Στο μικροσκόπιο της Επιτροπής Ανταγωνισμού μπαίνει και πάλι ο εγχώριος κλάδος των σούπερ μάρκετ, αρχής γενομένης με τη δημοσίευση σχετικής κλαδικής μελέτης πιθανόν μέσα στην επόμενη εβδομάδα.
Πρόκειται για μια μελέτη που συγκεντρώνει στοιχεία για το διάστημα 2012 – 2015, η οποία αποφασίστηκε να εκδοθεί συνοδεία ανάλυσης, που εκπονήθηκε πρόσφατα και δύναται να αξιοποιηθεί από τον κλάδο.
Όμως, οι εγχώριες αλυσίδες φέρεται ότι μπαίνουν σε καθεστώς μόνιμης «εποπτείας» από την Επιτροπή, καθώς -πέρα από την κλαδική μελέτη- θα υπάρχει συνεχής επικαιροποίηση (με μελέτες) της λειτουργίας του κλάδου. Μάλιστα, τίθεται ως στόχος η επικαιροποίηση των μελετών για το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων να γίνεται σε διετή βάση.
Σημειώνεται πως οι κλαδικές μελέτες δεν σχετίζονται με τις έρευνες και τους αιφνιδιαστικούς ελέγχους που πραγματοποιεί η Ε.Α. αυτεπάγγελτα ή έπειτα από καταγγελία, ενώ δεν αποτελούν εκ των προτέρων έλεγχο για κάποιο θέμα παράβασης του ανταγωνισμού.
Ωστόσο, λόγω του ότι ακόμη ο κλάδος πέρασε σε φάση έντονης συγκέντρωσης τα τελευταία χρόνια, η οποία, με βάση τις εκτιμήσεις των στελεχών των σούπερ μάρκετ αναμένεται να συνεχιστεί, κρίνεται απαραίτητο να μελετηθεί η λειτουργία του και αν διαπιστωθεί ότι υπάρχουν αρρυθμίες, ώστε να υπάρξουν και σχετικές γνωμοδοτήσεις από την Επιτροπή για λήψη συγκεκριμένων νομοθετικών πρωτοβουλιών, για να επιτευχθεί η βελτίωση του περιβάλλοντος λειτουργίας προς όφελος τόσο του καταναλωτή όσο και του επιχειρηματικού ανταγωνισμού.
Πάντως, το βέβαιο είναι ότι ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των ισχυρών αλυσίδων, ο πόλεμος προσφορών σε μια προσπάθεια να «κρατηθεί» η πιστότητα των καταναλωτών έχει ήδη αντίκτυπο τόσο στους μικρούς παίχτες της αγοράς όσο και στους προμηθευτές.
Παράλληλα, ο κίνδυνος δημιουργίας ολιγοπωλίου στην αγορά εντείνει την ανησυχία για το πώς μπορεί να διαμορφωθούν οι ισορροπίες στην εγχώρια αγορά ταχυκίνητων προϊόντων.
Οι εκτιμήσεις της αγοράς αναφέρουν ότι οι μικροί παίκτες της αγοράς θα συνεχίσουν να δέχονται μεγάλες πιέσεις. Να επισημανθεί ότι στην περίπτωση των αλυσίδων, μικροί θεωρούνται παίχτες που εμφανίζουν τζίρο έως και 300 εκατ. ευρώ, γεγονός που τους καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικούς για τους μεγάλους, οι οποίοι προκειμένου να ενισχύσουν την δυναμική τους εμφανίζουν επιθετικότερες διαθέσεις εξαγορών ώστε να διευρύνουν περαιτέρω την παρουσία τους.
Σημαντική παράμετρος στην «εξάπλωση» των ισχυρών αποτελεί το γεγονός ότι στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περισσότερα σημεία από αυτά που φέρεται να «σηκώνει» πραγματικά η αγορά, καθώς πέρα από τα παραδοσιακά σούπερ μάρκετ, μερίδιο και μάλιστα καθόλου ευκαταφρόνητο διατηρούν και τα παραδοσιακά καταστήματα «της γειτονιάς», όπως μπακάλικα, ψιλικά, φούρνοι κτλ.
Οι εγχώριοι καταναλωτές έχουν περισσότερες επιλογές για το πού θα πραγματοποιήσουν τις αγορές τους, εν τούτοις όμως, ελέω και της ύφεσης και του περιορισμένου εισοδήματος, η κατανάλωση έχει περιοριστεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Το αποτέλεσμα είναι ότι η «πίτα» του κλάδου έχει συρρικνωθεί και από 12,9 δισ. που ήταν ο συνολικός τζίρος το 2009, υπολογίζεται ότι το 2019 κινήθηκε στα επίπεδα των 9,5 δις ευρώ, δηλαδή οι απώλειες στα έσοδα ξεπερνούν το 26%.
Με βάση την επεξεργασία των στοιχείων των ισολογισμών, οι δύο πρώτοι «παίκτες» του κλάδου, οι Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτη (ΕΥΣ) και ΑΒ Βασιλόπουλος, ελέγχουν περίπου το 50% του τζίρου των σούπερ μάρκετ, ενώ οι τέσσερις πρώτοι -οι ΕΥΣ, ΑΒ, Lidl και Metro– ελέγχουν περίπου το 75% των συνολικών πωλήσεων του κλάδου.
Πάντως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η Ελλάδα έχει την μικρότερη συγκέντρωση στο λιανεμπόριο τροφίμων από όλες τις χώρες της Ε.Ε., αφού τα μεγάλα σούπερ-μάρκετ συνολικά εκπροσωπούν μόνο το 50% περίπου του λιανεμπορίου τροφίμων. Άρα νομοτελειακά η συγκέντρωση θα συνεχιστεί αν υποθέσουμε ότι θα γίνει σύγκλιση με τους αντίστοιχους μέσους όρους της Ευρώπης που είναι πάνω από 70%.
Σε ο,τι αφορά στους προμηθευτές, οι ανακατατάξεις στα σούπερ μάρκετ των τελευταίων ετών ενέτειναν το «power game» που διέπει τη σχέση μεταξύ των δύο πλευρών. Οι προμηθευτές εκφράζουν εδώ και καιρό έντονη δυσαρέσκεια σχετικά με το υφιστάμενο εγχώριο μοντέλο διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών κατά τις ετήσιες συμφωνίες, το οποίο ωστόσο δεν φέρεται να κινείται σε τροχιά αλλαγής.
Οι προμηθευτές υποστηρίζουν ότι οι αντοχές τους είναι ιδιαίτερα περιορισμένες, ιδίως μετά την διάσωση της Μαρινόπουλος, αφού κλήθηκαν όχι μόνο να υποστούν το «κούρεμα» των οφειλών της συγκεκριμένες αλυσίδας, αλλά υποστηρίζουν ότι δέχθηκαν και έντονη πίεση από τις ανταγωνίστριες αλυσίδες που διεκδίκησαν καλύτερες παροχές.
Το παιχνίδι των παροχών επικεντρώνεται κυρίως στη πριμοδότηση προσφορών αλλά και στη διάρκεια αποπληρωμών, η οποία κυμαίνεται στις 120 μέρες.
Το κεφάλαιο προσφορές ωστόσο δεν βαραίνει μονάχα τις αλυσίδες αφού αποτελεί ένα «όπλο» της βιομηχανίας να περιορίσει – και το έχει καταφέρει- την επέκταση της ιδιωτικής ετικέτας (private label - PL) στο καλάθι της νοικοκυράς. Στην Ελλάδα τα PL έχουν περιορισμένη παρουσία, με την τάση που επικρατεί να θέλει τον καταναλωτή να στρέφεται στα επώνυμα που διατηρούν μακροχρόνιες προσφορές. Ο φόβος της αντιστροφής αυτής της τάσης απαγορεύει στη βιομηχανία να περιορίσει την προωθητική πολιτική των προσφορών.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
