Τι θα γινόταν, άραγε, αν στις δημόσιες επενδύσεις του 2020 μπορούσαμε να προσθέσουμε (και να αξιοποιήσουμε) ένα πρόσθετο κονδύλι 640 εκατ. ευρώ; Με πρόχειρους υπολογισμούς, το προβλεπόμενο 2,8% της αύξησης του ΑΕΠ θα μπορούσε εύκολα να γίνει, στην περίπτωση αυτή, 3,3% και να μιλάμε για ένα πραγματικό αναπτυξιακό άλμα, την ώρα που η ευρωζώνη θα «τρέχει» σε αργό ρυθμό, με μια οικονομική μεγέθυνση της τάξεως του 1%.
Ευχάριστοι είναι αυτοί οι οικονομικοί υπολογισμοί, αναμφίβολα, και βασίζονται σε ένα όχι εξωπραγματικό σενάριο: η απόφαση του Eurogroup, του Ιουνίου 2018, επιτρέπει, εάν το εγκρίνουν οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, να αξιοποιήσει η Ελλάδα για επενδύσεις και όχι για τη μείωση του χρέους τα «μπόνους» που θα λαμβάνει από τις κεντρικές τράπεζες, ως επιστροφή των κερδών που είχαν από τοποθετήσεις σε ελληνικά ομόλογα.
Εν προκειμένω, οι υπουργοί Οικονομικών ενέκριναν για την Ελλάδα, με βάση την καλή εφαρμογή του μεταμνημονιακού προγράμματος, ένα «μπόνους» 640 εκατ. ευρώ. Τώρα, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να πείσει τους ειδικούς του Euro Working Group ότι θα πρέπει να εισηγηθούν στους υπουργούς αυτά τα κεφάλαια να πάνε σε δημόσιες επενδύσεις.
Κάπου εδώ, αρχίζουν τα δύσκολα. Το βασικό επιχείρημα των Ευρωπαίων, που καλείται να αντικρούσει πειστικά η κυβέρνηση, είναι ότι η Ελλάδα έχει εδώ και χρόνια μια μεγάλη, ανοικτή πληγή: την αδυναμία διαδοχικών κυβερνήσεων να εκτελέσουν το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), που οι ίδιες εντάσσουν στον κρατικό προϋπολογισμό. «Αν δεν μπορείτε να εκτελέσετε τις επενδύσεις που σχεδιάζετε, γιατί χρειάζεστε τα πρόσθετα κονδύλια»;, ερωτούν οι Ευρωπαίοι και το ερώτημα δεν έχει εύκολη απάντηση.
Παρότι οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί καταγράφουν συνεχώς στις εκθέσεις τους τα προβλήματα στην εκτέλεση του ΠΔΕ και υποχρεώνουν την Αθήνα να παίρνει (ή να λέει ότι θα πάρει...) κατάλληλα διορθωτικά μέτρα, το πρόβλημα της υποεκτέλεσης δεν έχει λυθεί ούτε φέτος. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, να λυθεί σε λίγους μήνες από μια νέα κυβέρνηση, όταν τα προηγούμενα χρόνια υπήρχε η πρακτική της συστηματικής υποεκτέλεσης του ΠΔΕ, για να διογκώνονται τα πλεονάσματα και να μοιράζονται κοινωνικά μερίσματα.
«Ρέστα» 1,1 δισ. από το ΠΔΕ
Τα τελευταία στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού (11μηνο 2019) δείχνουν ότι και πάλι το ΠΔΕ παραμένει σε υποεκτέλεση και αφήνει... ρέστα στον προϋπολογισμό για να «φουσκώνει» το πλεόνασμα. Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1,924 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 221 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, σύμφωνα με το υπ. Οικονομικών, αλλά, την ίδια ώρα, η υποεκτέλεση του ΠΔΕ έφθανε τα 881 εκατ. ευρώ. Αθροιστικά, η υπέρβαση εσόδων και η υποεκτέλεση δαπανών έδωσαν έναν «αέρα» 1,1 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό, αυξάνοντας ισόποσα το πρωτογενές πλεόνασμα.
Ως είθισται, τον Δεκέβριο θα γίνει ένα σπριντ από τις υπηρεσίες των υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης, για να σωθεί ό,τι μπορεί να σωθεί από το ΠΔΕ, με εγγραφές εκταμιεύσεων, που θα περιορίσουν την υποεκτέλεση. Όσο γρήγορα και αν τρέξουν οι υπηρεσίες, όμως, είναι πρακτικά αδύνατο να καταφέρουν να μοιράσουν όλα τα κονδύλια και να καταγραφεί μια σπάνια επιτυχία πλήρους εκτέλεσης του ΠΔΕ.
Πέρα από αυτό το πρόβλημα, υπάρχει ένα, ίσως ακόμη δυσκολότερο, πρόβλημα τεχνικής φύσης: για να εγκριθεί η χρήση των 640 εκατ. ευρώ για επενδύσεις το 2020, η κυβέρνηση θα πρέπει να παρουσιάσει κάποια ώριμα σχέδια, που δεν περιλαμβάνονται στο ΠΔΕ και μπορούν να «τραβήξουν» μέσα στο 2020 τόσο μεγάλη χρηματοδότηση.
Ζητούνται ώριμα προγράμματα
Το πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση είναι ότι δεν υπάρχουν ώριμα επενδυτικά προγράμματα, που μπορούν να «σηκώσουν» τόσο μεγάλη χρηματοδότηση μέσα σε ένα χρόνο. Ακόμη και αν βρεθούν κάποια και τα εγκρίνει το Eurogroup θα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος του... ρεζιλέματος: αν κάτι πάει στραβά (και πολλά μπορούν να πάνει στραβά...), τα κονδύλια δεν θα απορροφηθούν μέσα στο 2020 και θα επιστρέψουν στο «μαξιλάρι» εξυπηρέτησης του χρέους, αλλά κατά τρόπο πολιτικά επώδυνο για την κυβέρνηση, αφού θα έχει κινήσει γη και ουρανό για να εξασφαλίσει πρόσθετα επενδυτικά κονδύλια, τα οποία δεν θα έχει καταφέρει να αξιοποιήσει. Την επόμενη φορά θα είναι πολύ δύσκολο να εγκριθεί ανάλογο αίτημα από το Eurogroup.
Ίσως θα ήταν σοφότερο από την πλευρά της κυβέρνησης, να ακολουθήσει μια διαφορετική στρατηγική: να αξιοποιήσει το 2020 για να βάλει γρήγορα σε τάξη το πρόβλημα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, να βρει πραγματικά ώριμα επενδυτικά προγράμματα για χρηματοδότηση εκτός ΠΔΕ και να θέσει το αίτημα για αξιοποίηση των επιστροφών κερδών από τις κεντρικές τράπεζες το 2021. Δεν είναι μια λύση που κερδίζει πολιτικές εντυπώσεις, ούτε φέρνει άμεσα αναπτυξιακά αποτελέσματα, όμως είναι η πιο συνετή και μακροπρόθεσμα αποδοτική.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
