Ζωηρές αμφιβολίες κατά πόσο το επενδυτικό ενδιαφέρον που εκδηλώνεται προς το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), για την απόκτηση μέρους ή του συνόλου των μετοχών που κατέχει σε συστημικές τράπεζες έχει πραγματικό αντίκρισμα και προοπτικές στην παρούσα συγκυρία, δημιουργεί το αυστηρό θεσμικό πλαίσιο του Ταμείου, το οποίο ψηφίστηκε πριν λίγους μήνες από την κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τον νόμο που ψηφίστηκε μόλις τον περασμένο Ιούνιο, το ΤΧΣ για να προχωρήσει στη διάθεση μετοχών που έχει στο χαρτοφυλάκιό του θα πρέπει απαραιτήτως να απευθυνθεί στην αγορά, με ανοιχτές διαδικασίες, για την αναζήτηση ανταγωνιστικών προσφορών. Όπως αναφέρεται στον νόμο: «Η στρατηγική αποεπένδυσης περιλαμβάνει προβλέψεις, ενδεικτικά, για τα ακόλουθα: (α) τις ενδεδειγμένες ανταγωνιστικές διαδικασίες προσφορών και τις προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτές, (β) τις απαιτήσεις διαφάνειας και συμμόρφωσης με την νομοθεσία της κεφαλαιαγοράς, και (γ) τις πιθανές μεθοδολογίες διάθεσης».
Τραπεζικές πηγές επισημαίνουν στο Business Daily ότι η υποχρέωση αυτή, η αναζήτηση ανταγωνιστικών προσφορών, αποτελεί το βασικό εμπόδιο για την πρόοδο των συζητήσεων μεταξύ του ΤΧΣ και του κρατικού επενδυτικού βραχίονα της Σαουδικής Αραβίας Public Investment Fund (PIF) για την απόκτηση του 20% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας που βρίσκεται στον έλεγχο του ΤΧΣ. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές οι Σαουδάραβες επιθυμούν απευθείας συμφωνία και όχι συμμετοχή σε κάποιου είδους διαγωνιστική διαδικασία.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το deal είναι καταδικασμένο. Το ενδιαφέρον του PIF για την Εθνική είναι ισχυρό, πρόκειται για κίνηση με ευρύτερες πολιτικές και γεωπολιτικές προεκτάσεις και η κυβέρνηση έχει πολλούς λόγους να επιθυμεί την ολοκλήρωση της σχετικής συμφωνίας. Ωστόσο, όπως εκτιμούν τραπεζικές πηγές για να γίνει αυτό με απευθείας διαπραγμάτευση θα πρέπει να προηγηθεί ειδική νομοθετική ρύθμιση που θα επιτρέψει στη διοίκηση του ΤΧΣ να αποκλίνει του πλαισίου λειτουργίας του Ταμείου.
Παρέλαση επενδυτών
Με την κυβέρνηση να δουλεύει συστηματικά για την προσέλκυση επενδύσεων, το ΤΧΣ να έχει ξεκινήσει την εκκίνηση της διαδικασίας αποεπένδυσης και την εγχώρια οικονομία να παραμένει σε τροχιά ισχυρής ανάκαμψης, παρά τις διεθνείς αναταράξεις, το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις εγχώριες τράπεζες έχει επιστρέψει δυναμικά με τις ...παρκαρισμένες μετοχές του ΤΧΣ να αποτελούν πόλο έλξης.
Υπενθυμίζεται ότι το ΤΧΣ μετά τις 3 ανακεφαλαιοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2012 – 2015 αλλά και τις αυξήσεις κεφαλαίου που ακολούθησαν ελέγχει σήμερα το 40,39% της Εθνικής Τράπεζας, το 27% της Τράπεζας Πειραιώς, το 9% της Alpha Bank και το 1,4% της Eurobank.
Τις προηγούμενες ημέρες υπήρξαν πληροφορίες ότι το ION Group κατέθεσε πρόταση στο ΤΧΣ για την απόκτηση του 20% των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς ενώ είχαν προηγηθεί πληροφορίες για πρόταση του fund Helikon σε Τζ. Πόλσον και Fidelity για την απόκτηση των μετοχών τους στη Τρ. Πειραιώς. Παράλληλα, κυβερνητικές πηγές, αλλά και πηγές του ΤΧΣ επιβεβαιώνουν ότι πολλά χαρτοφυλάκια έχουν χτυπήσει την πόρτα του Ταμείου αναζητώντας πληροφορίες για τις εγχώριες τράπεζες και την στρατηγική αποεπένδυσης. Η κάπως ασύντακτη αυτή διαδικασία, με το ΤΧΣ να μην έχει ολοκληρώσει ακόμα τη στρατηγική αποεπένδυσης, έχει οδηγήσει λογιών – λογιών fund στο ΤΧΣ τα οποία στην πραγματικότητα δεν έχουν την εμβέλεια για κάποια σημαντική επενδυτική κίνηση. Αρκετοί έχουν προειδοποίηση για τον κίνδυνο θορύβου χωρίς καμία ουσία, κάτι όμως που δεν φαίνεται να συμμερίζεται η κυβέρνηση η οποία καλοδέχεται όλες αυτές τις επενδυτικές πρωτοβουλίες στη λογική μιας θετικής ατζέντας.
Σε αναζήτηση στρατηγικής αποεπένδυσης
Σύμφωνα με τον νέο νόμο για το πλαίσιο λειτουργίας του ΤΧΣ, το Ταμείο θα πρέπει πρώτα να εκπονήσει με τη βοήθεια ανεξάρτητου χρηματοοικονομικού συμβούλου διεθνούς κύρους τη στρατηγική αποεπένδυσης και η οποία στη συνέχεια θα πρέπει να εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Οικονομικών. Αφού αποκρυσταλλωθεί η στρατηγική θα μπορεί το Ταμείο να λαμβάνει αποφάσεις για τη διάθεση μετοχών τραπεζών που κατέχει στο χαρτοφυλάκιό του και οι οποίες θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τη στρατηγική αποεπένδυσης.
Σε κάθε περίπτωση το ΤΧΣ για να πουλήσει μετοχές θα πρέπει να απευθύνει πρόσκληση με ανταγωνιστικές διαδικασίες στις οποίες θα μπορούν να συμμετάσχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει η σχετική στρατηγική αποεπένδυσης ώστε να εξεταστούν σε βάθος οι όποιες προτάσεις έχουν υποβληθεί στο Ταμείο. Αντιδρώντας στις σχετικές πληροφορίες, το ΤΧΣ προχθές Τρίτη εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία τονιζόταν: «Σε σχέση με πρόσφατα δημοσιεύματα, οποιαδήποτε εκδήλωση ενδιαφέροντος λαμβάνει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα πρέπει να αξιολογείται σε πλήρη συμμόρφωση με τη Στρατηγική Αποεπένδυσης του ΤΧΣ, η οποία, μετά τις πρόσφατες τροποποιήσεις του ιδρυτικού του νόμου 3864/2010, βρίσκεται ακόμα υπό διαμόρφωση. Σύμφωνα με το άρθρο 8 του νόμου 3864/2010, η εν λόγω Στρατηγική Αποεπένδυσης, όταν οριστικοποιηθεί, θα υποβληθεί στο Υπουργείο Οικονομικών για τη λήψη της προηγούμενης σύμφωνης γνώμης του»
Σημειώνεται ότι για την αποσαφήνιση της εφαρμογής του πλαισίου που περιγράφεται στο νόμο το ΤΧΣ έχει αναθέσει στην Rothschild να συντάξει σχετική έκθεση.
Σε ότι αφορά το χρονοδιάγραμμα αποεπένδυσης, ο νόμος σημειώνει ότι το χρονοδιάγραμμα της στρατηγικής αποεπένδυσης πρέπει να πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη διάρκεια ζωής του Ταμείου, η οποία εκπνέει το 2025.
Οι διαφορετικοί στόχοι ΤΧΣ, κυβέρνησης, τραπεζών και επενδυτών
Δεν πρέπει να υποτιμούνται οι διαφορετικοί στόχοι των εμπλεκομένων μερών στοιχείο που θα δημιουργήσει πρόσθετες δυσκολίες στην αποκρυστάλλωση και την υλοποίηση της στρατηγικής.
Το Ταμείο επιθυμεί να πουλήσει τις μετοχές του στις τράπεζες σε υψηλότερες τιμές για να μεγιστοποιήσει το έσοδό του, οι επενδυτές πιέζουν για συναλλαγές το συντομότερο καθώς οι τιμές των εγχώριων τραπεζών διαπραγματεύονται σε τιμές πολύ χαμηλότερες της λογιστικής τους αξίας (P/BV) ενώ υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για την πορεία της οικονομίας, οι διοικήσεις των τραπεζών προτιμούν την πλήρη αποκοπή των δεσμών από το κράτος ενώ η κυβέρνηση φαίνεται ότι επίσης επιθυμεί να αξιοποιηθεί η συγκυρία και το μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών.
Το ΤΧΣ με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο 42,5 δισ. ευρώ εμφανίζει σήμερα συσσωρευμένες ζημιές 38 δισ. ευρώ από τις ανακεφαλαιοποιησεις των συστημικών τραπεζών και την κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών τραπεζών που απορροφήθηκαν από τις συστημικές, και επιδιώκει μέσω των συμμετοχών που του έχουν απομείνει να μεγιστοποιήσει την τιμή πώλησης και των χρημάτων που θα ανακτήσει για λογαριασμό των φορολογουμένων.
Η τρέχουσα αξία των συμμετοχών του ΤΧΣ στις 4 συστημικές τράπεζες ανέρχεται σε 1,9 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 1,28 δισ. είναι η τρέχουσα αξία της συμμετοχής στην Εθνική Τράπεζα (40,39%), 404 εκατ. ευρώ της Τράπεζας Πειραιώς (27%), 194 εκατ. ευρώ της Alpha Bank (9%) ενώ στα 50 εκατ. διαμορφώνεται η τρέχουσα αξία της συμμετοχής στην Eurobank (1,4%).
Επιπλέον το ΤΧΣ προσβλέπει στην ανάκτηση 1,34 δισ. ευρώ από ανακτήσεις από τις 12 τράπεζες που βρίσκονται υπό εκκαθάριση.
Με λίγα λόγια το ΤΧΣ «παλεύει» για να ανακτήσει ποσοστό κοντά στο 10% των αρχικών του κεφαλαίων, κάτι που για να επιτευχθεί απαιτεί τη μέγιστη δυνατή τιμή πώλησης πρωτίστως της Εθνικής Τράπεζας και της Τράπεζας Πειραιώς και δευτερευόντως της Alpha Bank. Με την οπτική αυτή το ΤΧΣ δεν έχει λόγο να βιαστεί: καλύτερα είναι να περιμένει να εκτονωθούν οι αναταράξεις στις διεθνείς αγορές, να αποτυπωθεί στα μεγέθη του κλάδου ο ανοδικός κύκλος της οικονομίας, να ανακτήσει η χώρα το investment grade και να επιτευχθούν οι στόχοι των διοικήσεων των εγχώριων τραπεζών για διανομή μερίσματος στοιχεία που μπορεί να οδηγήσουν σε δραστικά υψηλότερα επίπεδα τις αποτιμήσεις των εγχώριων τραπεζών και κατ' επέκταση τα έσοδα του ΤΧΣ από την πώληση των μετοχών του στις τράπεζες.
Η επιμονή του ΤΧΣ να διατηρήσει τη συμμετοχή του στις τράπεζες, προσβλέποντας σε καλύτερες αποτιμήσεις, φάνηκε στις πρόσφατες αυξήσεις κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς και της Alpha Bank. Παρά το γεγονός ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον υπερκάλυπτε τα ζητούμενα κεφάλαια, το ΤΧΣ επέμεινε, και τελικώς επέτυχε, την συμμετοχή του στις ΑΜΚ των δύο τραπεζών προκειμένου να περιορίσει την απομείωση των ποσοστών του.
Στην αντίπερα όχθη οι υποστηρικτές της... άμεσης δράσης, στις τάξεις των οποίων βρίσκονται και μέλη της κυβέρνησης, υπογραμμίζουν ότι μετά από μια τέτοιας διάρκειας και έντασης τραπεζική κρίση, που έφερε πολλές φορές τις τράπεζες αντιμέτωπες με το φάσμα της επιβίωσης το ζητούμενο είναι η όσο το δυνατό γρηγορότερη επιστροφή του κλάδου στην κανονικότητα και σε ιδιώτες μετόχους, όπως συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη. Σημειώνουν ότι το όφελος από την είσοδο νέων επενδυτών και την πλήρη επιστροφή των τραπεζών σε ιδιωτικά χέρια θα έχει πολλαπλασιαστική θετική επίδραση τόσο για τις τράπεζες όσο και την εγχώρια οικονομία. Με λίγα λόγια το συνολικό όφελος για την οικονομία θα είναι πολλαπλάσιο και δεν έχει ιδιαίτερο νόημα αν τελικώς το ΤΧΣ θα ανακτήσει το 10% ή 12% ή 8% των κεφαλαίων που θυσίασε για την στήριξη του τραπεζικού τομέα στα δύσκολα χρόνια της κρίσης.
Σε κάθε περίπτωση το πλαίσιο του νέου νόμου δεν φαίνεται να προκρίνει την ευελιξία και την ταχύτητα, αλλά περιλαμβάνει πολλές διαδικασίες και περιορισμούς γεγονός που δεν δικαιολογεί την αισιοδοξία για την υλοποίηση επενδυτικών κινήσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
