Πριν από δύο μήνες η τιμή του αργού πετρελαίου πλησίαζε τα 100 δολάρια. Σε μικρό χρονικό διάστημα υποχώρησε στα 70. Σε μία συνεδρίαση του Οκτωβρίου η ημερήσια διακύμανση έφθασε στο 6%, ενώ σε 121 συνεδριάσεις έχουν καταγραφεί απώλειες 2 δολαρίων ημερησίως, μεταβλητότητα που θεωρείται πρωτόγνωρη.
Η πρώτη εντύπωση από την παραπάνω πορεία είναι ότι όλα εξαρτώνται από την προσφορά και τη ζήτηση και κυρίως από τα σκαμπανεβάσματα στις διαθέσεις του ΟΠΕΚ+ και φυσικά από τον πόλεμο στο Ισραήλ.
Όμως, όπως δείχνει ανάλυση του Bloomberg, οι δύο παραπάνω αιτίες συμβάλουν, μεν, στην έντονη μεταβλητότητα του πετρελαίου αλλά δεν είναι η βασική αιτία γι’ αυτήν την πορεία. Υπεύθυνοι θεωρούνται οι επονομαζόμενοι Σύμβουλοι Εμπορίας Εμπορευμάτων (CTAs), οι οποίοι δρουν όπως τα γνωστά bot χρησιμοποιώντας μία σειρά από αλγόριθμους και με βασικό στόχο τη διευκόλυνση της κερδοσκοπίας.
Παρά το κοινότοπο όνομά τους, οι CTAs έχουν αναδειχθεί σε ισχυρή δύναμη στην αγορά πετρελαίου. Αν και αποτελούν μόλις το ένα πέμπτο των συμμετεχόντων στα αμερικανικά κεφάλαια που δραστηριοποιούνται στην αγορά, οι CTAs αποτέλεσαν σχεδόν το 60% του καθαρού όγκου συναλλαγών, σύμφωνα με την Bridgeton Research Group, η οποία παρέχει αναλύσεις σχετικά με συναλλαγές που δημιουργούνται από υπολογιστές, όντας το μεγαλύτερο ποσοστό από το 2017.
Αν και είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί πόσο μέρος του συνολικού όγκου συναλλαγών ελέγχεται από τους CTAs, οι αλγόριθμοι ευρύτερα είναι υπεύθυνοι για το 70% των συναλλαγών αργού πετρελαίου σε μια μέση ημέρα, σύμφωνα με στοιχεία της TD Bank και της JPMorgan.
«Θα σας σοκάρει απόλυτα το πόσο μεγάλες είναι οι θέσεις τους», δήλωσε ο Ίλια Μπούτσεφ, πρώην trader και διευθύνων σύμβουλος της Pentathlon Investments, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. «Είναι πιθανώς μεγαλύτερες από ό,τι της BP, της Shell και της Koch μαζί».
Οι φετινές έντονες διακυμάνσεις των τιμών εντείνονται από αυτά τα bots, όπως υποστηρίζουν traders, αναλυτές και διαχειριστές κεφαλαίων που εργάζονται στην αγορά πετρελαίου. Έχουν αναστατώσει τα εμπορεύματα από τη βενζίνη έως τον χρυσό, έχουν παραγκωνίσει τους παραδοσιακούς επενδυτές, έχουν προκαλέσει την οργή του ΟΠΕΚ και έχουν βρεθεί στο επίκεντρο της προσοχής ακόμη και του Λευκού Οίκου.
Οι CTAs αυτοχαρακτηρίζονται ως ένα άτομο ή ένας οργανισμός που παρέχει συμβουλές για τη διαπραγμάτευση συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, δικαιωμάτων προαίρεσης ή ανταλλαγών. Όμως, όσοι γνωρίζουν λένε ότι οι περισσότεροι ορίζονται από τις στρατηγικές διαπραγμάτευσής τους: καθοδηγούμενες από υπολογιστή και βασισμένες σε κανόνες, με σχετικά περιορισμένους χρονικούς ορίζοντες.
Αυτό που κάνει τους αλγοριθμικούς CTAs τόσο αποσταθεροποιητικούς είναι ότι συνήθως ακολουθούν τις πρόσκαιρες τάσεις στις αγορές χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους θεμελιώδη δεδομένα. Όταν οι τιμές πέφτουν, πουλάνε, οδηγώντας τες ακόμη χαμηλότερα. Και, το πιο ανησυχητικό για τους καταναλωτές, το ίδιο ισχύει και στην άνοδο. Ορισμένοι αναλυτές λένε ότι οι CTAs συνέβαλαν στην υπερτίμηση του πετρελαίου κατά 7 δολάρια το βαρέλι κατά τη διάρκεια ενός πρόσφατου ράλι. Και οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου πιστεύουν ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην άνοδο των τιμών κατά τη διάρκεια του 2023.
«Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα πρέπει να έχει επίγνωση αυτών και της επιρροής τους στις αγορές», σημειώνει η Ρεμπέκα Μπάμπιν, trader ενέργειας στη CIBC Private Wealth και προσθέτει ότι «οι CTAs μπορούν να δημιουργήσουν αυτά τα ρήγματα - χρονικές περιόδους κατά τις οποίες κάνουμε συναλλαγές μακριά από τα θεμελιώδη μεγέθη. Και ενώ αυτές οι στιγμές μπορεί να είναι βραχύβιες, οι επακόλουθες διακυμάνσεις των τιμών διαχέονται στον ευρύτερο οικονομικό κόσμο με πολλούς διαφορετικούς τρόπους».
Εκτίναξη της κερδοσκοπίας
Ενώ οι αλγοριθμικοί CTAs προσθέτουν ρευστότητα στην αγορά, οι στρατηγικές συναλλαγών τους μπορούν να ενισχύσουν τις καθημερινές διακυμάνσεις σε ακραίο βαθμό. Το 2022, όταν ο όγκος συναλλαγών των CTAs επεκτάθηκε με εκρηκτικό ρυθμό, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης πετρελαίου της Νέας Υόρκης σημείωσαν 242 φορές ημερήσια κίνηση άνω των 2 δολαρίων. Αυτό είναι 150% υψηλότερο από τον ιστορικό μέσο όρο από το 2000, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg.
Αλλά αυτό που προκαλεί έκπληξη σχετικά με τη συνεχιζόμενη μεταβλητότητα το 2023 είναι ότι ήρθε χωρίς το μεγάλο σοκ στις προμήθειες που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ενώ η σύγκρουση του Ισραήλ με τη Χαμάς έθεσε σε ένταση τις αγορές, δεν είχε σημαντικό αντίκτυπο στις ροές πετρελαίου. Και τα ράλι που ενισχύθηκαν από τις περικοπές της παραγωγής από τον Οργανισμό Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών και τους συμμάχους του έχουν υπονομευθεί από τη δραστηριότητα των CTAs.
Πολλές CTAs επεκτείνονται. Η Capital Fund Management με έδρα το Παρίσι αναφέρει ότι τα υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία των CTAs της αυξήθηκαν στα 3,8 δισ. δολάρια τον Ιούλιο του 2023 από 2,4 δισ. δολάρια τον Δεκέμβριο του 2021. Η Amapa Capital Advisors LLC και η Skylar Capital Management είναι μεταξύ των CTAs που έχουν διπλασιάσει ή τριπλασιάσει τα υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία σε λιγότερο από δύο χρόνια, αναφέρει η εταιρεία παροχής συμβουλών CTA IASG. Οι μεγαλύτεροι CTAs στην ενέργεια είναι οι Man AHL, Gresham, Lynx και AlphaSimplex, σύμφωνα με την BarclayHedge, αλλά ο ακριβής όγκος τους είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί.
Η ιδιομορφία των αλγοριθμικών CTAs, σύμφωνα με τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από αυτά, είναι ότι δεν επηρεάζονται από προκαταλήψεις και παρορμήσεις - είναι κατά κύριο λόγο μαθηματικοί. «Κάθε trader πιστεύει ότι είναι ο καλύτερος. Κάθε trader πιστεύει ότι έχει το πλεονέκτημα», σπεύδει να υποστηρίξει ο Μπρεντ Μπελότ, ο οποίος εγκατέλειψε τη θέση του ως trader στη μεγαλύτερη αμερικανική τράπεζα, την JP Morgan Chase & Co, για να ξεκινήσει τη δική του CTA το 2016.
Βαθιές ρίζες στις αγορές
Οι CTAs δεν είναι κάτι καινούργιο καθώς υπάρχουν από τις πρώτες ημέρες των συναλλαγών προθεσμιακών συμβολαίων. Και από το 1984, έπρεπε να εγγραφούν στην Εθνική Ένωση Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης. Συνήθως απολαμβάνουν μικρότερους φραγμούς εισόδου από τα αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου, τα οποία μπορούν να εμπορεύονται μεγαλύτερη ποικιλία τίτλων και απαιτούν μεγαλύτερο αρχικό κεφάλαιο.
Οι CTA, σε αντίθεση με τους traders υψηλής συχνότητας, δεν επωφελούνται συνήθως από την ταχύτητα με την οποία κινούνται. Αντ' αυτού, κερδίζουν χρήματα κυρίως από δείκτες που τροφοδοτούνται από τάσεις. Και δραστηριοποιούνται τόσο σε μετοχές όσο και σε εμπορεύματα μέσω συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης και δικαιωμάτων προαίρεσης.
Οι αγορές εμπορευμάτων, ωστόσο, διαφέρουν από τις μετοχές σε πολλά σημαντικά σημεία. Για παράδειγμα, ενώ η χρηματιστηριακή αγορά εξελίχθηκε ως ένας τρόπος άντλησης κεφαλαίων, οι προθεσμιακές αγορές εμπορευμάτων ήταν παραδοσιακά ένα μέρος για τους παραγωγούς και τους αγοραστές για να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο των τιμών τους.
Πώς έγιναν οι CTAs τόσο κυρίαρχοι; Όπως πολλά σημερινά φαινόμενα, η απάντηση ξεκινά από την περίοδο της πανδημίας. Καθώς τα shutdowns κατέκλυσαν τον κόσμο το 2020, η κατανάλωση καυσίμων κατέρρευσε κατά περισσότερο από το ένα τέταρτο. Στην αγορά αργού πετρελαίου ξέσπασε καταιγίδα. Η τιμή αναφοράς του αμερικανικού πετρελαίου έπεσε για λίγο στα μείον 40 δολάρια το βαρέλι και οι επενδυτές βρέθηκαν σε εντελώς νέο έδαφος. Ορισμένα κεφάλαια που είχαν μακροπρόθεσμες απόψεις με βάση τα θεμελιώδη μεγέθη της προσφοράς και της ζήτησης αποσύρθηκαν γρήγορα.
Τέτοιες πτωτικές αγορές αποδείχθηκαν «αιτίες εξαφάνισης» για τα παραδοσιακά κεφάλαια, τα οποία άφησαν ελεύθερο χώρο για να εισέλθουν οι αλγόριθμοι, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι τα CTAs, σύμφωνα με τον Ντάνιελ Γκάλι, κορυφαίο αναλυτή της αγοράς εμπορευμάτων στην TD Securities. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έδωσε στα CTAs άλλο ένα στήριγμα.
Αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η εποχή των CTAs μόλις ξεκίνησε και στο μέλλον υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είναι οι κυρίαρχοι traders για το σύνολο των αγορών.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
