Τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου, όταν τα πρώτα ρωσικά τανκς άρχισαν να κινούνται σε εδάφη της Ουκρανίας, για τους περισσότερους επενδυτές θα φαινόταν απολύτως λογικό να σπεύσουν να τοποθετήσουν κεφάλαια στον χρυσό: ένας βασικός κανόνας λέει ότι μπροστά στην αύξηση των γεωπολιτικών κινδύνων, ο χρυσός μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο. Όμως, όσοι ακολούθησαν αυτόν τον κανόνα σήμερα είναι χαμένοι.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο χρυσός, αν και δεν είχε εξίσου κακή απόδοση με τις μετοχές μετά το ξέσπασμα του πρώτου μεγάλου πολέμου στην Ευρώπη από το 1945, δεν έχει καταφέρει να δικαιώσει τη φήμη του σαν επενδυτικό καταφύγιο:
- Από τα 1905 δολ. στις 23 Φεβρουαρίου, μία ημέρα πριν την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η τιμή σποτ του χρυσού είχε υποχωρήσει αυτή την Παρασκευή στα 1846 δολ. Αν κάποιος πίστευε ότι θα προστάτευε το κεφάλαιό του, ή -ακόμη περισσότερο- ότι θα έβγαινε κερδισμένος σε μια περίοδο κορύφωσης της γεωπολιτικής αστάθειας και αναταραχής στις αγορές, διαψεύσθηκε: η πτώση της τιμής του πολυτιμότερου μετάλλου ήταν περίπου 3% σε αυτή την τριμηνιαία περίοδο.
- Αρχικά, τις πρώτες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή, ο χρυσός είχε δώσει σήματα έντονης ανοδικής διάθεσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 8 Μαρτίου, όταν τα χρηματιστήρια κατέρρεαν, όσοι είχαν αγοράσει χρυσό από την προηγούμενη ημέρα της ρωσικής εισβολής έγραφαν στα χαρτοφυλάκιά τους μια υπεραξία σχεδόν 8%. Όμως, η λάμψη του χρυσού αποδείχθηκε απατηλή: αν είχε κάποιος σπεύσει να αγοράσει στις 8 Μαρτίου, στην υψηλότερη τιμή του τριμήνου, σήμερα θα έχανε περίπου 10% από το κεφάλαιό του.
- Ο χρυσός αποδείχθηκε ότι είχε μια αξία σαν επενδυτικό καταφύγιο αυτή τη δύσκολη περίοδο, μόνο που η αξία αυτή είναι σχετική: ένας επενδυτής θα έχανε είτε επένδυε σε χρυσό είτε σε μετοχές. Αλλά με τον χρυσό θα έχανε λιγότερο. Μετά τη ρωσική εισβολή και μέχρι την Παρασκευή, ο κορυφαίος αμερικανικός δείκτης S&P 500 είχε υποχωρήσει κατά 8,3% και ο παγκόσμιος δείκτης MSCI World είχε χάσει 8,7%.
Η τιμή σποτ του χρυσού το τελευταίο τρίμηνο
Το δολάριο «εξουδετέρωσε» τον χρυσό
Γιατί, όμως, ο χρυσός δεν έχει καταφέρει να κρατήσει τη λάμψη του, παρόλο που ο γεωπολιτικός κίνδυνος βρίσκεται στα... κόκκινα, με έναν αιματηρό πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος και τις απειλές χρήσης πυρηνικών από το καθεστώς Πούτιν να επαναλαμβάνονται σε κάθε ευκαιρία; Γιατί η πρωτοφανής, εδώ και τρεις - τέσσερις δεκαετίες έξαρση του πληθωρισμού, λόγω της ενεργειακής κρίσης και της σοβαρής διαταραχής στις εφοδιαστικές αλυσίδες, δεν ευνοεί όσο θα περίμεναν οι περισσότεροι τον χρυσό;
«Κανείς δεν καταλαβαίνει πραγματικά τις τιμές του χρυσού και ούτε εγώ προσποιούμαι ότι τις καταλαβαίνω», έχει δηλώσει το 2013 ο τότε διοικητής της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, στην Τραπεζική Επιτροπή της αμερικανικής Γερουσίας. Ωστόσο, σήμερα οι περισσότεροι αναλυτές δίνουν την ίδια απάντηση στο ερώτημα: «Ποιος... σκότωσε τον χρυσό». Το αμερικανικό δολάριο και η έντονα ανοδική πορεία που έχει ακολουθήσει μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία θεωρείται ως ο κύριος παράγοντας που ασκεί πίεση στην τιμή του χρυσού.
Σε μια περίοδο έντονης αναταραχής στις αγορές, με τον S&P 500 κοντά σε bear market και με τον όρο «στασιμοπληθωρισμός» να επαναφέρει στη μνήμη των επενδυτών τις κακές εποχές της δεκαετίας του '70, το δολάριο έχει γίνει πάλι... βασιλιάς, όχι μόνο γιατί υπόσχεται να προστατεύσει τους επενδυτές από τα χειρότερα, αλλά και γιατί έχει ανοίξει, για πρώτα φορά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, ένας κύκλος αύξησης των επιτοκίων του.
Τον Μάρτιο, η Fed αύξησε κατά 0,25% το βασικό της επιτόκιο, εγκαταλείποντας την πολιτική μηδενικών επιτοκίων. Έκτοτε, το ρεκόρ τεσσάρων δεκαετιών του αμερικανικού πληθωρισμού έχει οδηγήσει τους κεντρικούς τραπεζίτες στην απόφαση να αυξήσουν ακόμη πιο γρήγορα τα επιτόκια και σε λίγες ημέρες, στη συνεδρίαση του Ιουνίου, αναμένεται μια αύξηση κατά 0,50%, ενώ εκτιμάται ότι θα ακολουθήσουν και άλλες, που θα φέρουν το επιτόκιο του δολαρίου σύντομα στο 2% ή και περισσότερο.
Όταν μια κατάθεση σε δολάρια έχει πάλι θετική απόδοση, που προβλέπεται να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, ενώ ήδη η απόδοση των αμερικανικών 10ετών ομολόγων βρίσκεται περίπου στο 3%, η τοποθέτηση κεφαλαίου σε ένα επενδυτικό μέσο που δεν προσφέρει τόκο, όπως ο χρυσός, γίνεται πολύ λιγότερο ελκυστική.
Η μαζική μετατόπιση κεφαλαίων στο δολάριο δεν έχει αφήσει στον χρυσό πολλά περιθώρια να κινηθεί ανοδικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μετά τη ρωσική εισβολή, ο Δείκτης Δολαρίου, που αποτυπώνει τη συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου με τα κύρια διεθνή νομίσματα, έχει κερδίσει 7,3%, με τις ισοτιμίες της Παρασκευής.
Ο Δείκτης Δολαρίου το τελευταίο τρίμηνο
Ισχυροί πωλητές του χρυσού
Αυτό που τελικά διαμορφώνει, όμως, την τιμή του χρυσού είναι η σχέση προσφοράς και ζήτησης, δηλαδή πρωτίστως η ζήτηση, αφού η προσφορά δεν σημειώνει μεγάλες μεταβολές. Στο δυσμενές κλίμα που έχει διαμορφωθεί για τον χρυσό, υπάρχουν ενδείξεις ότι ακόμη και ισχυροί αγοραστές, όπως ήταν τα τελευταία χρόνια οι κεντρικές τράπεζες, έχουν αρχίσει τις ρευστοποιήσεις.
Όπως σημειώνει το Bloomberg, αυτό το συμπέρασμα εξάγεται από τις συναλλαγές που γίνονται μεταξύ κεντρικών τραπεζών στην Τράπεζα της Αγγλίας, όπου τηρούνται πολλά από τα αποθέματα χρυσού των κεντρικών τραπεζών. Οι τιμές σε αυτή την... ελίτ αγορά, που δεν δημοσιεύονται, έχουν το τελευταίο διάστημα μεγάλη απόκλιση από τις τιμές στο Λονδίνο και είναι ακόμη και ένα δολάριο χαμηλότερες, κάτι που θεωρείται μια σαφής ένδειξη ότι οι πωλητές υπερτερούν έντονα. Μία ή περισσότερες κεντρικές τράπεζες πωλούν χρυσό για να συγκεντρώσουν δολάρια και η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι ακόμη και οι κεντρικές τράπεζες θέλουν να επωφεληθούν από τα αυξανόμενα επιτόκια του δολαρίου.
Ο Τζάρεντ Ντίλιαν, στρατηγικός αναλυτής επενδύσεων στην Mauldin Economics, έγραφε πρόσφατα στο Bloomberg ότι υπάρχει και ένας ακόμη μόνιμος παράγοντας πίεσης των τιμών του χρυσού. Επειδή ιστορικά ο χρυσός δεν έχει καταφέρει να προσφέρει καλές αποδόσεις, υπάρχουν μεγάλα hedge fund και άλλοι διαχειριστές κεφαλαίων που κρατούν σταθερά θέσεις short στην προθεσμιακή αγορά, η οποία είναι εξαιρετικά ρευστή και επιτρέπει την πώληση όλης της διεθνούς παραγωγής των ορυχείων μέσα σε μία συναλλαγή.
Μπορεί σε αυτές τις συνθήκες να κερδίσει πάλι έδαφος ο χρυσός; Οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν ότι θα είναι δύσκολο. Ακόμη και αν ενταθεί η γεωπολιτική αβεβαιότητα, ακόμη και αν πληθωρισμός γίνει πιο απειλητικός, όλα δείχνουν ότι οι επενδυτές θα προτιμήσουν το δολάριο σαν επενδυτικό καταφύγιο, αφήνοντας τον χρυσό σε δεύτερη μοίρα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
