Στην αποχώρηση αρκετών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων από τα μετοχικά κεφάλαια των τραπεζών εξετάζει σε ανάλυσή του το πρακτορείο Bloomberg, κάνοντας ειδική αναφορά στην Ελλάδα, με δεδομένη και τις αποεπενδύσεις που έχει πραγματοποιήσει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ).
Σύμφωνα με το πρακτορείο κατά τη διάρκεια ενός μόλις έτους, η Ελλάδα πούλησε ως επί το πλείστον τα μερίδιά της στον τραπεζικό τομέα. Μια πρόσφατη πώληση μεριδίου στην Εθνική Τράπεζα προστέθηκε σε ένα πρόγραμμα που έχει αποφέρει στην κυβέρνηση 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες και ουσιαστικά κατέστησε, εκ νέου, τον κλάδο ιδιωτικό.
Ο ρυθμός αυτών των πωλήσεων καθιστά την Ελλάδα μία ειδική περίπτωση, αλλά δεν είναι η μόνη που επιστρέφει τις τράπεζες στους επενδυτές. Από την Ιρλανδία και την Ιταλία έως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πωλούν μερίδια που κατείχαν από την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Εξαργυρώνουν την εκτίναξη των αποτιμήσεων για να καλύψουν τις «τρύπες» που έχουν ανοίξει στους προϋπολογισμούς τους, προτού η πτώση των επιτοκίων αρχίσει να επιβαρύνει και πάλι την κερδοφορία των τραπεζών.
Πωλούν μερίδια στις τράπεζες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις
Η διαδικασία αυτή έχει τη δυνατότητα να αναζωπυρώσει την τραπεζική ενοποίηση και να αναδιαμορφώσει έναν κλάδο που επί μακρόν ακολουθούσε τη Wall Street. Οι τράπεζας που λόγω της ύπαρξης του κράτους στα μετοχικά τους κεφάλαια, αναγκάστηκαν να επικεντρωθούν στις εγχώριες αγορές και να μειώσουν τον κίνδυνο, θα διευκολυνθούν πιθανώς να επιδιώξουν πιο επιθετική ανάπτυξη. Άλλες, όπως η Commerzbank, έχουν μετατραπεί σε πιθανούς στόχους εξαγοράς χωρίς την προστασία της κυβέρνησης.
«Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ενοποίηση που χρειαζόμαστε στην Ευρώπη», δήλωσε ο Χ. Ντέργκισε , καθηγητής χρηματοοικονομικών στο KU Leuven.
Μέχρι στιγμής, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πούλησαν περίπου 13 δισεκατομμύρια ευρώ σε μετοχές διασωθέντων τραπεζών, τα περισσότερα από το τέλος της χρηματοπιστωτικής κρίσης, σύμφωνα με τα αρχεία που εξέτασε το Bloomberg. Ενώ οι κυβερνήσεις είναι απίθανο να ανακτήσουν πλήρως τα χρήματα που δαπάνησαν για τις διασώσεις, παρά τα δισεκατομμύρια ευρώ που εισπράχθηκαν από τα μερίσματα, το παράθυρο για πωλήσεις δεν ήταν τόσο ανοιχτό από την εποχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Η ξαφνική άνοδος των επιτοκίων τα τελευταία δύο χρόνια τροφοδότησε κέρδη ρεκόρ και έθεσε τέλος σε μια άνευ προηγουμένου περίοδο μηδενικού ή και αρνητικού κόστους δανεισμού. Οι ισολογισμοί που είχαν επιβαρυνθεί από επισφαλή δάνεια μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση έχουν εξυγιανθεί, ιδίως σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, όπου οι τράπεζες εμφανίζονται τώρα ισχυρότερες.
Η διαδοχική αποεπένδυση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου από τη Natwest Group αντιπροσώπευε το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου των εκποιήσεων φέτος. Η διάσωση, το 2008 και το 2009, της εταιρείας που ήταν γνωστή ως Royal Bank of Scotland ύψους 45,5 δισεκατομμυρίων λιρών, ήταν η μεγαλύτερη διάσωση τράπεζας στην Ευρώπη και ακολουθήθηκε από μια βαθιά περικοπή της παγκόσμιας παρουσίας της. Καθώς η Natwest επιστρέφει σταθερά στην ιδιωτική ιδιοκτησία, προβαίνει σε πιο τολμηρές κινήσεις, όπως η εξαγορά των τραπεζικών δραστηριοτήτων της αλυσίδας σούπερ μάρκετ J Sainsbury.
Κρίσιμο είναι ότι η υποχώρηση των κυβερνήσεων μπορεί επίσης να μετατρέψει τις τράπεζες σε στόχους εξαγοράς. Η Γερμανία έθεσε για πρώτη φορά μέρος της συμμετοχής της στην Commerzbank στην αγορά τον Σεπτέμβριο, αναμένοντας ότι θα μπορούσε να το πουλήσει σε σειρά επενδυτών.
Αντ' αυτού, η ιταλική αντίπαλος UniCredit επιτέθηκε και χρησιμοποίησε την τοποθέτηση για να αποκτήσει ένα σημαντικό μερίδιο, με μια ολοκληρωτική εξαγορά ως μια επιλογή. Από τότε το Βερολίνο έθεσε σε αναμονή περαιτέρω πωλήσεις μετοχών της Commerzbank, συγκρίνοντας την προσέγγιση της UniCredit με «μη φιλική» επίθεση.
«Η γερμανική κυβέρνηση κράτησε το μερίδιό της στην Commerzbank για πολύ καιρό», δήλωσε η Μ. Σντίτζερ, καθηγήτρια οικονομικών στο πανεπιστήμιο LMU του Μονάχου, η οποία προεδρεύει του Γερμανικού Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων. Η Γερμανία χρειάζεται «έναν βαθμό εξυγίανσης στον τραπεζικό τομέα».
Η ABN Amro Bank είναι ένας άλλος πιστωτικός οργανισμός που θεωρείται εδώ και καιρό πιθανός στόχος εξαγοράς μόλις η κυβέρνηση αποχωρήσει. Η τράπεζα με έδρα το Άμστερνταμ δεν ήταν σε θέση να καταβάλει μπόνους στην ανώτατη διοίκηση, γεγονός που έχει αναδειχθεί σε τροχοπέδη στην τρέχουσα αναζήτηση για νέο διευθύνοντα σύμβουλο. Το ολλανδικό κράτος μειώνει σταδιακά τη συμμετοχή του στην τράπεζα μετά την επαναφορά της στο χρηματιστήριο το 2015. Μείωσε τη συμμετοχή του στην ABN Amro στο 40,5% τον περασμένο μήνα μετά την πώληση ενός πακέτου μετοχών αξίας περίπου 1,17 δισ. ευρώ.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Οι «προβληματικές τράπεζες της Ελλάδας του παρελθόντος έχουν μετατραπεί σε μερικά από τα πιο επιθυμητά περιουσιακά στοιχεία» στην Ευρώπη, δήλωσε ο Ηλίας Ξηρουχάκης, επικεφαλής του ΤΧΣ και προσέθεσε ότι «τώρα βλέπουμε πολύ ανταγωνιστικές τράπεζες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο».
Η Ελλάδα έχει αποφύγει προβλήματα με διάθεση επιθετικών εξαγορών των τραπεζών, πουλώντας το μεγαλύτερο μέρος των τραπεζικών της συμμετοχών σε τράπεζες και χρηματοοικονομικούς επενδυτές. Η μόνη εξαίρεση ήταν όταν η UniCredit παρενέβη πέρυσι για να αποκτήσει μερίδιο περίπου 9% στην Alpha Bank, σε μια συμφωνία που είδε επίσης την ιταλική τράπεζα να αποκτά τη ρουμανική μονάδα της Alpha Bank για να δημιουργήσει έναν κορυφαίο τραπεζικό όμιλο στη χώρα αυτή.
Η διαδικασία αποεπένδυσης του ΤΧΣ
Το κλειδί για την επιτυχία αυτή στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης ήταν μια επίπονη διαδικασία εξυγίανσης των ισολογισμών που υπέφεραν από υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι ελληνικές τράπεζες μείωσαν τα επισφαλή δάνειά τους από την κορύφωση του 2016, όταν περισσότεροι από 9 στους 10 δανειολήπτες καθυστερούσαν τις πληρωμές τους, σε λιγότερο από 1 στους 10 πέρυσι.
Οι ισχυρότεροι ισολογισμοί και τα υψηλότερα κέρδη σήμαιναν ότι οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες είχαν φέτος τη δυνατότητα να πληρώσουν μέρισμα για πρώτη φορά από το 2008. Η οικονομική ανάκαμψη βοήθησε στην προσέλκυση ξένων επενδυτών, καθώς το δημόσιο χρέος της Ελλάδας αναβαθμίστηκε σε επενδυτική βαθμίδα πέρυσι.
«Το δίχτυ ασφαλείας του κράτους αποσύρθηκε, αλλά αυτό συνέβη σε μια εποχή που οι τράπεζες παρουσίαζαν ήδη πολύ ισχυρά σημάδια ανάκαμψης», δήλωσε ο Ξηρουχάκης. «Ήταν η κατάλληλη στιγμή για εμάς να φύγουμε».
Οι κινήσεις Ιταλίας και Ισπανίας
Η Ιταλία, επίσης, επωφελείται μετά την απαλλαγή των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της Banca Monte dei Paschi di Siena, από τα κόκκινα δάνεια, ανοίγοντας το δρόμο για την επιστροφή της σε πλήρη ιδιωτική ιδιοκτησία. Η κυβέρνηση θέλει τώρα η Monte Paschi να διαδραματίσει ρόλο στην εγχώρια εξυγίανση μόλις αποδεσμευτεί πλήρως από τον κρατικό έλεγχο, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Τζιανκάρλο Τζιοργκέτι, σε πρόσφατη συνέντευξη στο Bloomberg.
Στην εν λόγω αγορά έχουν ήδη πραγματοποιηθεί συμφωνίες τα προηγούμενα χρόνια. Το 2020, η Intesa Sanpaolo εξαγόρασε την Unione di Banche Italiane για να δημιουργήσει έναν εθνικό πρωταθλητή και να κρατήσει έναν πολύτιμο διαχειριστή πλούτου μακριά από τα χέρια των ανταγωνιστών. Η ιταλική μονάδα της γαλλικής Credit Agricole απέκτησε τον έλεγχο της Credito Valtellinese το επόμενο έτος.
Τα κέρδη για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις
Η Ισπανία, επίσης, είδε μια σειρά συγχωνεύσεων, καθώς η κυβέρνηση πίεσε να προχωρήσει στην πώληση τραπεζών και των περιουσιακών τους στοιχείων που είχαν περιέλθει σε κρατικά χέρια κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης των ακινήτων. Αυτό επέτρεψε στους μεγαλύτερους δανειστές της χώρας να εδραιώσουν τη θέση τους και να επεκταθούν ακόμη και στο εξωτερικό.
Το κράτος εξακολουθεί να κατέχει το 18% της CaixaBank, αφού η εν λόγω εταιρεία συμφώνησε πριν από τέσσερα χρόνια να αγοράσει την Bankia, η οποία διασώθηκε το 2012. Η Ισπανία έχει δηλώσει ότι θέλει η τιμή της μετοχής της CaixaBank να αυξηθεί περαιτέρω πριν αρχίσει να πουλάει τη συμμετοχή της.
«Βλέπουμε χώρες που είχαν χρεοκοπημένο τραπεζικό σύστημα πριν από δέκα χρόνια να βρίσκονται τώρα πολύ κοντά ή ακόμη και σε επενδυτική βαθμίδα και πάλι και να τοποθετούν χρέος πολύ καλά στην αγορά», δήλωσε ο Σ. Ουτίν, επικεφαλής της έρευνας χρηματοοικονομικών εταιρειών στην Allianz Global Investors. «Οι τράπεζες της Ελλάδας, της Κύπρου, της Ισπανίας ή της Ιρλανδίας συγκαταλέγονται πλέον σε αυτές που προτιμούμε ως πιστωτές. Οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες κοιτάζουν τώρα με ζήλια εκείνες τις τράπεζες με θετική δυναμική», υπογράμμισε.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
