Παρά την πρωτοφανή στήριξη από την Fed και την ΕΚΤ, οι αγορές ομολόγων στις δύο όχθες του Ατλαντικού έχουν αρχίσει άσχημα τη νέα χρονιά, με τις αποδόσεις να αυξάνονται, ενώ το 2020 υπήρξε μία χρονιά κατά τη διάρκεια της οποίας οι περισσότερες οικονομίες, ακόμη και αυτές που δεν θεωρούνται αρκετά υγιείς, είχαν τη δυνατότητα να δανειστούν από τις αγορές με εξαιρετικά χαμηλό κόστος.
Η πανδημία του κορονοϊού οδήγησε τις κεντρικές τράπεζες είτε στη διατήρηση των προγραμμάτων στήριξης, όπως έπραξε η αμερικανική Fed, είτε στη δημιουργία ακόμη πιο «επιθετικών εργαλείων», όπως το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ (ΡΕΡΡ), μέσω του οποίου η τράπεζα αγοράζει με ουσιαστική ανυπαρξία κανόνων τα χρεόγραφα όλων των κρατών – μελών της ευρωζώνης, ακόμη και αυτών, όπως η Ελλάδα, τα οποία είχαν αποκλειστεί από το κλασσικό QE λόγω της χαμηλής τους αξιολόγησης.
Όμως το 2021 ή τουλάχιστον οι πρώτοι δύο μήνες του φέρνουν αρκετά σύννεφα στις αγορές ομολόγων. Από τη μία πλευρά το γεγονός ότι ενισχύεται η φήμη αλλά και η διάθεση της Fed να προχωρήσει σε «μάζεμα» του προγράμματος στήριξης και από την άλλη το γεγονός ότι στη ζώνη του ευρώ όλα δείχνουν ότι τα έκτακτα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας θα συνεχιστούν, γεγονός που θα αυξήσει την ανάγκη δανεισμού των κρατών – μελών.
Η πορεία της απόδοσης του ελληνικού 10ετούς από τον Νοέμβριο 2020
Οι αποδόσεις αρχίζουν σταδιακά να αυξάνουν, με αυτή του ελληνικού δεκαετούς από το ιστορικό χαμηλό του 0,55% στα μέσα Δεκεμβρίου να έχει φθάσει χθες στο 0,76%. Αν και η διαφορά μπορεί να μην είναι εντυπωσιακή, αποτελεί σαφώς μία προειδοποιητική ένδειξη. Πάντως, το υπουργείο Οικονομικών έσπευσε εντός του Ιανουαρίου να εκμεταλλευθεί το θετικό κλίμα στις αγορές και κλείδωσε ιστορικά χαμηλό επιτόκιο στην έκδοση 10ετών ομολόγων.
Ο «βαρύς» δανεισμός της ευρωζώνης
Στην αγορά κρατικών χρεογράφων της ευρωζώνης τα ομόλογα μεγάλης διάρκειας (άνω της 10ετίας) είναι αυτά που δέχονται το μεγαλύτερο πλήγμα, με τις αποδόσεις να έχουν φθάσει στο υψηλότερο επίπεδο αρκετών μηνών, υπό την προσμονή ότι θα υπάρξει οικονομική ανάκαμψη και ενίσχυση του πληθωρισμού.
Για παράδειγμα τα γαλλικά 50ετή (λήξης του 2071) ομόλογα «είδαν» την απόδοσή τους να φθάνει στο 0,81% από 0,593% που βρίσκονταν στα μέσα Ιανουαρίου και την τιμή τους να πέφτει στα 87 σεντς, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα και για τα αντίστοιχα ισπανικά ομόλογα.
Την ίδια ώρα σε συνέντευξή του στο Bloomberg ο Ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για θέματα Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι, υποστήριξε ότι το πιθανότερο είναι τα μέτρα στήριξης που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις και στηρίζει απόλυτα η Κομισιόν θα επεκταθούν κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, καθώς το τρίτο κύμα της πανδημίας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με την οικονομική δραστηριότητα να έχει ουσιαστικά «παγώσει» στις περισσότερες χώρες.
Τα αυστηρά μέτρα περιορισμού πλήττουν όλο και πιο ζωτικούς τομείς των οικονομιών, ως εκ τούτου οι κυβερνήσεις καλούνται να συνεχίζουν να τους στηρίζουν. Όμως, για να καλύψουν τις διογκωμένες δαπάνες τους τα κράτη θα καταφύγουν εκ νέου στις αγορές, προκειμένου να δανειστούν, ακόμη και εάν υπάρχουν στην… άκρη τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία, όμως, δεν είναι διαθέσιμα προς κάθε χρήση, αλλά για συγκεκριμένα σχέδια επενδύσεων.
Παράλληλα ο κ. Τζεντιλόνι στη συνέντευξή του δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο μίας «διπλής» ύφεσης στην ζώνη του ευρώ, ένας ακόμη παράγοντας ανησυχίας για τα κράτη μέλη και την κατάσταση των δημοσιονομικών τους μεγεθών και κυρίως του υπάρχοντος αλλά και του μελλοντικού τους χρέους.
Το θετικό, βέβαια, για την ευρωζώνη έγκειται στο γεγονός ότι το έκτακτο πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, με την τράπεζα να εμφανίζεται πρόθυμη να το παρατείνει χρονικά αλλά και να το αυξήσει εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Το σήμα από τα αμερικανικά ομόλογα
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, όμως, οι εξελίξεις είναι πιο γρήγορες, με την απόδοση του αμερικανικού 10ετούς να φθάνει χθες στο 1,31%, δηλαδή στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2020, ενώ η διαφορά απόδοσης (spread) μεταξύ των 2ετών και των 10ετών αμερικανικών ομολόγων έφθασε στο χαμηλότερο επίπεδό της από τον Απρίλιο του 2017.
Και στην περίπτωση των ΗΠΑ τα ομόλογα μακροχρόνιας απόδοσης είναι αυτά που δέχονται τις ισχυρότερες πιέσεις, με τον δείκτη Bloomberg Barclays που «παρακολουθεί» τα 20ετή ομόλογα να έχει απόδοση -6,8% από την αρχή του 2021, δηλαδή να καταγράφει την χειρότερη έναρξη έτους από το 2009, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης που «παρακολουθεί» 5ετή και 10ετή ομόλογα έχει απόδοση -1,2%.
Άλλωστε στις ΗΠΑ πληθαίνουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι η Fed θα πρέπει να προχωρήσει σε σταδιακή μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, εκτιμώντας ότι δημιουργεί συνθήκες «φούσκας» σε αρκετές αγορές και ταυτόχρονα χάνει τον στόχο της αναφορικά με το επίπεδο στο οποίο πρέπει να κατευθυνθεί ο πληθωρισμός. Ο τελευταίος που τάχθηκε υπέρ αυτής της μείωσης ήταν ο πρώην επικεφαλής της New York Fed, Ουίλιαμ Ντάντλι, υποστηρίζοντας ότι η τράπεζα ίσως θα έπρεπε να μαζέψει το πρόγραμμα πιο νωρίς απ’ ότι έχει προγραμματίσει, προσθέτοντας ότι τα αμερικανικά νοικοκυριά διαθέτουν μεγάλη ρευστότητα, η οποία μπορεί να κατευθυνθεί στην κατανάλωση και να φέρει την ανάκαμψη ταχύτερα απ’ ότι εκτιμάται.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
