Ένα νομικό μηχανισμό αποτροπής έστω και μιας μειοψηφικής (11,5%) συμμετοχής του Δημοσίου στη μετοχική σύνθεση της Aegean ενσωματώνει η κυβέρνηση στη νομοθετική ρύθμιση για την υλοποίηση του σχεδίου διάσωσης του αερομεταφορέα, που έχει συμφωνηθεί από τον Δεκέμβριο με την Κομισιόν, και προβλέπει ότι το κράτος θα χορηγήσει ενίσχυση 120 εκατ. ευρώ στην εταιρεία, για να καλύψει τις απώλειες που έχει υποστεί από τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στις αερομεταφορές, υπό την προϋπόθεση ότι και οι μέτοχοί της θα εισφέρουν 60 εκατ. ευρώ σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
Η νομοθετική ρύθμιση κατατέθηκε αργά χθες το βράδυ στη Βουλή, ώστε να αρχίσει άμεσα η υλοποίηση του σχεδίου διάσωσης της κυρίαρχης ελληνικής αεροπορικής εταιρείας. Την ίδια ώρα, οι μεγάλες ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες έχουν προ πολλού ολοκληρώσει τα δικά τους σχέδια διάσωσης με κρατικά κονδύλια και αρχίζουν να συζητούν νέα σχέδια παροχής στήριξης από τις κυβερνήσεις, καθώς η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά στο τρίτο κύμα της πανδημίας και οι προοπτικές των αερομεταφορέων επιδεινώνεται ραγδαία. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μέσα στον Ιανουάριο, οι μετοχές αεροπορικών εταιρειών του ευρωπαϊκού δείκτη Stoxx 600 έχουν απώλειες της τάξεως του 10% (η μετοχή της Aegean έχει υποχωρήσει, την ίδια περίοδο, κατά 11,6%).
Στις βασικές παραμέτρους του, όπως αυτές περιγράφονται στη νομοθετική ρύθμιση, το σχέδιο για την υποστήριξη της Aegean από το κράτος δεν διαφέρει από όσα έχουν ήδη ανακοινωθεί, με εξαίρεση την προσθήκη του μηχανισμού αποτροπής της απόκτησης συμμετοχής στην εταιρεία από το κράτος.
Εξαρχής, η κυβέρνηση είχε καταστήσει σαφές ότι δεν επιθυμεί μια νέα εμπλοκή του κράτους στις αερομεταφορές, παρότι άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έλαβαν μετοχές αεροπορικών εταιρειών σε αντάλλαγμα για την παροχή οικονομικής υποστήριξης. Αντίθετα, η ελληνική κυβέρνηση, ενδεχομένως και ως αποτέλεσμα της «τραυματικής» εμπλοκής στην Ολυμπιακή, συμφώνησε να λάβει μόνο δικαιώματα απόκτησης μετοχών σε μελλοντικό χρόνο. Φαίνεται, όμως, ότι ούτε αυτά τα δικαιώματα θα μετατραπούν ποτέ σε μετοχές της Aegean, αφού στη νομοθετική ρύθμιση προβλέπεται ότι η εταιρεία θα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει μια αποζημίωση για να αποφύγει την έκδοση μετοχών υπέρ του Δημοσίου.
Ειδικότερα, η ρύθμιση προβλέπει ότι χορηγείται οικονομική ενίσχυση, με τη μορφή άμεσης επιχορήγησης, στην Aegean για την αποκατάσταση ζημίας που έχει υποστεί από την πανδημία, ύψους 120 εκατ. ευρώ, με την αίρεση ότι η εταιρεία έχει προβεί σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, αντλώντας κεφάλαια 60 εκατ. ευρώ. Αμέσως μετά, το Ελληνικό Δημόσιο θα λάβει από την εταιρεία ελεύθερα μεταβιβάσιμους τίτλους παραστατικών δικαιωμάτων κτήσης (σ.σ.: warrants) κοινών μετοχών της Aegean.
Πώς θα λειτουργήσουν τα warrants
Τα warrants θα δώσουν στο Δημόσιο το δικαίωμα να αποκτήσει μετοχές που αντιστοιχούν σε ποσοστό 11,5% του νέου (μετά την αύξηση) μετοχικού κεφαλαίου της Aegean. Το Δημόσιο θα έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει τις μετοχές στην ίδια τιμή που θα τις αγοράσουν και οι μέτοχοι της Aegean, στο πλαίσιο της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου των 60 εκατ. ευρώ. Το δικαίωμα θα είναι δυνατό να ασκηθεί τουλάχιστον δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση της αύξησης. Δηλαδή, το Δημόσιο θα μπορεί να ζητήσει από την Aegean να εκδώσει νέες μετοχές που θα αντιστοιχούν στο 11,5% του κεφαλαίου και να τις πληρώσει στην τιμή διάθεσης νέων μετοχών στη φετινή αύξηση κεφαλαίου, ώστε να κερδίσει από την αναμενόμενη άνοδο της μετοχής τα επόμενα χρόνια.
Στην πράξη, όμως, αυτό πιθανότατα δεν θα συμβεί, καθώς η νομοθετική ρύθμιση δίνει στην Aegean τη δυνατότητα, σε προθεσμία 60 ημερών από την ημέρα που θα ζητήσει το Δημόσιο να ασκήσει το δικαίωμά του, να ασκήσει δικό της δικαίωμα προαίρεσης και «να αποκτήσει τους τίτλους παραστατικών δικαιωμάτων κτήσης κοινών μετοχών στην αγοραία αξία τους». Όπως εξηγείται στη νομοθετική ρύθμιση, η αγοραία αξία ισούται με τη διαφορά ανάμεσα στη σταθμισμένη με τον όγκο συναλλαγών τιμή της Aegean τις τελευταίες 60 ημέρες διαπραγμάτευσης πριν ζητήσει το Δημόσιο να ασκήσει το δικαίωμά του και στην τιμή διάθεσης των μετοχών κατά την αύξηση κεφαλαίου.
Για παράδειγμα, αν οι μετοχές διατεθούν με 4 ευρώ στην αύξηση κεφαλαίου και η τιμή τους ύστερα από δύο χρόνια, όταν θα ασκήσει το δικαίωμά του το Δημόσιο, είναι 5 ευρώ, η Aegean θα πληρώσει στο Δημόσιο 1 ευρώ για κάθε μετοχή και θα αποφύγει την έκδοση νέων μετοχών υπέρ του Δημοσίου. Έκδοση μετοχών προβλέπεται ότι θα γίνει μόνο στην περίπτωση που η Aegean δεν ασκήσει το δικαίωμά της να πληρώσει αυτή τη διαφορά και να... ξεφορτωθεί το Δημόσιο. Σημειώνεται ότι τα warrants μπορούν να ασκηθούν το αργότερο σε πέντε χρόνια μετά την εκταμίευση της ενίσχυσης των 120 εκατ. ευρώ.
Για να λάβει τα 120 εκατ. ευρώ, η Aegean θα είναι υποχρεωμένη πριν την έναρξη της αύξησης κεφαλαίου να καταθέσει στα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Μεταφορών έκθεση με υπογραφή μεγάλου ελεγκτικού οίκου, η οποία θα προσδιορίζει το ύψος της ζημιάς που έχει υποστεί η εταιρεία από την πανδημία, ώστε να διασφαλισθεί ότι η οικονομική ενίσχυση δεν ξεπερνά το ύψος της ζημιάς, κάτι που έχει συμφωνηθεί και με την Κομισιόν.
Η δύσκολη εξίσωση της αύξησης κεφαλαίου
Μετά τη νομοθετική τακτοποίηση του θέματος της κρατικής διάσωσης -και μάλιστα με αρκετά ευνοϊκό τρόπο για την εταιρεία, η διοίκηση της Aegean έχει μπροστά της την επίλυση της δύσκολης εξίσωσης της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. Αν και η κάλυψη της αύξησης είναι μονόδρομος για τους μετόχους, ώστε να «ξεκλειδώσει» και η κρατική ενίσχυση των 120 εκατ. ευρώ, οι παράγοντες που δημιουργούν έντονη αβεβαιότητα είναι αρκετοί και ισχυροί, δημιουργώντας σημαντικά ρίσκα για όσους εισφέρουν νέα κεφάλαια στην εταιρεία.
Για παράδειγμα, ενώ το τελευταίο δίμηνο του 2020 η μετοχή της εταιρείας εκτοξεύθηκε σχεδόν κατά 100% υψηλότερα, χάρη στην αισιοδοξία που δημιούργησαν οι ανακοινώσεις για τα εμβόλια, στην παρούσα φάση η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε τρίτο κύμα της πανδημίας, οι περιορισμοί στα ταξίδια αυξάνονται και η διαδικασία εμβολιασμού του πληθυσμού καθυστερεί και βρίσκεται συνεχώς μπροστά σε εμπόδια, με αποτέλεσμα να είναι πλέον αμφίβολο αν θα υπάρξει φέτος ουσιαστικά ανάκαμψη στις αερομεταφορές και τον τουρισμό.
Με αυτά τα δεδομένα, η συμμετοχή σε μια αύξηση της Aegean δεν είναι, όπως φαινόταν στα τέλη του προηγούμενου χρόνου, ένα σχεδόν σίγουρο στοίχημα στην ανάκαμψη της αεροπορικής εταιρείας, αφού ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μιας πολύ βραδείας ανάκαμψης του ελληνικού τουρισμού το 2021, που δεν θα επιτρέψει στην εταιρεία να αποφύγει το «κάψιμο» κεφαλαίων. Έτσι, αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον οι προβλέψεις που θα διατυπώσει η διοίκηση στο ενημερωτικό δελτίο της αύξησης, ιδιαίτερα για τη δύσκολη, όπως διαφαίνεται, φετινή χρονιά.