Τον λογαριασμό για το «θαύμα» που πέτυχε το 2020 η τουρκική οικονομία καλούνται να πληρώσουν τώρα οι κρατικές τράπεζες. Με άφθονο δανεισμό, οι κρατικές τράπεζες ήταν ο κύριος παράγοντας που οδήγησε σε ανάπτυξη 1,8% την τουρκική οικονομία, κόντρα στην παγκόσμια ύφεση της πανδημίας, αλλά τώρα τα κεφάλαιά τους εξαντλούνται και έχουν επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, η τουρκική κυβέρνηση σχεδιάζει νέα κεφαλαιακή ένεση για τις κρατικές τράπεζες, ωστόσο αναζητείται επίσης και σχέδιο για τις τράπεζες για να αντιμετωπίσουν όλα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που δημιουργούνται μετά τη μεγάλη αύξηση των πιστώσεων, στην προσπάθεια να στηριχθεί η χώρα απέναντι στον κορονοϊό.
Ενώ οι ιδιωτικές τράπεζες παρέμειναν συγκρατημένες, οι κρατικές τράπεζες σχεδόν διπλασίασαν τις χορηγήσεις δανείων την περασμένη χρονιά, βοηθώντας την οικονομία να αποφύγει την ύφεση. Οι αρχές θέλουν οι τράπεζες να είναι προετοιμασμένες για μια ακόμη έκρηξη προβληματικών δανείων αργότερα μέσα στη χρονιά αλλά και να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την έντονα αυξανόμενη ζήτηση που θα υπάρξει για δάνεια από τον κατασκευαστικό κλάδο και άλλους δανειολήπτες.
Οι τράπεζες θα χρειαστούν κεφάλαια ενόψει του Σεπτεμβρίου, όπου λήγει η περίοδος χάριτος και πολλά δάνεια, τα περισσότερα στον τομέα υπηρεσιών (τουρισμός κ.α.) που δέχθηκε το ισχυρότερο πλήγμα από την πανδημία, θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως μη εξυπηρετούμενα.
«Οι κρατικές τράπεζες ξεπέρασαν τα όρια τους την περασμένη χρονιά, χρηματοδοτώντας μεγάλα έργα. Υπήρξε μια εκτεταμένη χρήση πόρων και τώρα πρέπει να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους», ανέφερε ένας αξιωματούχος στο Reuters προσθέτοντας πως «καθώς κάποια παλαιότερα δάνεια αποπληρώνονται θα υπάρξει ανάγκη για περαιτέρω αύξηση της πίστωσης σε μερικούς τομείς της οικονομίας τουλάχιστον μέχρι την επόμενη χρονιά».
Οι τραπεζικοί και οι κρατικοί αξιωματούχοι ωστόσο αναφέρουν πως δεν υπάρχει κυβερνητική απόφαση για ένεση κεφαλαίων, ούτε έχει αποφασιστεί τι θα συμβεί με τα «κόκκινα» δάνεια, τα περισσότερα από τα οποία βαραίνουν τους ισολογισμούς κρατικών και ιδιωτικών τραπεζών από το 2018, όταν ξεκίνησε η νομισματική κρίση στη χώρα. Παράλληλα παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας bad bank που θα διαχειριστεί όλα τα κόκκινα δάνεια, αναφέρουν οι πηγές.
Αξιωματούχους του τουρκικού κρατικού ταμείου διαχείρισης δημοσίου πλούτου, όπου πρόεδρος είναι ο ίδιος ο Ερντογάν, ανέφερε πως τα κεφάλαια των τραπεζών επαρκούν για να καλύψουν τον κίνδυνο, προσθέτοντας πως το ταμείο είναι πάντα έτοιμο να στηρίξει τις τράπεζες αν χρειαστεί. Το ταμείο ενίσχυσε με 2,5 δισ. δολάρια τις τρεις μεγάλες κρατικές τράπεζες στις αρχές του 2020.
Στα κόκκινα οι κρατικές τράπεζες
Οι κρατικές τράπεζες ετοιμάζονται να καταγράψουν απώλειες σε ένα δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον, όπου η κεντρική τράπεζα κρατά το βασικό επιτόκιο στο 19%, ενώ ο πληθωρισμός παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι κρατικές τράπεζες υποχρεώνονται από την κυβέρνηση να δίνουν πολύ φθηνότερα δάνεια από τις ιδιωτικές, με αποτέλεσμα να εγγράφουν συνεχώς απώλειες. Τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου δείχνουν πως τα καθαρά έσοδα από τόκους των δυο μεγαλύτερων κρατικών τραπεζών είναι στο κόκκινο, ενώ των μεγαλύτερων ιδιωτικών τραπεζών όπως των Garanti Bank, Is Bank, Akbank, Yapi Kredi είναι σε θετικό έδαφος.
Τα καθαρά έσοδα της Halkbank μειώθηκαν κατά 93% στο πρώτο τρίμηνο σε σχέση με την περασμένη χρόνια , ενώ της Vakifbank και Ziraat Bank ήταν χαμηλότερα κατά 56% και 49% αντίστοιχα. Χρειάζονται επειγόντως κεφάλαια ώστε να μπορέσουν να επεκτείνουν τη δανειοδοτική τους ικανότητα αργότερα μέσα στη χρονιά ή την επόμενη, ανέφερε στο Reuters τραπεζίτης.
«Δεν είναι ζήτημα επάρκειας κεφαλαίου, είναι ζήτημα ικανότητας να δώσουν νέα δάνεια για να υπάρξει ανάπτυξη. Γι' αυτό και οι κρατικές τράπεζες χρειάζονται επειγόντως αύξηση κεφαλαίου», δήλωσε χαρακτηριστικά. Ένας ακόμη τραπεζίτης ανέφερε στο Reuters πως «η ανάπτυξη δεν μπορεί να επιτευχθεί με τα κεφαλαιακά επίπεδα που υπάρχουν τώρα».
Λύση για τα κόκκινα δάνεια
Η Fitch δήλωσε τον περασμένο μήνα πως «παραμένουν υψηλοί οι κίνδυνοι» για τον κλάδο εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης δανείων και της έκθεσης σε τομείς όπως ο τουρισμός, που μπορεί να φέρει κι άλλους κινδύνους για τις τράπεζες, ενώ έχουν επιβαρυνθεί ήδη από τα δάνεια στον κατασκευαστικό και ενεργειακό κλάδο.
Η κρίση του 2018 στη Τουρκία, αποκάλυψε τη μεγάλη εξάρτηση της Τουρκίας από τα φθηνά δάνεια από το εξωτερικό και φρέναρε απότομα την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα μέχρι το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς, όπου και η τουρκική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 7%.
Παρά την οικονομική ανάπτυξη και το χαμηλό ποσοστό «κόκκινων» δανείων που είναι στο 3,7%, η εποπτική αρχή των τραπεζών BDDK παρέτεινε την περίοδο χάριτος, που εισήχθη την περασμένη χρονιά, μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου. Μετά απο αυτή την ημερομηνία τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα χαρακτηριστούν ως NPL.
Τα στοιχεία της ένωσης τραπεζών δείχνουν πως τα δάνεια σε προσωρινή καθυστέρηση αυξήθηκαν κατά 23% στις 370 εκατ. τουρκικές λίρες μέχρι το τέλος της χρονιάς. Οι τραπεζίτες δήλωσαν στο Reuters πως η προθεσμία έκανε ακόμα πιο απαραίτητη μια ένεση κεφαλαίου στις κρατικές τράπεζες ειδικότερα εξαιτίας των χαμηλών περιθωρίων που έχουν για απώλειες. «Οι τράπεζες μπορεί να αντιμετωπίσουν μια σημαντική αύξηση στις ανάγκες κεφαλαίων για τα "κόκκινα" δάνεια στην περίοδο χάριτος... δεν πρόκειται να παραταθεί ξανά» σημείωσε ένας ακόμη τραπεζίτης.
Σε απόφαση που δημοσιεύθηκε την περασμένη Πέμπτη η εποπτική αρχή των τραπεζών (BDDK) ζήτησε από τις τράπεζες να προετοιμάσουν ένα τριετές στρατηγικό σχέδιο για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων. Την περασμένη χρονιά, η EY κατέθεσε στις τράπεζες σχέδιο για τη δημιουργία μιας bad bank. «Μπορεί να είναι πιθανό να λυθούν τέτοια προβλήματα μέσα από μια εταιρεία διαχείρισης. Δεν δείχνει να είναι εύκολο να γίνει αλλιώς», αναφέρει κρατικός αξιωματούχος στο Reuters.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
