Με τον πόλεμο που άρχισε η Ρωσία στην Ουκρανία να μπαίνει στην πιο ωμή και αιματηρή του φάση, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τις απώλειες αμάχων και τη δυστυχία που εκτυλίσσεται μέσα στα «πόδια» της Ευρώπης, ασφαλώς περνούν σε δεύτερη μοίρα όλες οι διαδικασίες και οι δραστηριότητες που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεσπόζουν στην καθημερινότητα του υπόλοιπου κόσμου.
Μια από αυτές τις δραστηριότητες είναι και η πορεία των χρηματιστηρίων και εν γένει των αγορών, που από την έναρξη του πολέμου έχουν δεχτεί ισχυρότατο πλήγμα, με τη μεταβλητότητα στο ζενίθ, στοιχείο που αναμένεται να χαρακτηρίσει και την τρέχουσα εβδομάδα.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι οι συναλλαγές της εβδομάδας άρχισαν στην Ασία σε θετικό κλίμα, με τους βασικούς δείκτες της περιοχής -πλην Κίνας- να σημειώνουν μικρή άνοδο, όπως και τα futures των ευρωπαϊκών και αμερικανικών δεικτών, ενώ πτωτικά κατά 2,5% κινήθηκε η τιμή του πετρελαίου, καθώς, παρά την κλιμάκωση στα πολεμικά μέτωπα, και οι δύο πλευρές εμφανίσθηκαν αρκετά αισιόδοξες στις εκτιμήσεις τους για την προοπτική διπλωματικής λύσης.
Μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες, ολόκληρος ο κόσμος άλλαξε, καθώς ένα αρχικά υποτιμημένο «γυμνάσιο» του ρωσικού στρατού αποδείχτηκε ότι ήταν μια προετοιμασία της μεγαλύτερης πολεμικής σύγκρουσης επί ευρωπαϊκού εδάφους από το 1945, σοκάροντας ολόκληρο τον πλανήτη και αλλάζοντας μια για πάντα την ανθρωπότητα.
Η παγκόσμια οικονομία έχει δεχτεί ένα ισχυρότατο σοκ -που μολονότι δεν προσιδιάζει με το σοκ της πρώτης εμφάνισης του Covid-19 όπου με τα lockdown και τους περιορισμούς ανεστάλη σχεδόν κάθε οικονομική ή επιχειρηματική δραστηριότητα- έρχεται να «ξεκολλήσει» βίαια ένα σημαντικό τμήμα της, όπως είναι η ρωσική οικονομία.
Η ρωσική οικονομία έχει ουσιαστικά αποκοπεί με βίαιο τρόπο απ’ όλη τη σύνδεσή της με τον υπόλοιπο κόσμο περνώντας στη μεγαλύτερη απομόνωση που έχει βρεθεί οικονομία τέτοιου μεγέθους στην ιστορία, προξενώντας ένα ισχυρό σοκ σε κλάδους όπως ενέργεια, τρόφιμα, εξαγωγές και μια σειρά κομβικών τομέων της διεθνούς οικονομίας, δεδομένης και της αλληλεξάρτησης και της σύνδεσης που είχε προηγηθεί την τελευταία 30ετία.
Τα προβλήματα πλέον για την παγκόσμια κοινότητα είναι σαν τη Λερναία Ύδρα, καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, άλλαξε όλο το status σε οικονομίες, κράτη, επιχειρήσεις και εφοδιαστική αλυσίδα.
Τίποτα δε θα είναι το ίδιο μετά από αυτόν τον πόλεμο και αυτό οι αγορές –αργά ή γρήγορα– θα κληθούν να το συνυπολογίσουν στις αποτιμήσεις τους, καθώς το πλήγμα θα είναι σημαντικό για όλες τις δυτικές οικονομίες, πλην βεβαίως της ρωσικής που οδεύει σε κατάρρευση με ανυπολόγιστες συνέπειες. Μια χώρα 145 εκατ. κατοίκων οδεύει στην πλήρη απομόνωση, ενώ ήδη έχουν αρχίσει οι πρώτες ελλείψεις σε αγαθά, εξαρτήματα αεροσκαφών, αυτοκινήτων και πολλών άλλων προϊόντων που προμηθεύονταν από τη δύση.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η ανθρωπότητα, οι κοινωνίες, οι οικονομίες και οι αγορές έχουν μπει σε μια πρωτόγνωρη… πίστα, όπου δεν υπάρχουν εγχειρίδια, ούτε πρότερες εμπειρίες που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως μπούσουλας. Το πως θα εξελιχτούν λοιπόν τα πράγματα κανένας αναλυτής στον κόσμο δεν μπορεί να το προεξοφλήσει, ενώ κοινή πεποίθηση όλων των πολιτών του κόσμου είναι ότι η τωρινή συγκυρία είναι ιστορική, ξαναγράφονται τα… βιβλία σε πολλούς τομείς, την ώρα που μαίνεται –μέσα στην Ευρώπη– μια ωμή εισβολή σε ανεξάρτητο κράτος που γυρνά την ανθρωπότητα πολλές δεκαετίες πίσω.
Χτυπάει κόκκινο η μεταβλητότητα
Εν μέσω αυτών των πρωτόγνωρων συνθηκών για το σύγχρονο σύστημα των αγορών, η μεταβλητότητα είναι στο ύψιστο σημείο και αυτό το στοιχείο αναμένεται να χαρακτηρίσει και τη νέα εβδομάδα. Η τάση στις αγορές θα δοθεί από την πορεία της ειδησεογραφίας από το μέτωπο του πολέμου, από το πως θα κλιμακωθεί και το αν θα υπάρξουν σημάδια σύγκλισης για συνθηκολόγηση, έστω και στο ελάχιστο επίπεδο.
Μέχρι στιγμής όλες οι διαρροές και προβλέψεις για εκεχειρία έχουν διαψευστεί, ο πόλεμος προπαγάνδας είναι σε πλήρη εξέλιξη, η τοξικότητα των «πληροφοριών» ένθεν και ένθεν ελεγχόμενη, την ώρα που τα τανκς σφίγγουν τον κλοιό στο Κίεβο, ενώ έχουν αποκλείσει τη Μαριούπολη. Πάντως, όπως έδειξαν οι αγορές και την περασμένη εβδομάδα, κάθε μικρή ή μεγαλύτερη προσπάθεια σύγκλισης και συνεννόησης μπορεί να φέρει ράλι αντίδρασης και εκτόνωσης, όπως ήδη έχει γίνει σε κάποιες συνεδριάσεις.
Έως ότου όμως υπάρξουν σοβαρά και αξιόπιστα σημάδια διπλωματικής εκτόνωσης, με προοπτικές και εγγυήσεις τήρησης των συμφωνηθέντων, οι αγορές δεν θα ησυχάσουν, οι όποιες εξάρσεις θα είναι βραχυχρόνιου χαρακτήρα, ενώ όσο συνεχίζεται το παιχνίδι «φθοράς» και ο νέος ψυχρός (οικονομικού τύπου) πόλεμος, η εμπιστοσύνη των επενδυτών θα κλονίζεται.
Πέραν όλων των ανωτέρω, αυτή την εβδομάδα, την Τετάρτη το βράδυ έχουμε και τις ανακοινώσεις της Fed που αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκια κατά 0,25% για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, καθώς δίνει προτεραιότητα στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού, που βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 1982.
Το Χ.Α. «απέδρασε» από το χαμηλό των 788 μονάδων
Εντός αυτών των συνθηκών το ελληνικό χρηματιστήριο έφτασε την περασμένη εβδομάδα να έχει διακυμάνσεις έως και 30 μονάδων την ημέρα, ήτοι κοντά στο 4% σε επίπεδο Γενικού Δείκτη. Πάντως, το Χ.Α. μετά το μεγάλο σοκ των πρώτων συνεδριάσεων της εισβολής αλλά και ύστερα από τις μεγάλες πτώσεις -3,85% την Παρασκευή 4/3 και -3,90% τη Δευτέρα 8/3, δείχνει κάποια διάθεση διόρθωσης των πτωτικών στρεβλώσεων βγάζοντας αντίδραση αυτοσυντήρησης.
Την περασμένη Τετάρτη 9 Μαρτίου το Χ.Α. αντέδρασε σε ποσοστό +4,22% (σε μια ημέρα που σύσσωμες οι ευρωπαϊκές αγορές ξέσπασαν ανοδικά με τον DAX στο +7,92%), την Πέμπτη 10/3 διόρθωσε κατά 2,37% καθώς οι ελπίδες συνθηκολόγησης αποδείχτηκαν φρούδες, ενώ την περασμένη Παρασκευή 11/3 ο Γ.Δ. έβγαλε νέα ισχυρή αντίδραση +3,05%.
Συνολικά δηλαδή, στις τρεις τελευταίες συνεδριάσεις ο το Χ.Α. έχει αντίδραση +4,85% σε επίπεδο Γενικού Δείκτη καθώς από το χαμηλό των 788,83 μονάδων (8/3) έκλεισε στις 827,96 μονάδες την Παρασκευή. Παράλληλα, σε επίπεδο FTSE 25 κερδίζει +5,38%, o Mid Cap είναι στο +4,20%, ενώ ο τραπεζικός δείκτης έχει αντίδραση 8,39% αυτό το τριήμερο.
Τα πάντα σε κάθε περίπτωση είναι ανοικτά, καθώς η αγορά μπορεί να πάει… παντού (στο ναδίρ του Μαρτίου 2020 ο Γ.Δ. είχε πέσει στις 469 μονάδες), ενώ αν υπάρξει εξομάλυνση και κάποιου είδους συμφωνία, θα μπορούσε να συνεχίσει την αντίδρασή του και την ανοδική διόρθωση.
Η αγορά είχε δεχτεί ισχυρότατο πλήγμα από τις 24 Φεβρουαρίου όπου και ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καταγράφοντας εξαιρετικά μεγάλες απώλειες εν μέσω άκριτων και «τυφλών» πωλήσεων, που έχουν δημιουργήσει επενδυτικές ευκαιρίες. Αυτές τις ευκαιρίες έσπευσαν αρκετά χαρτοφυλάκια να εκμεταλλευτούν τόσο στη συνεδρίαση της Τετάρτης όσο και της Παρασκευής, οδηγώντας σχεδόν σύσσωμη την αγορά υψηλότερα.
Η αντίδραση της ελληνικής αγοράς την Παρασκευή, όπως και των ευρωπαϊκών, βασίστηκε στις ελπίδες που καλλιεργήθηκαν για διπλωματική λύση, έπειτα από δηλώσεις του Πούτιν. Τελικά, η αισιοδοξία στις διεθνείς αγορές δεν κράτησε πολύ και η ανοδική αντίδραση «ξεφούσκωσε».
Σε κάθε περίπτωση, το Χ.Α. μετά από τρεις διαδοχικά πτωτικές εβδομάδες έκλεισε με μικρή άνοδο την περασμένη εβδομάδα, με το Γ.Δ. στο +0,76%, τον FTSE 25 +1,01%, τον Mid Cap +1,21% και τον τραπεζικό +2,94%, όμως ενδοσυνεδριακά είχε φτάσει έως το +9,20%. Έτσι, σε επίπεδο έτους, ο Γ.Δ. υποχωρεί κατά 7,32%, ο FTSE 25 χάνει 7,35%, ο Mid Cap είναι στο -1,66% και οι τράπεζες -2,38%.
Τι λένε οι αναλυτές
Ο διευθύνων σύμβουλος της Fast Finance ΑΕΠΕΥ Ηλίας Ζαχαράκης τονίζει πως «ο Γενικός Δείκτης μετά την άνοδο της περασμένης εβδομάδας δοκίμασε το πρώτο σημαντικό επίπεδο αντίστασης και επιθετικής τάσης στις 836 μονάδες. Χρειάζεται κατοχύρωση σε κλείσιμο για να δοκιμάσει κίνηση στις 855 μονάδες, ενώ η κοντινή στήριξη εντοπίζεται στις 810 μονάδες».
Για τον τραπεζικό δείκτη τονίζει πως «πλήρωσε τις 583 μονάδες που ουσιαστικά είναι και το πιο σημαντικό επίπεδο αντίστασης. Μία κατοχύρωση μπορεί να δώσει συνέχιση προς τις 625 μονάδες, ενώ η κοντινή στήριξη είναι στις 530 μονάδες. Ο FTSE 25 δοκίμασε τις 2.019 μονάδες (ενδοσυνεδριακό υψηλό της Παρασκευής όταν κέρδιζε +9,20%), που είναι και κύριο κοντινό επίπεδο αντίστασης κλείνοντας την εβδομάδα. Σε πρώτη φάση χρειάζεται κλεισίματα πάνω από τις 2.000 μονάδες για να ανατρέχει την επιθετική του τάση. Οι 1.940 μονάδες είναι η κοντινή στήριξη ενώ μια κατοχύρωση των 2.019 μονάδων μπορεί να δώσει συνέχιση στις 2.112 μονάδες».
Ο υπεύθυνος ανάλυσης της Merit ΧΑΕΠΕΥ Πέτρος Τσούρτης τονίζει πως η μακροπρόθεσμη τάση είναι πτωτική (bearmarket), με τον εκθετικό ΚΜΟ 200 ημερών στις 889 μονάδες. Σημείο στήριξης οι 780 μονάδες και σημείο αντίστασης οι 850.
Ο υπεύθυνος ανάλυσης της Beta Χρηματιστηριακή Μάνος Χατζηδάκης σημειώνει πως «πλέον στην αγορά τα θεμελιώδη έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα, η προσέγγιση γίνεται με βάση το τι συμβαίνει στο μέτωπο των πολεμικών επιχειρήσεων και ο χρηματιστηριακός χρόνος έχει –για μια ακόμα φορά- διασταλεί. Η πυκνότητα των δεδομένων και των γεγονότων είναι αυτή που φορτίζει τις αγορές, οι ημερήσιες συνεδριάσεις διανύουν αποστάσεις μονάδων και κεφαλαιοποιήσεων που χρειάζονται υπό άλλες συνθήκες εβδομάδες ή ακόμα και μήνες».
Ο αναλυτής όμως διακρίνει ότι το θετικό πρόσημο της περασμένης εβδομάδας πάτησε στις ελπίδες για λήξη της εμπόλεμης σύρραξης, αλλά και στη λήψη μέτρων από τους ευρωπαίους για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους: «Και οι δύο αυτές εξελίξεις έβγαλαν αγοραστές σε όλο το εύρος της αγοράς αναχαιτίζοντας την δυναμική της πτώσης».
Συνεχίζοντας ο αναλυτής τονίζει πως «η αντίδραση επανέφερε τον Γενικό Δείκτη πάνω από τις 800 μονάδες ανακτώντας τα επίπεδα διαπραγμάτευσης του εβδομαδιαίου κινητού μέσου των 200 ημερών στην ζώνη των 810 μονάδων αποφορτίζοντας ελαφρώς την πτωτική εικόνα.
Σε μια τόσο εύθραυστη και νευρική συγκυρία είναι ακόμα νωρίς να ειπωθεί πως η πτωτική κίνηση έχει ολοκληρωθεί, τεχνικά τουλάχιστον δεν υπάρχει τέτοια ετυμηγορία. Το καθοδικό χάσμα στην περιοχή των 849 – 846 μονάδων αποτελεί το επόμενο σημείο έντασης της προσφοράς ενώ η βασική στήριξη είναι πλέον η περιοχή των 790 μονάδων.
Για να μιλήσουμε εκ νέου για ανοδική αγορά θα πρέπει ο Γενικός Δείκτης να υπερβεί τις 885 μονάδες προκειμένου να ανακτήσει τα αγοραστικά σήματα των μεσοπρόθεσμων κινητών μέσων. Επί του παρόντος η όποια άνοδος καταγράφεται έχει τον χαρακτήρα διόρθωσης, οι δε ταλαντώσεις του Γενικού Δείκτη υπαγορεύουν αυξημένα αντανακλαστικά σε χαρτοφυλάκια που κινούνται βραχυπρόθεσμα».