Μπορεί οι τιμές των εμπορευμάτων να έχουν υποχωρήσει σχεδόν κατά το ένα τρίτο από τα υψηλά που καταγράφηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, συμβάλλοντας στην αποθέρμανση του πληθωρισμού παγκοσμίως, όμως δεν παύουν να υπάρχουν στον ορίζοντα πιθανές δυσάρεστες εκπλήξεις, που θα ανέβαζαν και πάλι στα ύψη τις τιμές, όπως επισημαίνει ο Economist.
Τα «θερμά» μέτωπα που μπορεί να επηρεάσουν τις αγορές εμπορευμάτων παγκοσμίως είναι πολλά. Όπως αναφέρει το κορυφαίο οικονομικό περιοδικό καθώς η Ρωσία συνεχίζει να σφυροκοπά το Κίεβο, οι δυτικές κυρώσεις αρχίζουν να παραλύουν το Arctic LNG 2, το μεγαλύτερο έργο εξαγωγής φυσικού αερίου της επιτιθέμενης Ρωσίας. Στην Ερυθρά Θάλασσα, μέσω της οποίας ταξιδεύει το 10% του πετρελαίου που μεταφέρεται από θαλάσσης, οι αμερικανικές δυνάμεις κάνουν ό,τι μπορούν για να αποκρούσουν τις επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη από τους αντάρτες Χούτι της Υεμένης. Στις 3 Ιανουαρίου, τοπικές διαμαρτυρίες διέκοψαν την παραγωγή σε ένα κρίσιμο πετρελαϊκό πεδίο της Λιβύης. Μια σοβαρή ξηρασία στον Αμαζόνιο κινδυνεύει να εμποδίσει τις αποστολές αραβοσίτου από τη Βραζιλία, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα σιτηρών στον κόσμο.
Και όμως, σε όλες τις αγορές εμπορευμάτων, επικρατεί σχετική ηρεμία. Μετά από δύο χρόνια διψήφιας ανόδου, ο δείκτης Bloomberg Commodity, ένας δείκτης αναφοράς που καλύπτει τις τιμές των πρώτων υλών, υποχώρησε περισσότερο από 10% το 2023. Οι τιμές του πετρελαίου, λίγο κάτω από τα 80 δολάρια το βαρέλι, μειώθηκαν κατά 12% το τελευταίο τρίμηνο και επομένως είναι πολύ κάτω από τα επίπεδα του 2022. Οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου κυμαίνονται κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο ετών. Τα σιτηρά και τα μέταλλα είναι επίσης φθηνά. Οι ειδήμονες αναμένουν ότι η ίδια κατάσταση θα συνεχιστεί και φέτος. Τι, ακριβώς, θα χρειαζόταν για να ταρακουνήσει τις αγορές;
Μετά από διαδοχικές διαταραχές που προκάλεσαν αναζωπύρωση των τιμών στις αρχές της δεκαετίας του 2020, οι αγορές προσαρμόστηκαν. Η ζήτηση, που συγκρατείται από την καταπιεσμένη κατανάλωση, έχει περιοριστεί σχετικά. Αλλά είναι η ανταπόκριση της προσφοράς στις αυξημένες τιμές, με τη μορφή αύξησης της παραγωγής και αναδιάταξης των εμπορικών ροών, που καθιστά τον κόσμο πιο ανθεκτικό στους κραδασμούς σήμερα. Οι επενδυτές είναι χαλαροί επειδή τα επίπεδα προσφοράς για πολλά εμπορεύματα φαίνονται καλύτερα από ό,τι στα τέλη της δεκαετίας του 2010.
Ένα παράδειγμα είναι το πετρέλαιο. Το 2023 η αυξημένη παραγωγή από χώρες εκτός του ΟΠΕΚ+ ήταν αρκετή για να καλύψει την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης. Αυτό ώθησε τη συμμαχία να μειώσει την παραγωγή της κατά περίπου 2,2 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, ποσότητα ισοδύναμη με το 2% της παγκόσμιας προσφοράς, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τις τιμές σταθερές. Παρ' όλα αυτά, η αγορά ήταν σχεδόν πλεονασματική το τελευταίο τρίμηνο. Η Kpler, μια εταιρεία δεδομένων, προβλέπει μια μέση υπερπροσφορά 550.000 βαρελιών την ημέρα τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2024, η οποία θα ήταν αρκετή για να αναπληρώσει τα αποθέματα σχεδόν όσο μειώθηκαν κατά τους θερμούς καλοκαιρινούς μήνες. Νέα βαρέλια θα έρχονται από τη Βραζιλία, τη Γουιάνα και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, όπου τα κέρδη αποδοτικότητας αντισταθμίζουν τη μείωση του αριθμού των εξεδρών άντλησης.
Στην Ευρώπη, οι εντατικές αγορές φυσικού αερίου από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας και ένας ήπιος χειμώνας βοήθησαν να διατηρηθούν τα επίπεδα αποθήκευσης φυσικού αερίου περίπου στο 90% της χωρητικότητας, πολύ πάνω από τον πενταετή μέσο όρο. Υποθέτοντας ομαλές καιρικές συνθήκες και χωρίς μεγάλες διαταραχές, θα πρέπει να παραμείνουν κοντά στο 70% μέχρι το τέλος Μαρτίου, προβλέπει η Rystad Energy, μια συμβουλευτική εταιρεία, ξεπερνώντας εύκολα τον στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για 45% μέχρι την 1η Φεβρουαρίου. Τα άφθονα αποθέματα θα συγκρατήσουν τις τιμές του φυσικού αερίου χαμηλά, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Ασία, δίνοντας με τη σειρά τους κίνητρα για περισσότερη μετάβαση από άνθρακα σε φυσικό αέριο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας παντού. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση των τιμών του άνθρακα που έχουν ήδη αμβλυνθεί από μια τεράστια αύξηση της παραγωγής στην Κίνα και την Ινδία.
Οι εξορύξεις λιθίου και νικελίου ανθούν επίσης. Αυτή του κοβαλτίου -ένα υποπροϊόν της παραγωγής χαλκού και νικελίου- παραμένει ισχυρή, περιορίζοντας τις τιμές των λεγόμενων πράσινων μετάλλων. Η αυξημένη φύτευση σιτηρών και σόγιας (εκτός Ουκρανίας) και ο καλός καιρός ωθούν τους ειδήμονες να προβλέπουν παραγωγή ρεκόρ το 2024-25, μετά από ένα πλούσιο 2023-24. Αυτό θα ωθήσει τη μέση αναλογία αποθεμάτων προς χρήση στους εξαγωγείς τροφίμων, έναν βασικό καθοριστικό παράγοντα των τιμών, από 13% σε 16%, ένα επίπεδο που είδαν τελευταία φορά το 2018-19, λέει η ολλανδική τράπεζα Rabobank.
Η άφθονη προσφορά υποδηλώνει ένα ήρεμο πρώτο εξάμηνο του έτους. Μετά από αυτό, τα πλεονάσματα θα μπορούσαν να μειωθούν. Η παραγωγή πετρελαίου εκτός ΟΠΕΚ μπορεί να σταθεροποιηθεί. Οι καθυστερήσεις σε ορισμένα αμερικανικά έργα τερματικού σταθμού υγροποίησης, τα οποία αρχικά επρόκειτο να αρχίσουν να εξάγουν το 2024, θα ματαιώσουν τις προσπάθειες της Ευρώπης να αναπληρώσει το φυσικό αέριο. Οι χαμηλές τιμές των σιτηρών θα συντρίψουν τα περιθώρια κέρδους των αγροτών, απειλώντας τη φύτευση. Οι αγορές θα είναι πιο εκτεθειμένες σε σοκ, από τα οποία ξεχωρίζουν τρία: απότομη οικονομική ανάκαμψη, κακές καιρικές συνθήκες και πόλεμοι.
Είτε οι μεγάλες οικονομίες αποφύγουν την ύφεση είτε όχι, ο ρυθμός της παγκόσμιας ανάπτυξης αναμένεται να είναι αργός, υποδηλώνοντας μέτρια αύξηση της ζήτησης πρώτων υλών. Ο πληθωρισμός αναμένεται επίσης να υποχωρήσει, επομένως τα εμπορεύματα θα έχουν λιγότερη ελκυστικότητα ως οικονομικό αντιστάθμισμα. Αλλά μια έκπληξη δεν είναι αδύνατη. Αυτό φαίνεται λιγότερο πιθανό στην Κίνα, την οικονομία - βαρόμετρο των αγορών εμπορευμάτων, από ό, τι στην Αμερική, όπου τα επιτόκια θα μπορούσαν σύντομα να μειωθούν και οι επενδύσεις στις υποδομές επιταχύνονται. Η Liberum, μια τράπεζα, υπολογίζει ότι μια αύξηση κατά μία ποσοστιαία μονάδα στην πρόβλεψή της για την ετήσια αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ θα ενισχύσει τη ζήτηση εμπορευμάτων κατά 1,5%.
Ο κακός καιρός θα είχε βαθύτερο αντίκτυπο. Ο χειμώνας της Ευρώπης δεν έχει τελειώσει ακόμα, όπως αποδεικνύεται από το κρύο που μόλις ξεκίνησε. Ένα πάγωμα με διάρκεια θα μπορούσε να αναγκάσει την Ευρώπη να χρησιμοποιήσει επιπλέον 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, ή το 6-7% της συνήθους ζήτησής της, εκτιμά η Rystad. Αυτό θα μπορούσε να ωθήσει την περιοχή να ανταγωνιστεί πιο επιθετικά την Ασία για προμήθειες. Μια κλιματική έκπληξη θα ήταν ακόμη πιο αποδιοργανωτική στις αγορές σιταριού, ιδιαίτερα εάν επηρέαζε τη Ρωσία, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα, ο οποίος είχε αυξημένες συγκομιδές από το 2022. Τα αποθέματα για την κάλυψη των ελλείψεων εξαντλούνται. Λόγω της αύξησης της κατανάλωσης, η οποία πρόκειται να χτυπήσει ρεκόρ αυτή τη σεζόν, τα παγκόσμια αποθέματα σιταριού κατευθύνονται ήδη προς τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2015-16.
Τι γίνεται με τον πόλεμο; Τα τέσσερα πέμπτα των εξαγωγών τροφίμων της Ρωσίας μεταφέρονται μέσω της Μαύρης Θάλασσας, όπως και 2 εκατομμύρια βαρέλια αργού ημερησίως. Τα ναυτικά προβλήματα θα μπορούσαν να ταρακουνήσουν τις τιμές, αν και η αύξηση της παραγωγής από τον ΟΠΕΚ+ και η διεθνής πίεση για την προστασία των αποστολών τροφίμων, θα ηρεμούσαν τις αγορές. Οι αναζωπυρώσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, που θα προκαλούνταν από μια παρατεταμένη αμερικανική εκστρατεία εναντίον των Χούτι, θα μπορούσαν να προκαλέσουν άνοδο 15% στις τιμές του πετρελαίου, λέει ο Jorge León της Rystad -αν και αυτό μπορεί να μην διαρκέσει πολύ. Ένας πόλεμος όπου θα συμμετείχαν το Ιράν και άλλα κράτη του Κόλπου, όπου βρίσκεται σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της αχρησιμοποίητης παραγωγικής ικανότητας, είναι αυτό που θα προκαλούσε πραγματικό χάος. Η πιθανότητα τρομακτικών τιμών του είδους που προβλεπόταν τον Μάρτιο του 2022, όταν τα 200 δολάρια το βαρέλι φαίνονταν πιθανά, θα μπορούσε να επιστρέψει.
Θα χρειαζόταν κάτι ακραίο -ή ένα μείγμα λιγότερο ακραίων αλλά ακόμα απίθανων γεγονότων- για να αλλάξει η πορεία των αγορών εμπορευμάτων, καταλήγει το άρθρο. Το περιοδικό προειδοποιεί, όμως, ότι αυτό δεν είναι πολύ παρήγορο, αφού οι αγορές έχουν τυφλωθεί και δεν έχουν προβλέψει παρόμοια απίθανα γεγονότα αρκετές φορές αυτή τη δεκαετία.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
