Όταν οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες φαρμάκων εντόπισαν τη σχέση μεταξύ του εμβολίου κατά της Covid-19 της AstraZeneca και ενός σπάνιου τύπου θρόμβων αίματος, μια νέα δόση σκεπτικισμού απλώθηκε σε ολόκληρη την ήπειρο. Μία νέα ρωγμή στο εμβολιαστικό πρόγραμμα της Ευρώπης ήρθε ανάμεσα στις πιο πλούσιες και πιο φτωχές χώρες της Ένωσης.
Τα περισσότερα δυτικά μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσαν ορισμένους περιορισμούς στη χρήση του εμβολίου για νεότερες ηλικιακές ομάδες ή το σταμάτησαν εντελώς. Σύμφωνα με άρθρο του Bloomberg το αντίθετο συνέβη στα ανατολικά, με εννέα από τις 11 χώρες στην περιοχή να αποφασίζουν να συνεχίσουν να χορηγούν το εμβόλιο σε όλους τους ενήλικες.
«Ας μην δημιουργήσουμε περιττό πανικό», δήλωσε ο υπουργός Υγείας της Βουλγαρίας Κοσταντίν Αγγέλοφ καθώς ανέφερε τα οφέλη του εμβολίου Astra. «Ας μην γίνουμε μέρος αυτού του πολέμου μεταξύ των διαφόρων εταιρειών».
Το πρώην Ανατολικό Μπλοκ φιλοξενεί σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού της ΕΕ με 440 εκατομμύρια κατοίκους και αγωνίζεται να εξαλείψει την πανδημία. Για αυτές τις χώρες - που κυριαρχούν στη λίστα με τους περισσότερους θανάτους κατά κεφαλή από κορονοϊό – ένα «πάγωμα» των εμβολιασμών με το βασικό εμβόλιο είναι αδιανόητη. Η Γερμανία, αντιθέτως, διπλασίασε τον αριθμό των καθημερινών εμβολιασμών Covid-19, ενώ η Γαλλία σημείωσε ένα σημαντικό ορόσημο μια εβδομάδα νωρίτερα.
Στην Ελλάδα, τη συνέχιση του εμβολιασμού με το εμβόλιο της AstraZeneca στα άτομα ηλικίας 30 ετών και άνω συνέστησε η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, τονίζοντας ότι «ο κίνδυνος σοβαρής νόσησης και θανάτου από την COVID-19 είναι συντριπτικά μεγαλύτερος από τον κίνδυνο ενδεχόμενης εκδήλωσης θρόμβωσης με θρομβοπενία έπειτα από εμβολιασμό, ιδιαίτερα σε ηλικίες μεγαλύτερες των 30 ετών».
Ο κόσμος βασίζεται στα εμβόλια της AstraΖeneca λόγω της τιμής και της ευχρηστίας τους για το λόγο αυτό και αποτελούν τα περισσότερα από τα εμβόλια που παραγγέλθηκαν από το ένα τρίτο περίπου των μελών της ανατολικής ΕΕ. Το εμβόλιο μεταφέρεται και αποθηκεύεται πιο εύκολα από τα εμβόλια που βασίζονται στο mRNA από τη Moderna Inc. και την Pfizer-BioNTech, και η αγγλο-σουηδική εταιρεία έχει υποσχεθεί να προσφέρει έως και 3 δις. δόσεις το 2021 σε μη κερδοσκοπική βάση.
Η Ουγγαρία, η οποία απομακρύνθηκε από το ενοποιημένο πρόγραμμα προμηθειών της ΕΕ και αγόρασε απευθείας εμβόλια από τη Ρωσία και την Κίνα, προσπάθησε επίσης να εκφράσει την υποστήριξή της στην AstraΖeneca.
«Η συζήτηση σχετικά με το εμβόλιο της AstraZeneca θα πρέπει να θεωρηθεί ως επιχειρηματικός αγώνας μεταξύ φαρμακοβιομηχανιών και όχι έγκυρων απόψεων για ιατρικούς κινδύνους», δήλωσε ο Gergely Gulyas, υπουργός υπεύθυνος του γραφείου του πρωθυπουργού, στις 8 Απριλίου.
Μια μέρα νωρίτερα, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσαν ότι υπήρχε πιθανή σχέση μεταξύ του συγκεκριμένου εμβολίων και των θρόμβων αίματος, αν και και οι δύο ανέφεραν ότι οι κίνδυνοι για τους περισσότερους είναι ελάχιστοι και δε μπορούν να συγκριθούν με τα εν μέσω της έξαρσης της πανδημίας. Η Βρετανία, της οποίας το πρόγραμμα εμβολιασμού είναι πολύ πιο προχωρημένο συγκριτικά με την υπόλοιπη ήπειρο, προτείνει τώρα στους κάτω των 30 ετών εναλλακτικό εμβόλιο.
Στη Βουλγαρία, το φτωχότερο και λιγότερο εμβολιασμένο έθνος στην ΕΕ, τα πιο ακριβά εμβόλια χρησιμοποιήθηκαν για τον εμβολιασμό ομάδων προτεραιότητας όπως γιατροί και εκπαιδευτικοί. Το AstraZeneca είναι το πιο ευρέως διαθέσιμο στο ευρύ κοινό.
Η προσπάθεια εμβολιασμού της χώρας είχε ήδη καταστραφεί από την ελλειπή οργάνωση και ένα ποσοστό απόρριψης 37% μεταξύ των 7 εκατομμυρίων πολιτών της για τον εμβολιασμό, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Exacta Research τον Μάρτιο. Η Βουλγαρία θα συνεχίσει να εφαρμόζει τον εμβολιασμό με το εμβόλιο της AstraZeneca σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, αλλά θα προσφέρει διαφορετικό εμβόλιο σε γυναίκες με υψηλό κίνδυνο θρόμβωσης, σύμφωνα με τις συστάσεις του EMA, δήλωσε ο υπουργός Υγείας.
Στην Κροατία, μεταξύ των κρατών που έχουν παραγγείλει κατά κύριο λόγο δόσεις από την AstraZeneca, ο πρωθυπουργός Αντρέι Πλένκοβιτς δήλωσε την Πέμπτη ότι σε αυτόν και σε άλλους πολιτικούς δόθηκε το συγκεκριμένο εμβόλιο, τονίζοντας ότι «το εμβόλιο είναι ασφαλές και οι άνθρωποι πρέπει να εμβολιαστούν».
Στην Εσθονία, ο πρωθυπουργός Kaja Kallas εξέφρασε την απογοήτευσή του για τον συνασπισμό της για την αναβολή του εμβολιασμού του καθώς στα 43 του χρόνια θεωρήθηκε επικίνδυνο το να λάβει το συγκεκριμένο εμβόλιο. Ο πρωθυπουργός της Λετονίας Krisjanis Karins, εν τω μεταξύ, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι είναι καλύτερο οι πολίτες να κάνουν οποιοδήποτε εμβόλιο από τον κίνδυνο να πάρετε την ασθένεια.
Για τον Stjepan Oreskovic, καθηγητή δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, η διάσπαση μεταξύ ανατολής και δύσης πάνω από το εμβόλιο της AstraZeneca αποκάλυψε τις αδυναμίες της ΕΕ. Η πανδημία κατέστησε επίσης ξεκάθαρο πώς οι χώρες που προσχώρησαν στο μπλοκ από το 2004 έχουν κάνει λίγα για να αναβαθμίσουν τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, που πλήττονται από την έλλειψη πόρων και την έξοδο εργαζομένων στη Δυτική Ευρώπη.
«Αποκάλυψε την παραδοσιακή κατανομή εξουσίας στην ΕΕ και έδειξε ότι έχουμε ακόμα το κέντρο και την περιφέρεια», δήλωσε ο Ορέσκοβιτς.