Επιθετικά ανοίγματα στα ναυτιλιακά δάνεια έκαναν το 2024 οι ελληνικές τράπεζες, επιτυγχάνοντας θεαματική αύξηση των χαρτοφυλακίων τους κατά 17,5%, την ώρα που οι ξένες τράπεζες μείωναν την έκθεσή τους.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Petrofin Research για τη χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας, πρώτη σε χορηγήσεις μεταξύ των ελληνικών τραπεζών παρέμεινε και το 2024 η Eurobank, με μικρή διαφορά από την Πειραιώς.
Σε ένα ρευστό και αβέβαιο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, η ελληνική ναυτιλία έχει αποδείξει τα τελευταία χρόνια ότι όχι μόνο είναι ανθεκτική σε συνθήκες κρίσης, αλλά μετατρέπει τις κρίσεις σε ευκαιρίες.
Οι ελληνικές τράπεζες, αναζητώντας επιχειρηματικούς τομείς που μπορούν να «σηκώσουν» νέες χρηματοδοτήσεις, έχουν ενισχύσει σταθερά την παρουσία τους τα τελευταία χρόνια στις ναυτιλιακές χρηματοδοτήσεις, ενώ οι ξένες τράπεζες ακολουθούσαν μια πολιτική περιορισμού του κινδύνου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2024 οι ελληνικές τράπεζες αύξησαν κατά 17,5% τα συνολικά χαρτοφυλάκια δανείων, δηλαδή τα δάνεια που εκταμιεύθηκαν και τα δάνεια που ήταν εγκεκριμένα χωρίς να έχουν εκταμιευθεί. Οι εκταμιεύσεις νέων δανείων ξεπέρασαν τα 1,1 δισ. δολ. και τα συνολικά υπόλοιπα έφθασαν τα 14,6 δισ. δολ., από περίπου 13,5 δισ. το 2023, μια αύξηση κατά 8,2%.
Την ίδια χρονιά, οι ξένες τράπεζες με παρουσία στην Ελλάδα μείωσαν τις χορηγήσεις κατά 4,76%, από τα 10,2 στα 9,7 δις. δολ. Οι ξένες τράπεζες χωρίς παρουσία στην Ελλάδα μείωσαν κατά 3,1% τα δάνειά τους,, από 22 σε 21,4 δισ. δολ.
Οι εγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις από ελληνικές τράπεζες που δεν είχαν εκταμιευθεί ως το τέλος του 2024 σημείωσαν μεγάλη αύξηση, από 2,3 σε 3,9 δισ. δολ.., δηλαδή σχεδόν κατά 70%. Για τις ξένες τράπεζες με παρουσία στην Ελλάδα καταγράφηκε, μείωση κατά 16%, ενώ για τις ξένες τράπεζες χωρίς παρουσία στην Ελλάδα καταγράφηκε αύξηση 100%.
Η αύξηση των ανοιγμάτων στην ελληνική ναυτιλία αποτελεί μια τάση που που παρατηρείται εδώ και αρκετά χρόνια. Από το 2019, οι ελληνικές τράπεζες έχουν αυξήσει τα δάνεια κατά 5,1 δισ. δολ., από 9,5 δισ. σε 14,6 δισ. δολ. Την ίδια περίοδο, οι ξένες τράπεζες μείωσαν τα δάνειά του σχεδόν κατά 10 δισ. δολ., από 41 δισ. σε 31,1 δισ.
Ως τώρα οι ελληνικές τράπεζες δικαιώνονται για την επιλογή τους να «ποντάρουν» στην ελληνική ναυτιλία, παρά τους γνωστούς από το παρελθόν κινδύνους για «θαλασσοδάνεια», καθώς οι εταιρείες του κλάδου έχουν δείξει αξιοσημείωτη οικονομική σταθερότητα και συνεχή ανάπτυξη των εργασιών τους. Άλλωστε, η ανάληψη ρίσκου στον τομέα της ναυτιλίας ήταν επιβεβλημένη για τις τράπεζες, καθώς εντός των συνόρων είχαν περιορισμένα περιθώρια αύξησης των χορηγήσεων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ύστερα από τη μεγάλη οικονομική κρίση.
Όπως φαίνεται στο γράφημα από την ετήσια έκθεση της Petrofin Research, οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες πλασαρίστηκαν στην πρώτη πεντάδα των ναυτιλιακών χορηγήσεων το 2024, με τη UBS (που έχει ενσωματώσει και τα δάνεια της Credit Suisse) να διατηρεί την πρώτη θέση.
Πρώτη μεταξύ των ελληνικών τραπεζών ήταν η Eurobank, για δεύτερη συνεχή χρονιά, με 4,6 δισ. δολ., ενώ ακολούθησαν η Πειραιώς με 4,47 δισ., η Εθνική με 4,24 δισ. και η Alpha με 3,97 δισ. Συνολικά, τα χαρτοφυλάκια των ελληνικών συστημικών τραπεζών έφθασαν τα 17,28 δισ. δολ. Η «νέα» Attica Bank ενίσχυσε τη θέση της στην κατάταξη, με ανοίγματα 203 εκατ. δολ.
Η κατάταξη των τραπεζών στη χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας το 2024
Τα συνολικά ανοίγματα όλων των ελληνικών και κυπριακών τραπεζών, περιλαμβανομένων και των δανείων που εγκρίθηκαν χωρίς να εκταμιευθούν, ξεπέρασαν τα 18,5 δισ. δολ. το 2024, από 15,8 δισ. το 2023, μια αύξηση κατά 2,7 δισ. δολ. Από το τέλος του 2022 ως το τέλος του 2024 τα ανοίγματα αυξήθηκαν κατά 4,5 δισ.
Τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης
Στην έκθεσή της, η Petrofin σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι:
Η τραπεζική χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλία σημείωσε σημαντική αύξηση 5% το 2024, ανεβάζοντας τα συνολικά δάνεια (τόσο αναληφθέντα όσο και δεσμευμένα αλλά μη αναληφθέντα) σε συνολικά 53.510,88 εκατομμύρια δολάρια στις 31/12/2024. Αυτό αντέστρεψε την πτωτική τάση που παρατηρήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια.
Παρά την ισχυρή παραγωγή νέων δανείων, καθώς προχωρούσε το έτος τα υψηλά επιτόκια και οι αποπληρωμές δανείων κατέστησαν δύσκολο για σχεδόν το 60% των τραπεζών να επιτύχουν αύξηση χαρτοφυλακίου το 2024. Επιπλέον, η χρηματοδότηση Sale and Leaseback (SLB) δημιούργησε έντονη ανταγωνιστική πίεση για τις τράπεζες σε ό,τι αφορά νέες κατασκευές και χρηματοδότηση αγορών πλοίων από δεύτερο χέρι. Πάντως, επιτεύχθηκε ισχυρή συνολική άνοδος.
Οι διεθνείς τράπεζες χωρίς παρουσία στην Ελλάδα παρουσίασαν ανάπτυξη χαρτοφυλακίων κατά 2,5%, ενώ οι διεθνείς τράπεζες με ελληνική παρουσία συνέχισαν την πτωτική τους πορεία για δεύτερη χρονιά, με περαιτέρω μείωση 6,2%. Οι ελληνικές τράπεζες σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση κατά 17,5%, συνεχίζοντας την ανοδική τους πορεία με έντονο ρυθμό.
Οι διεθνείς τράπεζες διαπίστωσαν ότι η ικανότητα των ελληνικών τραπεζών να μειώσουν τα περιθώρια επιτοκίων υπονόμευσε την ανταγωνιστικότητά τους. Επιπλέον, οι ελληνικές τράπεζες ήταν σε θέση να προσφέρουν βελτιωμένους όρους δανεισμού και προσέλκυσαν περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες ελληνικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης νεότευκτων πλοίων.
Η UBS (Credit Suisse) εξακολουθεί να διατηρεί την πρώτη θέση, αντιστρέφοντας τη μείωση του περασμένου έτους και σημειώνοντας αύξηση 2%.
Οι 10 κορυφαίες ελληνικές τράπεζες (σ.σ.: περιλαμβάνονται και οι κυπριακές) αύξησαν τις χρηματοδοτήσεις σε 35,98 δισ. δολ. σε σύγκριση με 33,1 δισ. το 2023, με σημαντική αύξηση 8,7%.
Ο δείκτης Petrofin για τη χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας για το 2024 αυξήθηκε από 308 σε 324 (με έτος βάσης το 2001=100). Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο που έχει παρατηρηθεί από το 2017.
Τα τελευταία 10 χρόνια υπήρξε μια επανεκτίμηση της διάθεσης για χρηματοδότηση βάσει περιουσιακών στοιχείων από μεγάλες, κυρίως ευρωπαϊκές, τράπεζες, γεγονός που οδήγησε σε σημαντική έξοδο από την ελληνική ναυτιλιακή χρηματοδότηση. Ωστόσο, η ανάπτυξη που είδαμε το 2024 αποτελεί καλό οιωνό για το μέλλον της ελληνικής ναυτιλιακής χρηματοδότησης, καθώς οι υπάρχουσες τράπεζες έχουν πλέον δεσμευθεί στη χρηματοδότηση της ναυτιλίας.
Η UBS (Credit Suisse) διατηρεί το προβάδισμά της, ενώ οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες βρίσκονται στο top 5. Η εξαγορά της Credit Suisse από την UBS δεν είχε αρνητικές σημαντικές επιπτώσεις στο ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο της τράπεζας. Η Eurobank βρίσκεται στη δεύτερη θέση με την Πειραιώς να βρίσκεται στην τρίτη θέση. Αυτές οι δύο τράπεζες ανταγωνίζονται για την πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών τραπεζών.
Το 2024 η Παγκρήτια συγχωνεύθηκε με την Attica Bank (Attica-Pancreta bank). Καθώς είναι πλέον η πέμπτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ελλάδας, το ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο έχει επεκταθεί περαιτέρω, τοποθετώντας την σε καλύτερη θέση στη λίστα.
Οι τράπεζες Attica-Pancreta και Macquarie σημειώνουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στα χαρτοφυλάκιά τους. Ακολουθεί η κινεζική CMB με αύξηση 50%. Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Τράπεζα Πειραιώς και η Eurobank συνεχίζουν να αυξάνουν τη δέσμευσή τους στην ελληνική ναυτιλία με ταχείς ρυθμούς.
Πώς εξηγείται η επιτυχία των ελληνικών τραπεζών
Το 2024 οι ελληνικές τράπεζες ήταν αυτές που σημείωσαν τις καλύτερες επιδόσεις. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην εστίασή τους στη ναυτιλία και στην όρεξή τους να αναπτυχθούν και να υποστηρίξουν την διευρυνόμενη πελατειακή τους βάση.
Η αυξανόμενη πιστοληπτική ικανότητα τόσο της Ελλάδας όσο και των ελληνικών τραπεζών, σε συνδυασμό με την καλή απόδοση του χαρτοφυλακίου δανείων, επέτρεψε στις ελληνικές τράπεζες να ανταγωνιστούν επιθετικά για νέες εργασίες, μειώνοντας τα περιθώρια δανεισμού και βελτιώνοντας τους συνολικούς όρους τους.
Ο ρόλος των ελληνικών τραπεζών αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω. Υποβοηθούμενες από την παροχή πολλών επικουρικών υπηρεσιών και την αύξηση των καταθέσεων των πελατών, οι ελληνικές τράπεζες ανταγωνίστηκαν πιο αποτελεσματικά, ιδίως για τους μικρότερους και μεσαίους ιδιοκτήτες, και αύξησαν την είσοδό τους στη χρηματοδότηση νέων πλοίων.
Οι μεγαλύτεροι Έλληνες πλοιοκτήτες με πολλαπλές παραγγελίες, ειδικά στα κινεζικά ναυπηγεία, προτιμούσαν κυρίως το leasing από κινεζικούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
Οι νέοι κίνδυνοι
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, το μείζον ζήτημα είναι η επαναδιαπραγμάτευση των δασμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Είναι αδύνατο να προβλέψουμε τι θα συμβεί και τον αντίκτυπο που θα έχει αυτό στη ναυτιλία και τη χρηματοδότηση των ελληνικών εταιρειών του κλάδου.
Μέχρι στιγμής, πριν εκπνεύσει η περίοδος «παγώματος» των δασμών (90 ημέρες), το κύριο παγκόσμιο αποτέλεσμα ήταν η παράλυση οποιωνδήποτε αποφάσεων. Ενόψει της συνεχώς μεταβαλλόμενης θέσης των ΗΠΑ, κανείς δεν λαμβάνει επενδυτικές αποφάσεις. Αυτό ισχύει και για τη ναυτιλία. Σε περίπτωση πλήρους εμπορικού πολέμου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου προβλέπει μείωση του διεθνούς εμπορίου κατά 0,2% και συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 7% φέτος.
Η επίδραση στα τονομίλια έχει βελτιωθεί μετά την πρόσφατη ανάπαυλα των δασμών και οι αναλυτές της αγοράς συμπεραίνουν ότι μια συμφωνία για περισσότερες αγορές αμερικανικών αγαθών από την Κίνα (αμερικανικό πετρέλαιο), θα μπορούσε να είναι θετική για τη ναυτιλία.
Εκτός από τους δασμούς, οι ΗΠΑ έχουν στραφεί κατά των κινεζικών νεότευκτων πλοίων, ανακοινώνοντας κυρώσεις στις πλοιοκτήτριες εταιρείες που φθάνουν έως και 1,5 εκατ. δολ. ανάλογα με την κάθε περίπτωση. Η προσπάθεια εδώ είναι να αμφισβητηθεί η ηγετική θέση της Κίνας στη ναυπηγική βιομηχανία. Προς το παρόν, έχει κηρυχθεί μορατόριουμ 180 ημερών, επιτρέποντας στις δύο πλευρές να συζητήσουν περαιτέρω.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
