Μετά από μια ήπια ύφεση, η ευρωζώνη είναι πιθανό να δει μια πολύ υποτονική ανάκαμψη, ενώ ο πληθωρισμός είναι βέβαιο ότι θα κλείσει το 2023 πάνω από το 3%, όπως προβλέπει σε έκθεσή της η ING.
Εν τω μεταξύ, η πίεση για επιστροφή σε κάποια μορφή δημοσιονομικής ορθοδοξίας ενδέχεται να δημιουργήσει εντάσεις μεταξύ των κρατών μελών της ευρωζώνης. Όπως σημειώνεται σε ανάλυση της τράπεζας, τα τρία βασικά χαρακτηριστικά για το σύνολο της ευρωοικονομίας το 2023 είναι τα ακόλουθα:
Ήπια ύφεση αλλά και ρηχή ανάκαμψη
Η ύφεση κατά τη διάρκεια του χειμώνα ίσως είναι πιο ήπια απ’ ότι αναμενόταν αρχικά, λόγω των σχετικά χαμηλότερων τιμών ενέργειας αλλά και των μέτρων στήριξης από τις κυβερνήσεις.
Συν τοις άλλοις, ορισμένοι τομείς, όπως οι κατασκευές, εξακολουθούν να έχουν τεράστια ανεκτέλεστα υπόλοιπα παραγγελιών, γεγονός που τους εγγυάται επαρκή δραστηριότητα βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, οι ίδιοι οι παράγοντες που αποτρέπουν μια βαθιά ύφεση ενδέχεται επίσης να περιορίσουν την ανάκαμψη. Η δημοσιονομική στήριξη για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ενέργειας είναι πιθανό να μειωθεί το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους, ενώ η ενέργεια είναι βέβαιο ότι θα παραμείνει ακριβή.
Ταυτόχρονα, η νομισματική σύσφιξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) θα περιορίσει τους πιο ευαίσθητους στα επιτόκια τομείς το 2023 και ο ενεργειακός εφοδιασμός θα μπορούσε να καταστεί και πάλι δύσκολος τον χειμώνα του 2023/24. Συνολικά, λόγω της πολύ υποτονικής ανάκαμψης, η αύξηση του ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι πιθανό να βρεθεί σε αρνητικό πρόσημο για ολόκληρο το επόμενο έτος.
Αργεί η πτώση του πληθωρισμού
Τον Νοέμβριο του 2022 σημειώθηκε η πρώτη φορά μετά από 17 μήνες που ο πληθωρισμός μειώθηκε, λόγω του χαμηλότερου πληθωρισμού της ενέργειας. Παρόλο που οι τιμές της ενέργειας είναι απίθανο να πέσουν κάτω από τα επίπεδα του 2022, η ετήσια σύγκριση θα είναι λιγότερο τιμωρητική από ό,τι το 2022. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα συνεχίσει την επίμονη άνοδό του.
Στις αρχές του 2023 ενδέχεται να σημειωθούν σημαντικές αυξήσεις τιμών λόγω της αναπροσαρμογής του πληθωρισμού και της μετακύλισης των τιμών της ενέργειας. Το υψηλότερο μισθολογικό κόστος θα διατηρήσει επίσης κάποιες ανοδικές πιέσεις στις τιμές των υπηρεσιών. Όντως η μειωμένη ζήτηση και τα υψηλά αποθέματα θα επιβραδύνουν τις μηνιαίες αυξήσεις των βασικών τιμών κατά τη διάρκεια του έτους. Αλλά ακόμη και τότε, τον Δεκέμβριο του 2023 είναι πιθανό να δούμε τόσο τον γενικό όσο και τον πυρήνα του πληθωρισμού πάνω από το 3%.
Δύσκολη στροφή σε δημοσιονομική ισορροπία
Το πλήθος των κλυδωνισμών των τελευταίων ετών ανάγκασε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να παράσχουν συνεχή προγράμματα στήριξης, οδηγώντας σε σημαντική επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών τους. Η υποτονική ανάκαμψη θα μπορούσε να αυξήσει την πίεση στις κυβερνήσεις να εντείνουν περαιτέρω τα δημοσιονομικά κίνητρα, γεγονός που με τη σειρά του θα μπορούσε να επαναφέρει τις ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Ωστόσο, καθώς η γενική ρήτρα διαφυγής είναι απίθανο να ενεργοποιηθεί εκ νέου για το 2024, οι προϋπολογισμοί για το 2024 θα πρέπει να παρουσιάζουν πιο περιοριστικές δημοσιονομικές πολιτικές. Το θέμα θα γίνει ακόμη πιο περίπλοκο, καθώς μια άλλη μεταρρύθμιση -το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης - βρίσκεται στην ευρωπαϊκή ατζέντα για το 2023.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενσωμάτωση μεγαλύτερης ευελιξίας και την πρακτική μιας πιο εξατομικευμένης και ανά χώρα προσέγγισης έχει νόημα, αλλά θα θεωρηθεί ως χαλάρωση των κανόνων από τα κράτη μέλη του Βορρά.
Οι πορεία των τριών κορυφαίων οικονομιών
Σε μία ακόμη έκθεσή της η ING εξετάζει τις προοπτικές Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας και υπό το πρίσμα ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια και εντός του επόμενου έτους.
- Γερμανία: Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτέλεσε μια άνευ προηγουμένου αλλαγή παιχνιδιού για τη γερμανική οικονομία. Αυτή τη στιγμή παλεύει με την ύφεση λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας, η οικονομία θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει έναν μακρύ κατάλογο διαρθρωτικών προκλήσεων τα επόμενα χρόνια, όπως η ενεργειακή μετάβαση, οι αλλαγές στην παγκοσμιοποίηση, οι τριβές στην αλυσίδα εφοδιασμού, η ψηφιοποίηση, η γήρανση της κοινωνίας και ο εκσυγχρονισμός των υποδομών της Γερμανίας. Αυτά θα προκαλέσουν απώλεια της διεθνούς ανταγωνιστικότητας αλλά και ευκαιρία για επενδύσεις υψηλής κλίμακας. Κατά συνέπεια, η ανάκαμψη μετά τη χειμερινή ύφεση θα είναι μόνο υποτονική και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος διπλής πτώσης το επόμενο έτος, εάν δεν έχει επιτευχθεί η ενεργειακή μετάβαση. Τίθεται υπό αμφισβήτηση το ενδεχόμενο η κυβέρνηση μπορεί τότε να επαναλάβει τις προσπάθειες δημοσιονομικής τόνωσης που ανακοίνωσε φέτος.
- Γαλλία: Οι προοπτικές για τη Γαλλία το 2023 θα χαρακτηρίζονται από σημαντική επιβράδυνση της οικονομίας και υψηλότερο πληθωρισμό από ό,τι το 2022. Οι αλλαγές στα τιμολόγια, τις οποίες εφάρμοσε η κυβέρνηση για να παγώσει τις τιμές του φυσικού αερίου εν μέσω αύξησης του κόστους, σημαίνουν ότι οι λογαριασμοί ενέργειας θα αυξηθούν κατά 15% το 2023 έναντι 4% το 2022, οδηγώντας σε απότομη αύξηση του πληθωρισμού. Καθώς πολλές γενικότερες αναθεωρήσεις των τιμών μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο μία φορά το χρόνο, ο πληθωρισμός των τροφίμων και των υπηρεσιών αναμένεται να αυξηθεί απότομα το πρώτο τρίμηνο. Ως αποτέλεσμα, ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ προβλέπεται να προσεγγίσει το 6,5% κατά μέσο όρο το 2023, υψηλότερα από το 6% που καταγράφηκε το 2022. Η οικονομική δραστηριότητα θα παραμείνει υποτονική το επόμενο έτος λόγω της εξασθένησης του κλίματος, των υψηλών τιμών της ενέργειας που επηρεάζουν τη βιομηχανική παραγωγή, της αύξησης των επιτοκίων και της υποχώρησης της παγκόσμιας ανάπτυξης. Η διευκολυντική δημοσιονομική πολιτική αναμένεται να αποτρέψει μια απότομη ύφεση, αν και όχι εξ ολοκλήρου, και η ανάκαμψη κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους θα είναι αδύναμη. Αναμένεται ότι το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί ελαφρώς, κατά -0,1%, το 2023.
- Ιταλία: Η νέα κυβέρνηση Μελόνι έχει υιοθετήσει μέχρι στιγμής μια συνετή προσέγγιση στη δημοσιονομική πολιτική, επιλέγοντας να μην έρθει σε κόντρα με την ευρωζώνη. Το σχέδιο προϋπολογισμού, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Δίνει προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης για τις τιμές της ενέργειας με μια αποσπασματική προσέγγιση (χρηματοδοτείται με έλλειμμα μέχρι το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους), περιορίζοντας τις δαπάνες για άλλα στοιχεία όπως οι συντάξεις, η μείωση της φορολογικής σφήνας και ο ενιαίος φόρος. Το κρίσιμο είναι ότι το πράττει αυτό, ενώ στοχεύει ήδη σε μια σημαντική προσαρμογή το 2023, όταν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα έχει ακόμη ανασταλεί. Τη χρονιά της μεταρρύθμισης του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, η συγκέντρωση πολιτικών πιστώσεων θα είναι απαραίτητη προκειμένου να έχουμε λόγο στη διαδικασία διαπραγμάτευσης. Αυτό το κεφάλαιο αξιοπιστίας θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στη διαχείριση πιθανών ζητημάτων που σχετίζονται με τη δύσκολη εφαρμογή του όλο και πιο σημαντικού επενδυτικού μέρους του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Δεδομένης μιας τέτοιας δυνητικά υψηλής αποπληρωμής, εκτιμάται ότι η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να επιμείνει στη σύνεση τουλάχιστον κατά το 1ο εξάμηνο του 23, αποδεχόμενη στη διαδικασία τις παράπλευρες απώλειες μιας ήπιας ύφεσης, η οποία μπορεί να τελειώσει το δεύτερο τρίμηνο του 2023.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
