Τράπεζες: Αγώνας δρόμου για τα κέρδη, μειώνεται η ώθηση από τα επιτόκια

Πίεση δημιουργεί στις διοικήσεις των τραπεζών η σταδιακή απώλεια του μποναμά των… ουρανοκατέβατων εσόδων, που έφερε η ευνοϊκή επιτοκιακή συγκυρία την προηγούμενη διετία, καθώς οι μειώσεις επιτοκίων θα επιδράσουν αρνητικά στην κερδοφορία του 2025.

Οι διοικήσεις των τραπεζών εργάζονται εντατικά προκειμένου να μπορέσουν να αντισταθμίσουν μέρος των απωλειών την εφετινή χρονιά αλλά και σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα προσαρμόζοντας το επιχειρηματικό τους μοντέλο.

Πρόσθετο άγχος και πίεση στις διοικήσεις δημιουργούν οι υψηλές προσδοκίες της επενδυτικής κοινότητας αλλά και οι μέτοχοι που προσβλέπουν στη διατήρηση των υψηλών κερδών και της αποδοτικότητας. Σημειώνεται ότι χθες ο δείκτης των τραπεζών ενισχύθηκε στο Χρηματιστήριο Αθηνών κατά +3,20% ενώ η απόδοσή του από την αρχή του έτους διαμορφώνεται στο +13,44% έναντι +8,93% του Γενικού Δείκτη.

Χαρακτηριστική της πίεσης της αγοράς στις τράπεζες για επιθετικές κινήσεις είναι η έκθεση της Mediobanca που επισημαίνει τα μεγάλα αποθέματα πλεονάζοντος κεφαλαίου των εγχώριων τραπεζών μέρος του οποίου σημειώνει ότι θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για εξαγορές και επέκταση σε νέες δραστηριότητες.

Σύμφωνα με αναλυτές, τη μεγαλύτερη πίεση την εφετινή χρονιά από την μείωση των επιτοκίων θα δεχθούν Piraeus και Εθνική Τράπεζα οι οποίες είχαν, λόγω της δομής του ισολογισμού τους, το μεγαλύτερο «ταμείο» το οποίο κατέθεταν στην ΕΚΤ αποκομίζοντας μεγάλα έσοδα. Οι αναλυτές προβλέπουν μικρή μείωση των καθαρών επιτοκιακών εσόδων των δυο τραπεζών για φέτος.

Η Alpha Bank βρίσκεται σε πιο πλεονεκτική θέση καθώς έχει σημαντικά λιγότερες «φθηνές» καταθέσεις από τους ανταγωνιστές της και ουσιαστικά δεν είχε επωφελήθει, όσο οι άλλες τράπεζες, από την προηγούμενη ευνοϊκή επιτοκιακά συγκυρία.  

Η Eurobank επίσης εμφανίζει ανθεκτικότητα η οποία οφείλεται στην προσθήκη της Ελληνικής Τράπεζας η οποία δίνει μεγάλη ώθηση στα μεγέθη του ομίλου.

Οι κινήσεις των τραπεζών

Στις άμεσες κινήσεις περιλαμβάνονται η δυναμικότερη επέκταση του δανειακού χαρτοφυλακίου αλλά και η συγκράτηση των δαπανών ωστόσο σε πιο μακροπρόθεσμη βάση το κλειδί για την κερδοφορία των τραπεζών είναι η διεύρυνση των πηγών εσόδων από νέα πεδία.

Σημειώνεται ότι τα περιθώρια διεύρυνσης των εσόδων των εγχώριων τραπεζών από προμήθειες είναι πολύ μεγάλα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του SSM, τα καθαρά έσοδα από προμήθειες αντιστοιχούν στο 16,2% των συνολικών καθαρών εσόδων των ελληνικών τραπεζών όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος 107 τραπεζών στην Ευρώπη διαμορφώνεται σε 28,20%.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η κίνηση της Τράπεζας Πειραιώς για την απόκτηση της Εθνικής Ασφαλιστική, κίνηση που αν ολοκληρωθεί θα οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση των εσόδων της τράπεζας από προμήθειες. Στόχος της τράπεζες είναι να αυξήσει τα έσοδα προμηθειών στο 30% του συνόλου, ποσοστό ανάλογο των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών. Κίνηση που η επενδυτική κοινότητα υποδέχθηκε εξαιρετικά θετικά. 

Στην κατεύθυνση αυτή κινείται και η επέκταση της παρουσίας της Eurobank στην Κύπρο με την απόκτηση της Ελληνικής Τράπεζας. Σημειώνεται ότι η Eurobank έχει φτάσει πλέον σε ενεργητικό ύψους 100 δισ. εκ των οποίων το μισό αφορά δραστηριότητες εκτός Ελλάδος. Επιπλέον η Eurobank έχει σημαντικά έσοδα και από τον τομέα των ακινήτων.

Η Alpha Bank, επίσης επεξεργάζεται κινήσεις για την ενίσχυση της θυγατρικής της στην Κύπρο, ενώ φιλοδοξεί να επιταχύνει σημαντικά τις χορηγήσεις δανείων αξιοποιώντας και τα πλεονεκτήματα που της προσδίδει η στρατηγική συμμαχία με την UniCredit. Η Εθνική επίσης προσπαθεί να «τρέξει» με μεγαλύτερη ταχύτητα το κομμάτι των επιχειρηματικών δανείων προσβλέποντας σε μια περαιτέρω ώθηση και από την συμμετοχή σε μεγάλα κοινοπρακτικά δάνεια σε μεγάλα επενδυτικά projects στο εξωτερικό.   

Το 2025 μέρος των απωλειών του NII θα αντισταθμιστεί από την ισχυρή πιστωτική επέκταση του 2024, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί –αν και πιο ήπια- την εφετινή χρονιά ενώ προσδοκίες υπάρχουν και για την αναθέρμανση της στεγαστικής πίστης και με τη βοήθεια του κυβερνητικού προγράμματος Σπίτι μου ΙΙ.

Ποσοστό εσόδων από προμήθειες στο σύνολο των εσόδων Ελλάδα - Ευρώπη

Πηγή: ΕΚΤ, στοιχεία 9μήνου 2023, ποσά σε εκατ. ευρώ

Τα... ουρανοκατέβατα έσοδα

Τα προηγούμενα χρόνια οι τράπεζες εκμεταλλεύτηκαν τα υψηλά επιτόκια και την υπερβάλλουσα ρευστότητά τους, καθώς βρέθηκαν με δισεκατομμύρια καταθέσεων όψεως που δεν μετασχημάτισαν σε δάνεια, την οποία τοποθετούσαν στην ΕΚΤ αποκομίζοντας, χωρίς κόπο και ρίσκο, εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ δίνοντας μεγάλη ώθηση στην κερδοφορία τους.

Με την μείωση των επιτοκίων τα… ουρανοκατέβατα αυτά έσοδα από την κατάθεση της υπερβάλλουσας ρευστότητας στην ΕΚΤ θα περιοριστούν την εφετινή χρονιά καθιστώντας αμφίβολη τη διατήρηση της κερδοφορίας τους στα επίπεδα του 2024.