Ο αγώνας για «φρέσκα» κεφάλαια στο ΧΑ, η «αφαίμαξη» και οι αναβαθμίσεις

Την «αφαίμαξη» κεφαλαίων από τα placements και, κυρίως, από τις δύο μεγάλες συναλλαγές του ΤΧΣ μέσα στο 2024 (Πειραιώς, Εθνική) «πληρώνει» η χρηματιστηριακή αγορά το τελευταίο διάστημα, παρουσιάζοντας επιδόσεις που υστερούν έναντι των ευρωπαϊκών αγορών και, ακόμη περισσότερο, των αμερικανικών δεικτών. Ωστόσο, το «ταμείο» των εισροών κεφαλαίων από διεθνή επενδυτικά χαρτοφυλάκια παραμένει θετικό και αρκετά καλύτερο από το 2023, ενώ πιθανές νέες αναβαθμίσεις του αξιόχρεου της χώρας το επόμενο διάστημα είναι πιθανό να ενισχύσουν τις εισροές κεφαλαίων.

Το Χρηματιστήριο Αθηνών όλα δείχνουν ότι θα τερματίσει το 2024 με αρκετά σημαντική απόδοση, όχι όμως και 39% που είχε «γράψει» ο Γενικός Δείκτης το 2023, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση παγκοσμίως. Με το κλείσιμο της Παρασκευής και ύστερα από μια εβδομάδα απωλειών (-1,47%) ο Δείκτης κρατάει κέρδη από την αρχή του έτους 9,56%. Από τη «βουτιά» που είχε σημειωθεί παγκοσμίως στις 5 Αυγούστου, λόγω ανησυχιών για ύφεση στις ΗΠΑ, ο Δείκτης σαφώς υστερεί, με απόδοση 5,7%, έναντι 7,2% για τον Stoxx 600 και 13,2% για τον αμερικανικό S&P 500.

Η αγορά φαίνεται ότι έχει τεθεί σε μια δοκιμασία εξαιτίας της ανισορροπίας στην προσφορά και ζήτηση κεφαλαίων και χρειάζεται «φρέσκια» ρευστότητα για να επανέλθει σε ανοδική πορεία. «Η κόπωση της Αγοράς ήταν εμφανής την εβδομάδα που πέρασε λόγω των συνεχών και απαιτητικών εταιρικών πράξεων διάθεσης μετοχικών ποσοστών. Μέσα σε λιγότερο από 15 ημέρες αντλήθηκε από την αγορά σε μετοχές σχεδόν 1 δισ. ευρώ και 750 εκατ. ευρώ σε ομολογιακές εκδόσεις», επισημαίνει ο αναλυτής της Beta, Μάνος Χατζηδάκης.

Τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Αθηνών δείχνουν ότι ως το τέλος Σεπεμβρίου (περιλαμβανομένου και του placement της Εθνικής που έγινε στις αρχές Οκτωβρίου) είχαν αντληθεί από την αγορά κεφάλαια συνολικού ύψους 3,74 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 300 εκατ. ευρώ περισσότερα από όσα αντλήθηκαν ολόκληρο το 2023. Αναλυτικότερα,

• Μέσω εταιρικών πράξεων το 2023 είχαν αντληθεί 1,737 δισ. ευρώ, ποσό αρκετά μεγαλύτερο από τα 1,256 δισ. που είχαν αντληθεί φέτος, έως το τέλος Σεπτεμβρίου.
• Η μεγάλη διαφορά εντοπίζεται στα placements, καθώς φέτος είχαμε δύο μεγάλες συναλλαγές από το ΤΧΣ (Πειραιώς και Εθνική), ενώ πέρυσι μόνο τη διάθεση μετοχών της Εθνικής. Έτσι, έχουν αντληθεί φέτος με placements 2,484 δισ. ευρώ, ενώ ολόκληρο το 2023 αντλήθηκαν 1,689 δισ. με συναλλαγές αυτής της κατηγορίας.

Σημειώνεται ότι τα placements, στον βαθμό που αυξάνουν την ελεύθερη διασπορά μετοχών και δη μεγάλης κεφαλαιοποίησης μακροπρόθεσμα έχουν θετική επίδραση, καθώς διευκολύνουν την προσέλκυση διεθνών κεφαλαίων, μέσα και από την αυξημένη συμμετοχή σε διεθνείς δείκτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στους δείκτες του οίκου FTSE, όπως ανακοινώθηκε τις προηγούμενες ημέρες, η Ελλάδα τέθηκε σε παρακολούθηση για αναβάθμιση στις ανεπτυγμένες αγορές, επειδή, μεταξύ άλλων, πλέον έχει αρκετές «επενδύσιμες» μετοχές, δηλαδή τίτλους με μεγάλη κεφαλαιοποίηση σε ελεύθερη διασπορά. Σε αυτό συνέβαλε, εκτιμούν αναλυτές, και η αύξηση της διασποράς των μετοχών της Πειραιώς και της Εθνικής, ως αποτέλεσμα των δύο placements.

Βραχυπρόθεσμα, όμως, τα placements απορροφούν ρευστότητα και δυσκολεύουν την άνοδο των τιμών. Αναλυτές επισημαίνουν, μάλιστα, ότι όλα τα placements δεν είναι ίδια, από την άποψη της επίδρασης που έχουν στη ρευστότητα της αγοράς: ένας βασικός μέτοχος εισηγμένης μπορεί να αντλήσει ρευστότητα με placement και κατά ένα μέρος αυτή να ανακυκλωθεί στην αγορά με επόμενες συναλλαγές του. Αντίθετα, τα placements του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αντλούν μια ρευστότητα που τελικά χάνεται από την αγορά, αφού καταλήγει στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.

Ως το τέλος του χρόνου, υπολογίζεται ότι θα αντληθούν με επόμενες συναλλαγές περίπου 1 δισ. ευρώ από την αγορά, με σημαντική συγκέντρωση των συναλλαγών μάλιστα μέχρι τις 5 Νοεμβρίου, δηλαδή πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές (σειρά έχουν πάρει οι Attica Bank, ΕΛΒΑΛ, HelleniQ Energy, Επιχειρήσεις Αττικής και Trade Estates). Όπως επισημαίνει ο Μ. Χατζηδάκης, «τα δεδομένα δεν δείχνουν ότι η κατάσταση αυτή οδεύει προς εκτόνωση καθώς η ουρά των αυξήσεων κεφαλαίων έχει ακόμα αρκετούς ενδιαφερόμενους που θα επιθυμούσαν να εκμεταλλευθούν το θετικό κλίμα στο εξωτερικό πριν την διενέργεια των αμερικανικών εκλογών που θεωρείται ένας εν δυνάμει αστάθμητος παράγοντας».

Το ισοζύγιο εισροών - εκροών

Πάντως, μέχρι στιγμής, παρότι για αρκετούς μήνες η αγορά είχε «αιμορραγία» ξένων κεφαλαίων, το ισοζύγιο των εισροών και εκροών κεφαλαίων παραμένει θετικό, με εισροές 297,49 εκατ. ως το τέλος Σεπτεμβρίου. Είναι μάλιστα πολύ καλύτερο από το 2023, καθώς στο τέλος Σεπτεμβρίου του περασμένου έτους, που έκλεισε τον Δεκέμβριο με εισροές 791,6 εκατ. ευρώ, είχαν καταγραφεί εκροές ύψους 333,4 εκατ. ευρώ.

Για τον Οκτώβριο, όπως είχε αντίστοιχα συμβεί και τον Νοέμβριο του 2023, μετά το τότε placement μετοχών της ΕΤΕ, αναμένεται να ενισχυθούν οι εισροές, καθώς το 85% του placement καλύφθηκε από ξένους επενδυτές, με κεφάλαια ύψους 587 εκατ. ευρώ, τα οποία θα βελτιώσουν το ισοζύγιο.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι τελευταίοι μήνες ήταν δύσκολοι, καθώς η αγορά έφθασε στο καλύτερο σημείο τον Απρίλιο, με εισροές έως τότε ύψους 737,5 εκατ. ευρώ, ενώ τους επόμενους πέντε μήνες, ως το τέλος Σεπτεμβρίου, συνολικά καταγράφηκαν εκροές 440 εκατ. ευρώ, καθώς οι ξένοι επενδυτές αναδιάρθρωναν τα χαρτοφυλάκιά τους, κυρίως ενόψει του placement της Εθνικής.

Από την πλευρά των εισροών, για το επόμενο διάστημα αναμένεται να τονωθεί η ρευστότητα των επενδυτικών χαρτοφυλακίων από την καταβολή προμερισμάτων από εισηγμένες (Motor Oil, ΟΠΑΠ), ενώ θα καταβληθεί το τίμημα για τη συναλλαγή της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με τη Masdar για την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή -στις αρχές του 2025 θα ωφεληθούν οι μέτοχοι μειοψηφίας από τη δημόσια προσφορά για το 35% των μετοχών. «Οι σημαντικές εισροές που αναμένει η εγχώρια αγορά προέρχονται κυρίως από την ολοκλήρωση της συναλλαγής της Τερνα Ενεργειακή και τα προμερίσματα κάποιων εισηγμένων εταιριών», σημειώνει ο Μ. Χατζηδάκης.

Η επερχόμενη αναβάθμιση του ΧΑ από τον οίκο FTSE, στην καλύτερη περίπτωση τον Μάρτιο, αμέσως μετά την αναμενόμενη αναβάθμιση της χώρας από τη Moody's, δεν επιδρά προς το παρόν στις επενδυτικές κινήσεις των ξένων χαρτοφυλακίων, ενώ σύμφωνα με ανάλυση της Jefferies, σε πρώτη φάση η μετάβαση στις ανεπτυγμένες αγορές θα έχει μικρή επίδραση στις συνολικές εισροές, που δεν αναμένεται να ξεπεράσουν τα 100 εκατ. ευρώ. Θα είναι μάλιστα ανισομερώς κατανεμημένες, καθώς αρκετές εταιρείες που είναι σήμερα στους δείκτες αναδυόμενων αγορών δεν θα έχουν θέσει στους δείκτες ανεπτυγμένων.

«Άσσος στο μανίκι»

Ωστόσο, «άσσο στο μανίκι» για το ελληνικό χρηματιστήριο, με αύξηση των εισροών, θα μπορούσαν να αποδειχθούν οι επόμενες αξιολογήσεις της χώρας από μεγάλους οίκους, οι οποίοι έχουν ήδη αποδώσει την επενδυτική βαθμίδα στην Ελλάδα. Όπως εκτιμά η Goldman Sachs σε τελευταία της έκθεση, μια ακόμη αναβάθμιση της Ελλάδας είναι δυνατή το φθινόπωρο: «Δεδομένου του μακροοικονομικού τοπίου και των θετικών προοπτικών από τους οίκους αξιολόγησης, θεωρούμε ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε καλή θέση για πιθανή αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας στις επερχόμενες αξιολογήσεις (S&P στις 18 Οκτωβρίου, Fitch στις 22 Νοεμβρίου, Scope στις 6 Δεκεμβρίου)», τονίζει η Goldman Sachs.

Σύμφωνα με μελέτη που έχει δημοσιευθεί στο Οικονομικό Δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, οι αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας έχει αποδειχθεί ότι έχουν σημαντική επίδραση στην εισροή κεφαλαίων όχι μόνο στα ομόλογα, αλλά περισσότερο στις μετοχές. Όπως τονίζεται στη μελέτη:

• Οι αναβαθμίσεις των πιστοληπτικών αξιολογήσεων της ελληνικής οικονομίας και κυρίως η προοπτική για την αναβάθμιση στην επενδυτική κατηγορία οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των τοποθετήσεων των επενδυτικών κεφαλαίων σε ελληνικά κρατικά ομόλογα.
• Συγκεκριμένα από το δ’ τρίμηνο του 2022 έως το γ’ τρίμηνο του 2023, η αξία των ελληνικών αξιογράφων στα χαρτοφυλάκια των διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων αυξήθηκε κατά 7 δισεκ. ευρώ, ενώ, αν απομονωθεί η επίδραση της αύξησης των τιμών των μετοχών και των ομολόγων εκείνη την περίοδο, η αύξηση αυτή υπολογίζεται σε 5 δισεκ. ευρώ, εκ των οποίων 2,9 δισεκ. ευρώ αφορούν θέσεις σε μετοχές και 2,1 δισεκ. ευρώ θέσεις σε ομόλογα.