Ήταν το 2023 έτος συμμόρφωσης σε σχέση με την εταιρική βιωσιμότητα και το ESG; Πολλοί αναλυτές και στελέχη των επιχειρήσεων επιμένουν στον ισχυρισμό αυτό, ενώ από άλλες πλευρές αναπτύσσεται η άποψη ότι η χρονιά αυτή απλά είχε στοιχεία μεγαλύτερης ωριμότητας στη σχέση των επιχειρήσεων με τη βιωσιμότητα. Η αλήθεια είναι ότι στη διάρκεια του 2023, οι επιχειρήσεις ήρθαν πολύ πιο κοντά σε θέματα αναφορών ενώ κρίσιμες οδηγίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλάζουν στο τέλος της χρονιάς το τοπίο των αναφορών και της πληροφόρησης σχετικά με τις εταιρικές δραστηριότητες.
Τα καλά νέα είναι ότι, παρόλο που δεν προχωράμε αρκετά γρήγορα σε σχέση με τα κριτήρια ESG, η βιωσιμότητα στις επιχειρήσεις είναι κυρίαρχη, διαπιστώνει σε άρθρο του στο Harvard Business Review, ο Andrew Winston, επιχειρώντας απολογισμό της χρονιάς. Οι δυνάμεις που οδηγούν τις εταιρείες προς τη βιωσιμότητα είναι αδυσώπητες, υποστηρίζει. Παράλληλα όμως, ασκούνται ακόμη ορισμένες ισχυρές αντιπιέσεις με αποτέλεσμα την ύπαρξη μιας δυαδικότητας, ενός yin-yang αλληλοσυνδεόμενων, αντίθετων δυνάμεων.
Ωστόσο, όπως διαπιστώνει έρευνα (Bloomberg Intelligence) «η αυξητική τάση της εστίασης στο ESG τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τους επενδυτές φαίνεται να παραμένει ανέπαφη» καθώς τα τρία τέταρτα των στελεχών πιστεύουν ότι τα οφέλη του ESG αξίζουν τον αυξημένο κίνδυνο ελέγχου. Περίπου το 90% δε, των επενδυτών θεώρησαν ότι το ESG ήταν mainstream, μέρος του καθήκοντος καταπιστεύματός τους και τους βοήθησε να λάβουν καλύτερες αποφάσεις.
Δεν αποτελεί κοινοτυπία ή μυστικό, ωστόσο, το να αναγνωρίσει κανείς ότι οι εταιρείες δυσκολεύονται να ενσωματώσουν στη στρατηγική και τον τρόπο λειτουργίας τους, το πλήθος των κανονισμών και των οδηγιών σε σχέση με τη συμμόρφωση και τη διαχείριση κινδύνων. Μάλιστα, σύμφωνα με σχετική έκθεση που δημοσίευσε το Thomson Reuters Institute για το 2023 («The 2023 State of Corporate ESG: At the crossroads of data, regulations, and digital solutions report») ύστερα από παρακολούθηση 183 ανώτερων στελεχών και ηγέτες ή επικεφαλής κλάδων στη Νότια Αμερική και την Ευρώπη, οι εταιρείες εξαιτίας της δυσκολίας αυτής, στρέφονται σε τρια διαφορετικά επίπεδα προσαρμογής:
- Επιλέγουν λύσεις εξωτερικές προκειμένου να αντιμετωπίσουν διαφορετικές δραστηριότητες γύρω από τα ESG όπως η κατανόηση αναδυόμενων ρυθμίσεων, η δέουσα επιμέλεια προμηθευτών και πελατών, η παρακολούθηση καταναλωτών και ανταγωνιστών κλπ.
- Οι μεγάλες επιχειρήσεις που διαθέτουν υψηλά επίπεδα προσαρμοστικότητας, επιταχύνουν τις επενδύσεις αξιοποιούν κατάλληλα εργαλεία και λύσεις.
- Η συμβουλευτική υποστήριξη ιδιαίτερα σε σχέση με τα πρότυπα ESG καθιερώνεται και γίνεται κοινός τόπος.
Η αλήθεια είναι ότι κοιτώντας κανείς προς τα πίσω, αντιλαμβάνεται ότι η διαδρομή ή αλλιώς το ταξίδι προς τη βιωσιμότητα μοιάζει συχνά δαιδαλώδες και συχνά γεμάτο αντιπαραθέσεις. Ενδεικτική των αντιπαραθέσεων αλλά και των διαβουλεύσεων που καλούνται επιχειρήσεις και βασικοί ενδιαφερόμενοι να βιώσουν και να συμμετάσχουν ήταν και η χρονιά που ολοκληρώνεται.
Αν εξετάσει κανείς, βασικά ορόσημα της χρονιάς και της προσαρμογής των επιχειρήσεων στην ΕΕ, θα μπορούσε να διακρίνει ενδεικτικά ως σημαντικότερα για την εφαρμογή του ESG, τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Αειφορίας (European Sustainability Reporting Standards-ESRS), τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς - Βιωσιμότητα 2 και τις συστάσεις και οδηγίες για τον εντοπισμό, την αξιολόγηση, τη διαχείριση και την αποκάλυψη ουσιωδών θεμάτων που σχετίζονται με τη φύση (TNFD - Taskforce on Nature-related Financial Disclosures).
Τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Αειφορίας ή ESRS
To πρώτο σύνολο Ευρωπαϊκών Προτύπων Αναφοράς Αειφορίας (ESRS) υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μέρος της Οδηγίας για την Έκθεση Εταιρικής Αειφορίας (CSRD). Περιγράφει τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ να αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με τη δραστηριότητά τους σε σχέση με τη βιωσιμότητα. Προβλεπόταν δε, να αρχίσει να εφαρμόζεται στις αρχές του 2024, όμως η Επιτροπή πρότεινε να αναβληθεί η υιοθέτηση του ESRS που περιγράφει λεπτομερώς τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας ανά τομέα και για μεγάλες εταιρείες εκτός ΕΕ που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ για 2 χρόνια, από την τρέχουσα ημερομηνία υιοθέτησης του CSRD, τον Ιούνιο του 2024.
Η εξέλιξη προήλθε μέσα από μια έντονη αντιπαράθεση που προέκυψε μέσα από την κίνηση από ορισμένους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να καταθέσουν την τελευταία στιγμή πρόταση ψηφίσματος για τη διακοπή του ESRS, πολιτική κίνηση που δείχνει ότι ορισμένοι πολιτικοί δεν κατανοούν την ανάγκη για σταθερές αναφορές βιωσιμότητας. Τελικά αποφασίστηκε καθυστέρηση βασικών πτυχών της Οδηγίας για την Αειφόρο Αναφορά Εταιρικών Αναφορών (CSRD), συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης απαιτήσεων για τις εταιρείες να παρέχουν γνωστοποιήσεις βιωσιμότητας για συγκεκριμένους κλάδους και για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από εταιρείες εκτός ΕΕ.
Αυτή η κίνηση καθυστέρησης τελικά στοχεύει στη μείωση του φόρτου αναφοράς και στην ανταπόκριση στις απαιτήσεις των επιχειρήσεων. Για τις εταιρείες που επηρεάζονται από την CSRD, αυτό σημαίνει περισσότερο χρόνο για να επικεντρωθούν, να κατανοήσουν καλύτερα και να ενσωματώσουν ουσιαστικά το πρώτο σύνολο ESRS που εγκρίθηκε στις 31 Ιουλίου 2023. Σημαίνει επίσης περισσότερος χρόνος για σχετική διαβούλευση για την αποτελεσματική ανάπτυξη προτύπων ανά τομέα, τον εξορθολογισμό και τη σύνταξη εκθέσεων βιωσιμότητας πιο αποτελεσματικών και χρήσιμων για τους κύριους ενδιαφερόμενους.
Η αντιπαράθεση γύρω από την οδηγία CSRD και το πρώτο σύνολο Ευρωπαϊκών Προτύπων Αναφοράς Αειφορίας (ESRS) αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της χρονιάς για τα θέματα εταιρικής βιωσιμότητας, ωστόσο έδωσε τη δυνατότητα εξισορρόπησης μεταξύ διαφορετικών πλευρών και της σταδιακής ενσωμάτωσης στις εκθέσεις βιωσιμότητας των επιχειρήσεων.
Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς - Βιωσιμότητα 2
Τα ΔΠΧΑ S2 (Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς - Βιωσιμότητα 2) ως πρότυπο ισχύουν για περιόδους αναφοράς που ξεκινούν μετά την 1η Ιανουαρίου 2024. Το πρότυπο εξουσιοδοτεί τις επιχειρήσεις να γνωστοποιούν κινδύνους και ευκαιρίες που σχετίζονται με το κλίμα στις οικονομικές τους αναφορές.
TNFD (Taskforce on Nature-related Financial Disclosures)
Οι επενδυτές προσέχουν. Ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις υποστηρίζουν ότι οι ερωτήσεις των επενδυτών σχετικά με τη βιοποικιλότητα και τη φύση έχουν αυξηθεί σημαντικά και υπολογίσιμα. Η έναρξη της Taskforce on Nature-related Financial Disclosures (TNFD) έχει ξεκάθαρα κορυφώσει το ενδιαφέρον.
Η ομάδα εργασίας TNFD ανέπτυξε συστάσεις και οδηγίες για να βοηθήσει τους οργανισμούς στον εντοπισμό, την αξιολόγηση, τη διαχείριση και την αποκάλυψη ουσιωδών θεμάτων που σχετίζονται με τη φύση. Αυτές οι συστάσεις ευθυγραμμίζονται με τους παγκόσμιους στόχους πολιτικής, τα διεθνή πρότυπα αναφοράς βιωσιμότητας και έχουν σχεδιαστεί για να επιτρέπουν στους οργανισμούς παγκοσμίως να αρχίσουν να αποκαλύπτουν και σταδιακά να αυξάνουν τις φιλοδοξίες τους με την πάροδο του χρόνου.
To 2024 ξεκινά με πολλές υποσχέσεις και ένα σημαντικό βήμα προς τη βιωσιμότητα: οι εταιρείες ξεκινούν τις διαδικασίες διπλής ουσιαστικότητας (double materiality) και ως εκ τούτου ανοίγονται πραγματικά στα ESG και σε μια σειρά από θέματα όπως για παράδειγμα η βιοποικιλότητα ως οικονομικούς κινδύνους. Ωστόσο, το 2023 άνοιξε τον δρόμο προς μια κουλτούρα διαρκούς και πραγματικής διαβούλευσης και ανάδειξε την ανάγκη για συνεργασίες μεταξύ όλων των πλευρών.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
