Στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του νοσοκομείου «Γ. Γεννηματάς» παραμένει σε κρίσιμη κατάσταση ένας 22χρονος, ο οποίος επιχείρησε να καταπιεί ένα ολόκληρο μπέργκερ χωρίς μάσημα, συμμετέχοντας σε ένα επικίνδυνο διαδικτυακό challenge.
Το περιστατικό προκάλεσε φραγή του αεραγωγού, ασφυξία και καρδιοαναπνευστική ανακοπή, με τους γιατρούς να επισημαίνουν τους σοβαρούς κινδύνους που ενέχουν τέτοιου είδους προκλήσεις.
Όπως αναφέρουν η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής (ΕΚΠΑ) και η βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου, η πνιγμονή και η λανθασμένη κατάποση τροφής ή μικρών αντικειμένων αποτελούν σημαντικούς κινδύνους, συχνά υποτιμημένους από το ευρύ κοινό.
Τα διαθέσιμα διεθνή στοιχεία δείχνουν ότι το πρόβλημα είναι ευρύτερο απ’ όσο πιστεύεται, ενώ οι επικίνδυνες συμπεριφορές που ενισχύονται από τα social media αυξάνουν περαιτέρω τον κίνδυνο.
Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα στοιχεία, μόνο την περίοδο 2007-2010 καταγράφηκαν 2.214 θάνατοι ατόμων άνω των 65 ετών λόγω πνιγμονής από τροφή. Για την ίδια ηλικιακή ομάδα, μεταξύ 2000-2013, το 8% των ακούσιων θανάτων από τραυματισμό σχετίζονταν με ασφυξία, συμπεριλαμβανομένης της πνιγμονής από τροφή ή αντικείμενα.
Αντίστοιχα, στην Ιαπωνία, οι θάνατοι από απόφραξη του αναπνευστικού λόγω τροφής αυξήθηκαν από 3.669 σε 4.407 ετησίως (1997-2006), με το 75,6% των περιστατικών να αφορά άτομα άνω των 60 ετών και το 15,9% παιδιά κάτω των 10 ετών.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου 351 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο εξαιτίας πνιγμονής από φαγητό ή μικρά αντικείμενα, επιβεβαιώνοντας πως το φαινόμενο δεν περιορίζεται γεωγραφικά, αλλά αποτελεί πρόκληση για όλα τα ανεπτυγμένα συστήματα υγείας.
Η ηλικία αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου: τα μικρά παιδιά συχνά βάζουν αντικείμενα στο στόμα από περιέργεια, ενώ οι ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες κατάποσης λόγω προβλημάτων υγείας ή οδοντικής κατάστασης.
Επίσης, άτομα που σιτίζονται σε νοσοκομεία ή μονάδες φροντίδας διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. Επιπρόσθετα, πολιτισμικοί και εποχικοί παράγοντες, όπως η κατανάλωση του κολλώδους mochi στην Ιαπωνία τον Ιανουάριο, αυξάνουν τα περιστατικά αιφνίδιας πνιγμονής.
Παρά τις προσπάθειες για καταγραφή, οι ειδικοί επισημαίνουν πως συχνά τα περιστατικά υποκαταγράφονται ή ταξινομούνται λανθασμένα, γεγονός που δυσχεραίνει την ακριβή αποτύπωση του προβλήματος.
Με την εξάπλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εμφανίζονται νέοι κίνδυνοι, ειδικά για εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Οι επικίνδυνες διαδικτυακές προκλήσεις διαδίδονται ταχύτατα παγκοσμίως, αυξάνοντας τα περιστατικά λανθασμένης κατάποσης ή πνιγμονής.
Ενδεικτικά, η Plan B Pregnancy Test Challenge περιλαμβάνει την κατάποση του απορροφητικού χαπιού από τεστ εγκυμοσύνης, ενώ η γνωστή Cinnamon Challenge ζητά από τους συμμετέχοντες να καταπιούν μια κουταλιά κανέλας χωρίς νερό, προκαλώντας σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα.
Παρόμοιους κινδύνους παρουσιάζει και η Tide Pod Challenge, με κατάποση ή δάγκωμα κάψουλας απορρυπαντικού, που μπορεί να οδηγήσει σε χημικά εγκαύματα και αναπνευστική δυσχέρεια.
Κοινός παρονομαστής των προκλήσεων αυτών είναι η ενθάρρυνση επικίνδυνων συμπεριφορών, με στόχο την προβολή στα social media. Η κοινωνική πίεση και ο φόβος αποκλεισμού οδηγούν πολλούς νέους σε ενέργειες με δυνητικά μοιραίες συνέπειες.
Η πρόληψη απαιτεί ενημέρωση και εκπαίδευση. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να γνωρίζουν τις σύγχρονες τάσεις και να συζητούν ανοιχτά με τα παιδιά για τους κινδύνους. Παράλληλα, η γνώση πρώτων βοηθειών, όπως οι τεχνικές αντιμετώπισης πνιγμονής και η ΚΑΡΠΑ, μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια.
Συνολικά, η πνιγμονή από τροφή ή ξένα σώματα παραμένει σημαντικός και συχνά παρεξηγημένος κίνδυνος, ο οποίος επιτείνεται από τις τάσεις των social media. Με υπεύθυνη ενημέρωση και εκπαίδευση, είναι εφικτό να μειωθούν τα περιστατικά και να προστατευθούν οι πιο ευάλωτοι.