Την υπάρχουσα δυνατότητα να επενδύουν και τα ασφαλιστικά ταμεία στις Εταιρείες Επενδύσεων Ακινήτων (ΑΕΕΑΠ) θα προωθήσουν στο επόμενο διάστημα το Υπουργείο Οικονομίας μαζί με την Τράπεζα της Ελλάδος, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι τεράστιες ευκαιρίες που δημιουργούνται στην αγορά ακινήτων.
Οι επενδύσεις σε εταιρείες που διαχειρίζονται επαγγελματικά ακίνητα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στα Ασφαλιστικά Ταμεία στο εξωτερικό (σε Ευρώπη, Αμερική και Ιαπωνία), καθώς οι επενδύσεις θεωρούνται μικρότερου ρίσκου από τις μετοχές και τα ομόλογα σε περιόδους κρίσης, έχουν σαφώς μακροπρόθεσμο χαρακτήρα και ενδείκνυνται σε περιόδους χαμηλών επιτοκίων όπως είναι αυτή που διανύουμε τα τελευταία χρόνια.
Στην Ελλάδα, οι ΑΕΕΑΠ πολλαπλασιάστηκαν τα τελευταία χρόνια μέσα στην κρίση γιατί αξιοποίησαν τις χαμηλές τιμές των επαγγελματικών ακινήτων στην Αθήνα κυρίως και κέρδισαν από την αντίστοιχα μεγάλη άνοδο των τιμών των επαγγελματικών ακινήτων κατά την τελευταία διετία.
Σήμερα, ο κλάδος εξελίσσεται σε ένα από τους πλέον δυναμικούς και κερδοφόρους και στο ελληνικό χρηματιστήριο αλλά και εκτός του χρηματιστηρίου. Άλλωστε είναι ενδεικτικό το μεγάλο ενδιαφέρον που δείχνουν για τα ελληνικά επαγγελματικά ακίνητα (συμπεριλαμβανομένων και των τουριστικών) τα μεγάλα ξένα funds, και τα διεθνή μεσιτικά γραφεία. Στο πρόσφατο roadshow της ΕΧΑΕ στο Λονδίνο, η αγορά των ακινήτων εκτιμήθηκε ως μία ιδιαίτερα ελκυστική επένδυση για τους ξένους.
Οι μεγάλες κερδισμένες της κρίσης είναι οι Α.Ε.Ε.Α.Π, οι οποίες δημιούργησαν χαρτοφυλάκια επαγγελματικών ακινήτων που ξεπερνούν τα 2,5 δισ. ευρώ στο 6μηνο 2019 και οι μετοχές τους έκλεισαν το discount που είχαν στις αρχές του 2019 και πλέον ορισμένες εξ’ αυτών διαπραγματεύονται με premium. H απόδοση του κλαδικού χρηματιστηριακού δείκτη σε 12μηνη βάση κατέγραψε στα τέλη Σεπτεμβρίου αύξηση 57,96%.
Πτώση και ανάκαμψη των επαγγελματικών ακινήτων
Μετά από μία περίοδο που έριξε το 2015-2016 τις τιμές των επαγγελματικών ακινήτων κατά 70% περίπου, σε σχέση με το 2008 (και τις τιμές των μετοχών των ΑΕΕΑΠ αντίστοιχα ή και περισσότερο), οι εταιρείες επενδύσεων ακινήτων αξιοποίησαν τους ρυθμούς ανάπτυξης των τελευταίων 2 ετών, εμπλούτισαν τα χαρτοφυλάκιά τους και ουσιαστικά αξιοποιούν την αυξημένη ζήτηση. Η αύξηση της αξίας των χαρτοφυλακίων προήλθε κυρίως από την ζήτηση ξένων επενδυτών.
Η αναγκαία εξυγίανση του δανειακού χαρτοφυλακίου των Τραπεζών, που περιλαμβάνει αρκετά ακίνητα, προσφέρει επενδυτικές ευκαιρίες στις εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία και νέα δυναμική στο χώρο των ακινήτων.Επίσης η μείωση της φορολογίας επί των ακινήτων είναι ένας παράγοντας που θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη ζήτηση.
Σοβαροί θεσμικοί επενδυτές
Οι ΑΕΕΑΠ είναι εταιρείες που διαχειρίζονται επαγγελματικά ακίνητα μεγάλου μεγέθους, τα οποία δεν δύναται να αποκτήσει το ευρύ κοινό, προσφέροντας ένα επιπλέον επίπεδο ασφαλείας και διαφάνειας σε όσους θέλουν να επενδύσουν στο real estate και να εξασφαλίζουν ένα ετήσιο εισόδημα. Το μέγεθος των ΑΕΕΑΠ είναι σημαντικός δείκτης.
Το προφίλ των επενδυτών σε ΑΕΕΑΠ είναι διαφορετικό από όσους αγοράζουν ένα διαμέρισμα, καθώς οι ΑΕΕΑΠ επενδύουν κατά κύριο λόγο σε επαγγελματικά ακίνητα (κτήρια γραφείων, εμπορικά καταστήματα, αποθήκες και ξενοδοχεία). Πρόκειται για επενδυτές με μεγαλύτερη οικονομική επιφάνεια και με διαφορετικές απαιτήσεις. Στο εξωτερικό, οι ενδιαφερόμενοι για μετοχές Α.Ε.Ε.ΑΠ είναι κυρίως μακροπρόθεσμοι θεσμικοί επενδυτές όπως Ασφαλιστικά Ταμεία και Ασφαλιστικές Εταιρείες καθώς και οργανισμοί κοινής ωφέλειας.
Ο θεσμός των ΑΕΕΑΠ έχει προσφέρει πολλά εν μέσω της κρίσης. Οι μετοχές όσων εταιρειών παραμένουν στο ελληνικό Χρηματιστήριο όχι μόνο άντεξαν (και μοίρασαν και μερίσματα), αλλά και με τις επενδύσεις τους κράτησαν «ζωντανό» τον κλάδο των επαγγελματικών ακινήτων.
Εάν εξαιρεθεί η Lamda Development, που θεωρείται εταιρεία Real Estate και όχι εταιρεία χαρτοφυλακίου ακινήτων, οι υπόλοιπες που κυριαρχούν στην αγορά είναι η Prodea Investments (πρώην Πανγαία), με χαρτοφυλάκιο αξίας 1,640 δισ. ευρώ στο τέλος του 2018. Ακολουθούσε η Trastor (165 εκατ. ευρώ συνολική αξία ακινήτων), η οποία έχει βασικούς μετόχους την αμερικανική επενδυτική εταιρεία Wert Red με 54,03% και την Τράπεζα Πειραιώς με 39,4%.H Intercontinental International ΑΕΕΑΠ με αξία χαρτοφυλακίου (2018) της τάξεως των 97 εκατ. ευρώ και η Briq Propertiesμε χαρτοφυλάκιο αξίας 44 εκατ. ευρώ.
Στα 3 δις ευρώ τα χαρτοφυλάκια των ΑΕΕΑΠ στο τέλος 2019
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, οι ΑΕΕΑΠ αποτελούν τους πλέον ενεργούς επενδυτές στην ελληνική αγορά επαγγελματικών ακινήτων, με τα υφιστάμενα χαρτοφυλάκιά τους να αντιπροσωπεύουν συνολική αξία περί τα 2,5 δισ. ευρώ (χωρίς την Grivalia).
Το 2018 οι επενδύσεις σε επαγγελματικά ακίνητα ήταν συνολικά ύψους 486 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 235 από ΑΕΕΑΠ και 251 εκατ. από άλλους φορείς, κυρίως funds. Η ανοδική τάση των τιμών των επαγγελματικών ακινήτων εκτιμάται ότι θα οδηγήσει την αξία των χαρτοφυλακίων των εταιρειών του κλάδου στα επίπεδα των 3 δισ. ευρώ στα τέλη 2019 και στο πρώτο τρίμηνο 2020.