταποίησης παραμένουν μεγάλες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργούν η πράσινη μετάβαση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η αυξημένη ανάγκη για στρατηγική αυτονομία της βιομηχανίας στην Ευρώπη. Πρέπει μάλιστα να διατηρηθεί μια λεπτή ισορροπία, ώστε η χρηματοδότηση των επενδύσεων να μην επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας σε σχέση με τις ευρωπαϊκές.
Και ενώ απαιτούνται πρόσθετοι επενδυτικοί πόροι, η τραπεζική χρηματοδότηση μεταποιητικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα υποχώρησε σημαντικά την τελευταία δεκαετία, σε 14,1 δισ. στο τέλος του 2021, από 24,5 δισ. τον Ιούνιο του 2010. Πρόκειται για στοιχεία από την πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ για το ρόλο της μεταποίησης στην ελληνική οικονομία.
Γενικότερα, το ύψος της χρηματοδότησης επιχειρήσεων με χρεόγραφα και δάνεια παραμένει χαμηλή για το μέγεθος της ελληνικής οικονομίας. Στη σχετική κατάταξη των 20 κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, η Ελλάδα βρίσκεται στη 15η θέση.
Παράλληλα, η διαφορά στο κόστος δανεισμού σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ αποτελεί σημαντικό μειονέκτημα για τις εγχώριες επιχειρήσεις. Έχουμε το τέταρτο πιο ακριβό επιτόκο δανεισμού στο 6,03%, όταν ο μέσος όρος της ευρωζώνης είναι 5,05%.
Βεβαίως, σε σύγκριση με το μέσο όρος της ΕΕ η διαφορά έχει περιοριστεί τον τελευταίο χρόνο σε 1 ποσοστιαία μονάδα από περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες στα βάθη της κρίσης χρέους το 2013-2014.
Χαμηλή παραμένει και η χρηματοδότηση επιχειρήσεων με ίδια κεφάλαια. Ως ποσοστό του ετήσιου ΑΕΠ η αξία των ιδίων κεφαλαίων υπολογίζεται ότι ξεπέρασε το 100% (103%), στα μέσα του 2023, ωστόσο η χώρα παραμένει σε μεγάλη απόσταση από το μέσο όρο της ευρωζώνης (186%), ενώ στην κατάταξη των χωρών μελών της ευρωζώνης βρίσκεται στη 17η θέση.
Τα τελευταία δύο χρόνια ευτυχώς, όμως, υπάρχουν χρηματοδοτικά προγράμματα και εργαλεία στήριξης για την αύξηση της χρηματοδότησης των επενδύσεων. Πρώτον είναι τα κοινοτικά προγράμματα Horizon europe, LIFE και Invest EU, δεύτερον τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα όπως το ΕΣΠΑ 2021-2027, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, το REPowerEU και το Interreg Europe και τρίτον τα εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025 και ο Αναπτυξιακός νόμος.
Πάνω από 70 δισ. ευρώ θα «πέσουν» στη χώρα τα επόμενα χρόνια, με τη μεταποίηση να διεκδικεί σημαντικό μέρος από αυτά καθώς πληροί τα κριτήρια χρηματοδότησης, όπως ο εξαγωγικός προσανατολισμός, η ολοκλήρωση του ψηφιακού μετασχηματισμού και οι περιβαλλοντικές δράσεις για τη μείωση των ρύπων.