Αντιμέτωπες με την Ιστορία βρίσκονται οι αγορές και μένει να δούμε το τι θα δούμε σήμερα μετά από ένα Σαββατοκύριακο καταιγιστικών, ιστορικών εξελίξεων: αποβολή επιλεγμένων ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT (μένει να ανακοινωθεί η σχετική λίστα), μέτρα κατά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, ώστε να μην μπορεί να αξιοποιήσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα (πρόκειται μάλλον για το πιο επώδυνο μέτρο), αποκλεισμός ρωσικών αεροπλάνων από τον εναέριο χώρο της ΕΕ (και όχι μόνο…), ενεργητική στήριξη των Ουκρανών από την ΕΕ με στρατιωτικό υλικό, καθολική καταδίκη της ρωσικής εισβολής, ρωσικές απειλές προς Σουηδία – Φιλανδία, κλιμάκωση ρωσικής εισβολής (χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία), εκνευρισμό Πούτιν που έθεσε σε επιφυλακή τις πυρηνικές δυνάμεις της χώρας, ουρές στη Ρωσία και ανησυχία για bank run, στροφή Γερμανίας με μια ιστορική απόφαση ενίσχυσης της άμυνάς της, ενώ σήμερα αναμένονται διαπραγματεύσεις ουκρανικής – ρωσικής αντιπροσωπίας και ενώ οι μάχες συνεχίζονταν με ένταση όλο το βράδυ. Όλη αυτή η εντυπωσιακή διεθνής αντίδραση δεν θα υπήρχε χωρίς την ηρωική αντίσταση των Ουκρανών, οι οποίοι έχουν καταφέρει αυτό που θεωρούνταν ακατόρθωτο: να αποκρούσουν την εισβολή μιας στρατιωτικής υπερδύναμης για μέρες.
-- Αυτά είναι ορισμένα μόνο από όσα παρακολουθήσαμε το Σαββατοκύριακο και μένει να δούμε πώς θα αντιδράσουν οι αγορές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σήμερα θα δούμε κατάρρευση του ρωσικού νομίσματος και πολύ μεγάλη νευρικότητα και μεταβλητότητα στις αγορές μετοχών, χρήματος και εμπορευμάτων. Πού θα διαμορφωθεί η τιμή του πετρελαίου; Ποια θα είναι η αντίδραση των ΗΠΑ και σε τι βαθμό θα προχωρήσουν σε απελευθέρωση στρατηγικών αποθεμάτων για να συγκρατήσουν την τιμή του πετρελαίου; Πόσο θα πιεστούν οι μετοχές; Ή θα αντιδράσουν γρήγορα στην προοπτική τερματισμού της σύγκρουσης και ειρηνικής επίλυσης της κρίσης; Θα έχουμε επέμβαση της Fed για την ανάσχεση του πανικού; Θα πάμε σε εκτόνωση της κατάστασης ή σε μια μακρά περίοδο γεωπολιτικής έντασης και αβεβαιοτήτων; Ποια θα είναι η στάση των άλλων κεντρικών τραπεζών στην αναταραχή και τι θα σημάνει για τις αγορές μια παράταση στην νομισματική χαλάρωση; Ο καθένας μπορεί να «ποντάρει» ελεύθερα, αλλά εκτός από τους σορτάκηδες και όσους ασχολούνται με τα παράγωγα, όπου οι διακυμάνσεις των αγορών μπορούν να οδηγήσουν σε «στιγμιαίο θάνατο», οι επενδυτές θα πρέπει να οπλιστούν με υπομονή. Υπομονή για να εκτονωθούν τα πάθη και να αποκατασταθεί η ορατότητα, παρατήρηση που ισχύει ακόμα περισσότερο για την εγχώρια αγορά.
-- Η σημερινή συνεδρίαση ασφαλώς θα είναι πολύ δύσκολη για το ΧΑ, ωστόσο, για τη μετοχή της Coca Cola HBC θα είναι πολύ πιο δύσκολη. Πρόκειται για μια από τις εταιρείες με τη μεγαλύτερη έκθεση στην αγορά της Ρωσίας. Στην Ευρώπη, μεγάλες πιέσεις θα δεχθούν και οι μετοχές των τραπεζών με σημαντική παρουσία στη Ρωσία.
-- Ο Β. Πούτιν φαίνεται ότι υπερεκτίμησε τις δυνατότητες του ρωσικού στρατού, υποεκτίμησε τις δυνατότητες του ουκρανικού στρατού και κινήθηκε με την αυταπάτη ότι όλα θα ήταν θέμα ωρών: η Ουκρανική κυβέρνηση θα κατέρρεε και η παράδοση θα ήταν άνευ όρων. Το μεγάλο του λάθος, όμως, ήταν ότι ερμήνευσε την κατευναστική πολιτική της Δύσης ως αδυναμία και πόνταρε πολλά στην δυσκαμψία της ΕΕ και τη δυσκολία έγκαιρης λήψης αποτελεσματικών αποφάσεων. Ίσως το πιο εντυπωσιακό από τα πολλά «επιτεύγματα» του κ. Πούτιν το τελευταίο 4ήμερο είναι ότι πέτυχε και να αναστήσει την Ευρώπη και να δούμε κινήσεις και αποφάσεις χωρίς προηγούμενο και με εκπληκτική ταχύτητα. Ταχύτητα που δεν έχουμε δει ποτέ ξανά στην Ευρώπη.
-- Μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο ο Ρώσος πρόεδρος, προσπαθώντας να αποκόψει με τη βία την προσέγγιση της Ουκρανίας προς τη Δύση, πέτυχε να στρέψει εναντίον του ακόμα και τη Σουηδία και την Ελβετία που είχαν μείνει ουδέτερες κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ η Φινλανδία (που απειλήθηκε από τους Ρώσους) δήλωσε ότι οι απειλές την φέρουν πιο κοντά στο ΝΑΤΟ. Οι Γερμανοί ανοίγουν ξανά τα πυρηνικά εργοστάσια, άφησαν στην άκρη τις δημοσιονομικές τους ανησυχίες, ανακοίνωσαν 100 δισ. δαπάνες για την άμυνα (έναντι 70 δις. των Ρώσων) και ότι θα χτίσουν 2 σταθμούς LNG για να απεξαρτηθούν από το ρωσικό αέριο.
-- Η αλαζονεία είναι κακός σύμβουλος.
-- Η Ελλάδα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, χωρίς μεν και αλλά, ήταν από τις πρώτες χώρες που αποφάσισαν να αποστείλουν στρατιωτική βοήθεια στην αμυνόμενη πλευρά, τους Ουκρανούς. Βέλγιο, Καναδάς, Τσεχία, Εσθονία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σουηδία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν την αποστολή στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία. Να σημειώσουμε ότι η Σουηδία, κράτος με μεγάλη φιλειρηνική παράδοση, αποφάσισε για πρώτη φορά μετά το 1939 την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας σε ξένο κράτος, άλλο ένα «επίτευγμα» που πρέπει να πιστώσουμε στον κ. Πούτιν.
-- Και ένα ακόμα ελληνικού ενδιαφέροντος και εξαιρετικά πολύτιμο για τη χώρα, «επίτευγμα» του κ. Πούτιν είναι ότι εξέθεσε διάφορους γραφικούς «ειρηνιστές», «πατριώτες» και λοιπές «δημοκρατικές» δυνάμεις που επιμένουν να κάνουν το μαύρο άσπρο, να δικαιολογούν τα αδικαιολόγητα και να τηρούν ίσες αποστάσεις μεταξύ αμυνόμενου και επιτιθέμενου. Κερασάκι στην τούρτα αποτέλεσε απαράδεκτο tweet της Πρεσβείας της Ρωσίας στην Ελλάδα, που καλούσε το πολιτικό προσωπικό και τη χώρα μας να «συνέλθουν», σύσταση που επιδοκίμασαν, βάζοντας «καρδούλα», κάτι ανεξάρτητοι πατριώτες και επαναστάτες της φακής που οραματίζονταν να οδηγήσουν την Ελλάδα σε νέα, ασφαλή λιμάνια.
-- Κρίσιμη συνεδρίαση σήμερα για το συμβούλιο των υπουργών ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν μέσω της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία που έκανε ξεκάθαρη με όλους τους τρόπους την ανάγκη ενός νέου σχεδίου για την ενεργειακή ασφάλεια της Ένωσης. Με την ΕΕ να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, οι υπουργοί σήμερα θα πρέπει να βρουν τις εναλλακτικές ώστε να καλύπτονται οι ενεργειακές ανάγκες της των κρατών – μελών και να ένα μέσο για να συγκρατηθούν οι τιμές για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που ήδη εδώ και μήνες πληρώνουν βαρύ τίμημα από την αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου. Η ελληνική πρόταση που ανακοινώθηκε χτες προβλέπει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης από τον οποίο τα κράτη - μέλη θα μπορούν να λαμβάνουν χαμηλότοκα δάνεια που δε θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος ώστε να μπορούν να προχωράνε σε μέτρα αντιστάθμισης των αυξημένων τιμών. Παράλληλα, η ελληνική πλευρά ζητάει, ανάμεσα σε άλλα και την ανάπτυξη στρατηγικών υποδομών αποθήκευσης ορυκτών καυσίμων με χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους και δανεισμό από την ΕΤΕπ.
-- Σε όλο αυτό τον χαμό έγινε γνωστή, χθες το απόγευμα, η θλιβερή είδηση της απώλειας της Μαριέτας Γιαννάκου. Σύσσωμο το πολιτικό προσωπικό, από όλο το πολιτικό φάσμα. αποχαιρέτησαν την πρώην υπουργό με ευγένεια και σεβασμό υπογραμμίζοντας την υπευθυνότητα, το ήθος της και την μετριοπάθειά της. «Η Μαριέττα Γιαννάκου ανέβαζε πάντα τον πήχη της πολιτικής αντιπαράθεσης στο ύψος που αξίζει σε μία δημοκρατία διαλόγου και αλληλοσεβασμού», σημείωσε ο κ. Τσίπρας ενώ ο Γιώργος Παπανδρέου σημείωσε ότι «υπήρξε γενναία γυναίκα και πολιτικός με ανήσυχο και μαχητικό πνεύμα». Ο Πρωθυπουργός έκανε λόγο για «μια σπουδαία γυναίκα, μια καλή φίλη και μια ακατάβλητη μαχήτρια. Που δεν λύγισε ποτέ, λέγοντας πως οι δυσκολίες την χαλυβδώνουν».
-- Και πραγματικά η Γιαννάκου ήταν μια εξαιρετική πολιτικός, από την πάστα εκείνων που δεν «σηκώνει» η χώρα. Η Μ. Γιαννάκου «κάηκε» πολιτικά μετά την προσπάθειά της να προχωρήσει σε μια σοβαρή μεταρρύθμιση της Παιδείας. Η προσπάθεια ξεκίνησε από τα τέλη του 2005, όταν ως υπουργός Παιδείας έκανε γνωστή την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θεσμοθετώντας την αξιολόγηση των καθηγητών και των πανεπιστημίων. Τα σχέδια της κυβέρνησης περιλάμβαναν περιορισμό στις αθρόες μετεγγραφές, την έξοδο των «αιώνιων» φοιτητών, την κατάργηση του μοναδικού συγγράμματος διδασκαλίας, αλλαγές στο πλαίσιο του πανεπιστημιακού ασύλου, αποκλειστική απασχόληση καθηγητών, αξιολόγηση πανεπιστημίων και καθηγητών, αλλαγές στον τρόπο εκλογής πρυτάνεων κ.ά.
-- Μια από τις πρώτες αντιδράσεις στις προτεινόμενες αλλαγές ήταν εκείνη της τότε βουλευτού του ΠΑΣΟΚ Μαρίας Δαμανάκη, η οποία κατηγόρησε το υπουργείου Παιδείας ότι «μεταχειρίζεται ευκαιριακά, με προχειρότητα και χωρίς σχεδιασμό την υπόθεση των αλλαγών στην Ανώτατη Εκπαίδευση σε μια κατεύθυνση όχι αναβάθμισης, αλλά πειθάρχησης του πανεπιστημίου». Παρά το γεγονός ότι η Γιαννάκου προχώρησε σε εκτεταμένο διάλογο με την ακαδημαϊκή κοινότητα και κέρδισε την υποστήριξη μεγάλης μερίδας πανεπιστημιακών αλλά και της κοινωνίας, οι ριζικές (για την ελληνική πραγματικότητα) αλλαγές στην παιδεία προκάλεσαν μια μεγάλη… αντεπανάσταση.
-- Ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδίας των πανεπιστημιακών (ΠΟΣΔΕΠ) Λάζαρος Απέκης, μιλώντας σε δημοσιογράφους, έκανε λόγο για «κραυγή αγωνίας και μια στάση ευθύνης μπροστά στην ισοπέδωση του δημόσιου πανεπιστημίου και την απαξίωσή του, στην οποία οδηγεί η πολιτική της κυβέρνησης». Στις εφημερίδες άρχισαν να καταγράφονται οι πρώτες ανησυχίες κυβερνητικών παραγόντων για τις επιπτώσεις μιας σύγκρουσης στην παιδεία και το πολιτικό κόστος. Η Γιαννάκου αφέθηκε στην τύχη της. Από το καλοκαίρι η κατάσταση εντάθηκε με πορείες και καταλήψεις πανεπιστημίων, οι οποίες υποστηρίζονταν κυρίως από την αριστερά και την εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Στις αρχές Ιουνίου, περίπου 210 πανεπιστημιακές σχολές και 85 τμήματα ΤΕΙ βρίσκονταν υπό κατάληψη από φοιτητικούς συλλόγους, ενώ 22 σύλλογοι πανεπιστημιακών συμμετείχαν στην απεργία διαρκείας που έχει προτείνει η ομοσπονδία πανεπιστημιακών (ΠΟΣΔΕΠ). Στις 8 Ιουνίου το κέντρο της Αθήνας μετατράπηκε σε πεδίο μάχης, ενώ καθημερινά αυξανόταν ο αριθμός των υπό κατάληψη ΑΕΙ και ΤΕΙ. Έτσι, στα μέσα Ιουνίου η κυβέρνηση αναδιπλώθηκε μεταθέτοντας για το φθινόπωρο την ψήφιση του επίμαχου νομοσχεδίου.
-- Η κυβέρνηση επανήλθε με νέες, βελτιωμένες προτάσεις, οι βασικοί άξονες των οποίων ήταν η καθιέρωση ανώτατου χρόνου σπουδών, η άρση του πανεπιστημιακού ασύλου, αλλαγές στα συγγράμματα και η καθολική ψηφοφορία φοιτητών για τις πρυτανικές εκλογές, προτάσεις που επίσης απορρίφθηκαν από φοιτητές και καθηγητές. Την επόμενη ημέρα ο τότε αρχηγός του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου δήλωνε: «Είστε η κυβέρνηση που αποκληρώνει ολόκληρη νέα γενιά. Τους λέτε ότι έχουν δύο επιλογές ή το νεοδημοκρατικό ρουσφέτι ή το ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Εμείς δεν βλέπουμε το ιδιωτικό πανεπιστήμιο ως λύση». Ακόμα πιο επιθετικός, ο τότε πρόεδρος του Συνασπισμού, Αλέκος Αλαβάνος, προειδοποίησε τα δύο μεγάλα κόμματα να πάρουν πίσω την πρότασή τους για καθιέρωση των μη κρατικών πανεπιστημίων διά της συνταγματικής αναθεωρήσεως, ειδάλλως οι κινητοποιήσεις θα κλιμακώνονταν. Πρότεινε ακόμα για εκείνη τη χρονιά να μην ισχύσει η διάταξη για αποτυχία εφόσον κάποιος φοιτητής έγραφε κάτω από τη βάση.
-- Το φθινόπωρο του 2006 οι αντιδράσεις αναζωπυρώθηκαν. Ένταση δημιούργησε η απόρριψη από την κυβέρνηση της πρότασης διάφορων δήμων να μην εφαρμοστεί η βάση του 10 στη βαθμολογία, για την εισαγωγή φοιτητών στα ΤΕΙ. Παράλληλα νηπιαγωγοί, δάσκαλοι και καθηγητές ξεκίνησαν πολυήμερες απεργίες, διεκδικώντας αυξήσεις αποδοχών. Στο τέλος Σεπτεμβρίου είχαν συμπληρωθεί τρεις εβδομάδες απεργιών στα σχολεία, ενώ στο χορό των κινητοποιήσεων επανήλθαν φοιτητές και πανεπιστημιακοί. Ο πρόεδρος του Συνασπισμού Αλ. Αλαβάνος δήλωνε τον Οκτώβριο: «Θα βρείτε μπροστά σας ένα πανεκπαιδευτικό μέτωπο και δεν θα ξέρετε πού να κρυφτείτε». Η επιθετική αυτή στάση εκδηλωνόταν παρά το γεγονός ότι οι αλλαγές στην παιδεία αποτελούσαν βασική προεκλογική δέσμευση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία είχε αποσπάσει το 45,36% των ψήφων στις εκλογές του 2004 έναντι 3,26% του Συνασπισμού, ποσοστό ελάχιστα υψηλότερο από το όριο του 3% που απαιτούνταν για την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή.
-- Στο τέλος Οκτωβρίου πάνω από 1.000 γυμνάσια, λύκεια και πανεπιστήμια τελούσαν υπό κατάληψη, ενώ η κατάσταση εκτονώθηκε –προσωρινά– αφού ικανοποιήθηκε μέρος των οικονομικών αιτημάτων των εκπαιδευτικών και ανακοινώθηκε η μετάθεση του νομοσχεδίου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση για το 2007.
-- Το 2007 ξεκίνησε στο γνωστό μοτίβο: πολλά συλλαλητήρια, βίαια επεισόδια και καταλήψεις, παρά τη διαφαινόμενη συναίνεση που δημιουργήθηκε από τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ για την αναθεώρηση του άρθρο 16 του συντάγματος που θα επέτρεπε την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. «Η κυβέρνηση της ΝΔ δεν έχει τη δεδηλωμένη της εκπαιδευτικής κοινότητας και όλης της κοινωνίας, που θέλουν το πανεπιστήμιο χώρο γνώσης και όχι επιχειρηματικού κέρδους. Η έκβαση στην αναμέτρηση αυτή δεν θα κριθεί μέσα σε μια απομονωμένη αίθουσα της Βουλής. Θα κριθεί στα ίδια τα πανεπιστήμια, στους δρόμους των πανεπιστημιουπόλεων, μέσα στην κοινωνία» δήλωνε ο Αλαβάνος. Με πάνω από 300 πανεπιστημιακές σχολές και ΤΕΙ να τελούν υπό κατάληψη, το Υπουργείο Παιδείας κατέθεσε στο τέλος Φεβρουαρίου 2007 το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε μια πιο ήπια μορφή. Οι πορείες και οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας ενάντια στις αλλαγές στην παιδεία ήταν καθημερινές, με το κέντρο της Αθήνας να μετατρέπεται συχνά σε πεδίο μάχης. Την Πέμπτη 8 Μαρτίου 2007, το επίμαχο Νομοσχέδιο ψηφίστηκε από τη Βουλή, ενώ νωρίτερα στο Σύνταγμα σημειώνονταν –για μία ακόμη φορά– βίαια επεισόδια.
-- Η Μαριέτα Γαννάκου στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2007 δεν εξελέγη βουλευτής.
-- Το νομοσχέδιο στην ουσία δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Στο τέλος Οκτωβρίου 2007, από τα συνολικά 450 τμήματα μόνο 52 είχαν αρχίσει τη διαδικασία της αξιολόγησης. Τον επόμενο μήνα, τα σχολεία σε όλη τη χώρα σαρώνονταν από νέο κύμα καταλήψεων, ενώ οι προσπάθειες διενέργειας εκλογών σε πανεπιστήμια με βάση το νέο νομικό πλαίσιο είχαν τις περισσότερες φορές άδοξο τέλος: μέλη φοιτητικών κομματικών νεολαιών –κυρίως της αριστεράς και της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς– εισέβαλαν βίαια στις σχολές και έκλεβαν τις κάλπες, ακυρώνοντας τη διαδικασία! Μάλιστα, στο πλαίσιο «διαμαρτυριών», φοιτητές προχώρησαν αρκετές φορές στο «χτίσιμο» της πόρτας γραφείων πρυτάνεων, κίνηση που χαρακτηριζόταν ως ειρηνική, δημοκρατική διαμαρτυρία! Οι πρακτικές αυτές συνεχίστηκαν με ένταση και το 2008.
Αποποίηση Ευθύνης: Το περιεχόμενο και οι πληροφορίες της στήλης παρέχονται αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να εκληφθούν ως συμβουλή, πρόταση, προσφορά για αγορά ή πώληση κινητών αξιών, ούτε ως προτροπή για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε μορφής επένδυσης. Δεν υφίσταται ουδεμία ευθύνη της ιστοσελίδας για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.