Η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών και η εξάπλωση πολυανθεκτικών μικροβίων αποτελούν σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία στην Ελλάδα, η οποία καταγράφει από τα υψηλότερα ποσοστά μικροβιακής αντοχής στην Ευρώπη.
Η ανάγκη για οργανωμένες δράσεις εκπαίδευσης και παρέμβασης είναι πιο επιτακτική από ποτέ, με στόχο τον περιορισμό της αντοχής και την ενίσχυση της ασφάλειας των ασθενών.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας και υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, αναλαμβάνει την υλοποίηση μιας σειράς μεταπτυχιακών σεμιναρίων με θέμα «Η επείγουσα ανάγκη για ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών στο νοσοκομειακό περιβάλλον».
Τα σεμινάρια θα πραγματοποιηθούν δια ζώσης από τον Νοέμβριο 2025 έως το καλοκαίρι 2026.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει διαλέξεις, συζητήσεις περιστατικών, εργαστήρια σε μικρές ομάδες, αξιοποίηση τοπικών αντιβιογραμμάτων, προσομοιώσεις και εργαλεία αντιβιοτικής επιτήρησης. Μέσω σύγχρονων τεχνικών εργαλείων και εφαρμογής για κινητά, επιδιώκεται η διαδραστική και ενεργή συμμετοχή των ιατρών.
Το πρόγραμμα στοχεύει στην αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων των νοσοκομειακών ιατρών, με έμφαση στην αντιμικροβιακή επιτήρηση, τη σωστή επιλογή θεραπείας και την εφαρμογή τεκμηριωμένων κλινικών πρωτοκόλλων.
Κάθε σεμινάριο εστιάζει σε συγκεκριμένη ιατρική ειδικότητα: Παθολογία (21-11-2025), Αιματολογία/Ογκολογία (12-12-2025), Εντατικολογία (9-1-2026) και Χειρουργική (20-2-2026). Κάθε συμμετέχων λαμβάνει 8 πιστωτικές μονάδες CPD, σύμφωνα με την επίσημη διαδικασία πιστοποίησης.
Το πρώτο σεμινάριο, που απευθυνόταν σε νοσοκομειακούς παθολόγους, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στις 21 Νοεμβρίου 2025 στα γραφεία του ΙΣΑ. Η υψηλή συμμετοχή ανέδειξε την ανάγκη για οργανωμένη εκπαίδευση στη μικροβιακή αντοχή, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα δημόσιας υγείας στη χώρα.
Ο πρόεδρος του ΙΣΑ, Γ. Πατούλης, επισήμανε κατά τον χαιρετισμό του ότι «η μικροβιακή αντοχή αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τη δημόσια υγεία και απαιτεί συστηματική, τεκμηριωμένη και συλλογική αντιμετώπιση».
Υπογράμμισε πως η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στην κορυφή της κατανάλωσης αντιβιοτικών στην Ευρώπη από το 2011, με ποσοστό 75% στους ενήλικες, αλλά και σε παιδιά και εφήβους.
Ο κ. Πατούλης σημείωσε ότι το υψηλό αυτό ποσοστό συνοδεύεται από αύξηση της μικροβιακής αντοχής, με σοβαρές συνέπειες όπως αχρηστία των αντιβιοτικών, καταστροφή μικροβιακής χλωρίδας, παρενέργειες σε ζωτικά όργανα και αυξημένες αλλεργικές αντιδράσεις.
Επεσήμανε επίσης ότι η Ελλάδα κατέγραψε πρωτιά στην Ευρώπη με 2.000 θανάτους από λοιμώξεις πολυανθεκτικών μικροβίων το 2020, ενώ ανέφερε τις δράσεις του ΙΣΑ για ενίσχυση της γνώσης και εγρήγορσης των ιατρών.
Η Ελένη Γιαμαρέλλου, ομότιμη καθηγήτρια Παθολογίας και επίτιμη πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, τόνισε ότι «η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των χωρών της Ευρώπης με τα υψηλότερα ποσοστά μικροβιακής αντοχής, ιδίως σε πολυανθεκτικά και πανανθεκτικά Gram-αρνητικά βακτήρια».
Υπογράμμισε πως η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, τόσο σε νοσοκομειακό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, έχει επιδεινώσει το πρόβλημα, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί για τον κίνδυνο εξάπλωσης σε πανδημικό επίπεδο.
Το ECDC έχει θέσει την Ελλάδα ως χώρα υψηλής προτεραιότητας για παρεμβάσεις, με τους νοσοκομειακούς ιατρούς να καλούνται να λάβουν σύνθετες κλινικές αποφάσεις σχετικά με τη θεραπεία και τη χρήση των νέων αντιβιοτικών.
Η κ. Γιαμαρέλλου τόνισε την επείγουσα ανάγκη για δομημένη εκπαίδευση στην αντιμικροβιακή επιτήρηση, τον έλεγχο λοιμώξεων και την ορθολογική χρήση αντιβιοτικών, ώστε να βελτιωθεί η ασφάλεια των ασθενών και να περιοριστεί η εξάπλωση της αντοχής.