Το μεγάλο πρόβλημα με την Γερμανία, οι ουρές στις τράπεζες και η πτώση των μετοχών

24 Μαρ 2020 06:30

Ο Επίμονος Κηπουρός σκαλίζει, ψάχνει και αναζητά ενδιαφέροντα σημεία από τον κόσμο των επιχειρήσεων, των αγορών, της οικονομίας και της πολιτικής.

Απόσπασμα από ομιλία του συντρόφου Βλάντισλαβ Γκομούλκα, Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Πολωνίας: «Βρισκόμασταν στο χείλος του γκρεμού, από τότε όμως κάναμε ένα μεγάλο βήμα μπροστά».
Αυτό το παλιό σοβιετικό ανέκδοτο μου θύμισαν χθες οι αγορές, όπου ακόμα και η νέα, πρωτοφανής ποσοτική χαλάρωση που ανακοίνωσε χθες η Fed («αγοράζουμε όλα τα ομόλογα, για όσο θα χρειαστεί», θα μπορούσε να είναι η συνοπτική περιγραφή των μέτρων) δεν κατάφερε να ανακόψει την πτώση στη Wall Street.
Όχι απλά κόκκινη, αλλά κατακόκκινη ήταν η εικόνα των βασικών διεθνών χρηματιστηρίων: -2,10% Γερμανία, -3,77% Ηνωμένο Βασίλειο, -5,41% Ελβετία, - 5,62% Αυστραλία, -4,86% ο Hang Seng. Η μόνη αγορά στο «πράσινο», με κέρδη 2,02%, ήταν η Ιαπωνία μετά τις ανακοινώσεις ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο δεν θα ακυρωθούν. Όλα τα σενάρια ανοιχτά στο τραπέζι, εκτός από αυτό της ακύρωσης, τόνισε η ΔΟΕ με αναλυτές να εκτιμούν ότι το πιθανότερο είναι η αναβολή των αγώνων.
Μπορεί οι απώλειες και χθες να ήταν βαριές, ωστόσο, είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι υπήρξε αντίδραση: οι βασικοί δείκτες στη Νέα Υόρκη αλλά και στην Ευρώπη έκλεισαν σε επίπεδα αισθητά υψηλότερα των χαμηλών ημέρας. Και ίσως είναι πολύ παρακινδυνευμένο να εκτιμήσει κανείς πότε θα δούμε την αντίδραση, ωστόσο όταν θα τη δούμε, αυτή δεν θα είναι μια συνηθισμένη αντίδραση, ακριβώς όπως δεν είναι συνηθισμένη η άνευ προηγουμένου βουτιά που έχουμε δει τις τελευταίες εβδομάδες.
Ίσως ένα σημείο εκκίνησης αυτής της αντίδρασης να είναι η ημέρα έγκρισης από τη Γερουσία του μεγάλου προγράμματος των 2 τρισ. δολ. για τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας. Χθες, οι πολιτικές αντιπαραθέσεις στο Κογκρέσο μπλόκαραν προσωρινά την έγκριση του πακέτου, αλλά ως τα τέλη της εβδομάδας οι πολιτικοί αναλυτές στην άλλη όχθη του Ατλαντικού εκτιμούν ότι θα έχει «ανάψει πράσινο».
Δεν υπάρχουν, όμως, μόνο στην Ουάσιγκτον πολιτικές αγκυλώσεις. Εμάς, εδώ στην Ευρώπη, πρέπει να μας ανησυχούν οι γνωστές πολιτικές αγκυλώσεις στο Eurogroup. Ο Μάριο Σεντένο καλλιέργησε πολλές προσδοκίες όταν έγραψε στο Twitter για «νέες γραμμές άμυνας» και άρχισε να κυκλοφορεί η πρόταση για την έκδοση «κορονομολόγων» ("coronabonds"), μιας ειδικής κατηγορίας ευρωομολόγων, που θα εκδίδονταν από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ώστε να μη χρειάζεται κάθε χώρα να προσφεύγει ξεχωριστά στην αγορά ομολόγων για να χρηματοδοτήσει τις έκτακτες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Όμως, η Γερμανία απέδειξε και πάλι ότι έχει... αλλεργία σε τέτοιες προχωρημένες λύσεις, που παραπέμπουν σε μοίρασμα του λογαριασμού στην ευρωζώνη. Και ότι επιμένει σε παραλλαγές παλιών λύσεων, όπως είναι η διάσωση μόνο της Ιταλίας από τον ESM, που δεν θα δημιουργήσει μόνο σοβαρό πολιτικό πρόβλημα στην ίδια την Ιταλία, αλλά θα στείλει και στις αγορές ένα πολύ κακό μήνυμα: ότι ακόμη και σε αυτή την πρωτοφανή κρίση, η ευρωζώνη δεν αντιδρά με ενότητα, αλλά θα αφήσει κάθε μέλος που αντιμετωπίζει πρόβλημα να το αντιμετωπίσει με μια ξεχωριστή διάσωση από τον ESM και μάλιστα όχι με αυτόματη διαδικασία, αλλά με κάποιους όρους, έστω και «χαλαρούς». Όλα αυτά θυμίζουν πόσο άσχημα διαχειρίστηκε η ευρωζώνη, με ευθύνη της Γερμανίας, το ξέσπασμα της προηγούμενης κρίσης, πρώτα στην Ελλάδα, όπου το Βερολίνο έκανε μεν βήματα, αλλά με τόσο αργό και διστακτικό τρόπο, που μονίμως διατηρούσε την ανασφάλεια στις αγορές. Να δούμε, λοιπόν, τι θα βγει από την αποψινή τηλεδιάσκεψη των υπουργών Οικονομικών, αλλά δεν θα πρέπει να κρατάμε μεγάλο καλάθι.
Πολλές γκρίνιες προκάλεσε στους επαγγελματίες της αγοράς η χθεσινή συνεδρίαση του ΧΑ. Όχι τόσο λόγω της πολύωρης καθυστέρησης στην έναρξη της συνεδρίασης, όσο για την παράταση (η χθεσινή συνεδρίαση ολοκληρώθηκε στις 18.20). Όπως μου μεταφέρουν άνθρωποι της αγοράς, γύρω στις 17.30 πολλοί ξένοι traders αποσυνδέθηκαν, όπως κάνουν πάντα, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί ένα μεγάλο κενό ρευστότητας εντείνοντας τις πιέσεις.
Σε αδιανόητα επίπεδα τιμών, σε σχέση με την εντυπωσιακή πρόοδο που έχει σημειώσει την τελευταία διετία ο κλάδος σε όλα τα μέτωπα, έχουν γκρεμιστεί οι τιμές των τραπεζών. Ο δείκτης των τραπεζικών μετοχών εμφανίζει από τις αρχές του έτους απώλειες -69%, ενώ οι μετοχές του κλάδου απέχουν έτη φωτός από τις τιμές με τις οποίες πραγματοποιήθηκαν οι αυξήσεις κεφαλαίου στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης το 2015, όταν ο κύριος «το να κλείσουν οι τράπεζες είναι τόσο πιθανό όσο να μην ανατείλει ο ήλιος αύριο» είχε ισοπεδώσει τα πάντα.
Η ανησυχία για τον κλάδο είναι εύλογη, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποτιμήσουμε τις επιπτώσεις στους τραπεζικούς ισολογισμούς της επερχόμενης ύφεσης, ωστόσο καλό είναι να θυμόμαστε ότι η παρούσα δοκιμασία οφείλεται αποκλειστικά σε ένα εξαιρετικά ακραίο εξωτερικό γεγονός. Οι τράπεζες απολαμβάνουν την πλήρη εποπτική υποστήριξη (σε ρευστότητα αλλά και κεφαλαιακή βοήθεια) προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ακραία αυτή κατάσταση, που όλοι πιστεύουν ότι θα είναι προσωρινή. Η αντίληψη της στήλης είναι ότι το τελευταίο πράγμα που απασχολεί ή σκέφτονται οι διαμορφωτές πολιτικής είναι οι κρατικοποιήσεις.
Κανονικά προχωρά, πάντως, η συναλλαγή της Eurobank με την Fortress για τη μεγάλη τιτλοποίηση Cairo και την FPS, παρά την αναστάτωση στις αγορές και την μεγάλη αβεβαιότητα που επικρατεί.
Μπορεί να μην είχε ουρές στα τραπεζικά καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας όμως έχει μεγάλη κίνηση δεδομένων των συνθηκών και της απαγόρευσης στις μετακινήσεις. Όπως ενημέρωσε τη στήλη διευθυντής καταστήματος, δεν ήταν καθόλου μικρός ο αριθμός πελατών που κρατώντας την βεβαίωση για κατ' εξαίρεση μετακίνηση επισκέφτηκαν το τραπεζικό κατάστημα για να πραγματοποιήσουν συναλλαγές. Συναλλαγές που στη συντριπτική τους πλειονότητα μπορούσαν να γίνουν από εναλλακτικά δίκτυα.
Και δεν εντοπίζεται μόνο στις τράπεζες το πρόβλημα. Την τελευταία Παρασκευή πριν επιβληθούν οι περιορισμοί στην κυκλοφορία, σε κεντρικό κατάστημα ΔΕΚΟ προσήλθαν περισσότεροι από 400 πολίτες για να πληρώσουν τον λογαριασμό, ενώ μπορούσαν εύκολα να τον εξοφλήσουν από εναλλακτικά δίκτυα.