Αντίστροφη μέτρηση για την παραγραφή χιλιάδων φορολογικών υποθέσεων

Στο στόχαστρο των ελεγκτών της ΑΑΔΕ βρίσκονται χιλιάδες φορολογικές υποθέσεις εισοδήματος και ακινήτων των ετών 2018 καθώς και των ενδιάμεσων ετών έως το 2013 οι οποίες παραγράφονται την 31η Δεκεμβρίου 2024.

Καθώς είναι αδύνατος ο έλεγχος όλων των παραγραφόμενων υποθέσεων η ΑΑΔΕ έχει δώσει εντολές, να μπαίνουν σε προτεραιότητα οι υποθέσεις μεγάλου φορολογικού ενδιαφέροντος, οι οποίες προκύπτουν βασικά, από το σκανάρισμα των τραπεζικών λογαριασμών των υπευθύνων, καθώς και από το ιστορικό παραβατικότητας που τυχόν έχει καταγραφεί στον «φάκελό» τους στην εφορία.

Πρώτος στόχος είναι ο έλεγχος των υποθέσεων του έτους 2018, καθώς συμπληρώνεται η πενταετία, που είναι η βασική περίοδος, εντός της οποίας οι φορολογικές αρχές μπορούν να καταλογίσουν φόρους.

Όμως, ανάλογα με την περίπτωση, η προθεσμία κοινοποίηση πράξης διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου επεκτείνεται έως και σε δέκα χρόνια πίσω, καλύπτοντας, φέτος, και τις υποθέσεις του έτους 2013.

Αυτό σημαίνει, όμως και πως δεν μπορεί η εφορία να ελέγξει και να καταλογίσει φόρους σε υποθέσεις του έτους 2012 και πίσω, ακόμη και αν έχει βάσιμα στοιχεία ότι υπάρχει τεράστια φοροδιαφυγή.

Πότε παραγράφεται κάθε έτος

Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, και μετά τις αλλαγές που έγιναν την άνοιξη, προβλέπεται ότι η Φορολογική Διοίκηση μπορεί να προβεί σε κοινοποίηση πράξης διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου εντός πέντε (5) ετών από τη λήξη του έτους, εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής δήλωσης. Αν για κάποια φορολογία προβλέπεται η υποβολή περισσότερων δηλώσεων, η κοινοποίηση της πράξης, μπορεί να γίνει εντός πέντε (5) ετών από τη λήξη του έτους, εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής της δήλωσης της τελευταίας φορολογικής περιόδου εκάστου έτους.

Για το τρέχον έτος, στην «κόψη» της παραγραφής βρίσκονται οι υποθέσεις του 2018, για τις οποίες η δήλωση έπρεπε να υποβληθεί το 2019, έτος από το οποίο η πενταετία συμπληρώνεται φέτος.

Όμως, η ΑΑΔΕ μπορεί να σκαλίσει και παλαιότερες υποθέσεις, με τον χρόνο της παραγραφής να εκτείνεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Εάν, εντός του πέμπτου έτους της προθεσμίας παραγραφής, υποβάλλεται αρχική ή τροποποιητική δήλωση ή περιέρχονται σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης νέα στοιχεία σε υπόθεση που έχει διενεργηθεί πλήρης έλεγχος ή σε κάθε άλλη περίπτωση περιέρχονται σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης πληροφορίες από οποιαδήποτε πηγή εκτός της Φορολογικής Διοίκησης, από τις οποίες προκύπτει φορολογική οφειλή και μόνο για το ζήτημα στο οποίο αφορούν, για περίοδο ενός (1) έτους από τη λήξη της πενταετίας.
2. Εάν ζητηθούν πληροφορίες από χώρα της αλλοδαπής, μέχρι την παραλαβή τους και για ένα (1) έτος από αυτήν και μόνο για το ζήτημα, στο οποίο αφορά το αίτημα παροχής πληροφοριών.
3. Εάν ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή, ένδικο βοήθημα ή μέσο, για περίοδο ενός (1) έτους μετά την έκδοση απόφασης επί της ενδικοφανούς προσφυγής ή την κοινοποίηση στη Φορολογική Διοίκηση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, και μόνο για το ζήτημα, το οποίο αφορά.
4. Για όσο διάστημα διαρκεί η προθεσμία υποβολής αιτήματος Διαδικασίας Αμοιβαίου Διακανονισμού (Δ.Α.Δ.), καθώς επίσης και εφόσον υποβληθεί τέτοιο αίτημα, για όσο χρόνο διαρκεί η Δ.Α.Δ.. Σε περίπτωση έκδοσης απόφασης Αμοιβαίου Διακανονισμού, παρατείνεται για ένα (1) έτος μετά την έκδοση της απόφασης η περίοδος παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να προβεί σε κοινοποίηση πράξης διοικητικού ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου με έρεισμα την απόφαση αυτή και αποκλειστικά με σκοπό τη συμμόρφωση με αυτήν,
5. Για όσο διάστημα απαιτηθεί για την εξέταση καταγγελίας ή αναφοράς που αφορά σε φορολογική υπόθεση, προσαυξημένο κατά ένα (1) έτος από την περιέλευση στην αρμόδια ελεγκτική Υπηρεσία της σχετικής πορισματικής έκθεσης και μόνο για το ζήτημα στο οποίο αφορά, εφόσον διαπιστωθεί ότι η μη ενάσκηση του δικαιώματος για διενέργεια ελέγχου ή για έκδοση καταλογιστικής πράξης, έστω και κατά ένα μέρος, οφείλεται σε σύμπραξη του φορολογουμένου με υπάλληλο της ελεγκτικής αρχής.

Πότε η παραγραφή φτάνει στη δεκαετία

Η ΑΑΔΕ μπορεί να κοινοποιήσει πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου εντός δέκα (10) ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία για την υποβολή της δήλωσης ή της δήλωσης της τελευταίας περιόδου, σε περίπτωση που προβλέπεται η υποβολή περισσότερων δηλώσεων και συγκεκριμένα:

1. Αν ο φορολογούμενος δεν έχει υποβάλει φορολογική δήλωση εντός της περιόδου που υποχρεούνταν. Εφόσον η δήλωση υποβληθεί στο τελευταίο έτος της περιόδου, η πράξη διοικητικού ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου μπορεί να κοινοποιηθεί εντός ενός (1) έτους από τη λήξη του έτους υποβολής της συγκεκριμένης δήλωσης.
2. Αν μετά την πενταετία περιέλθουν σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης νέα στοιχεία ή πληροφορίες που δεν θα μπορούσαν να είναι σε γνώση αυτής εντός της πενταετίας και προκύπτει ότι η φορολογική οφειλή υπερβαίνει αυτήν που είχε προσδιορισθεί βάσει προηγούμενου άμεσου, διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και μόνο για το ζήτημα το οποίο αφορούν.

Αναλυτικότερα, για τις χρήσεις 2012 και 2013 και τα φορολογικά έτη 2014-2017, πράξεις προσδιορισμού φόρου μπορούν να εκδοθούν εντός δέκα (10) ετών από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής δήλωσης, για περιπτώσεις «μεγάλης φοροδιαφυγής», όπως αυτή ορίζεται από τη νομοθεσία.

Συνεπώς, για πληροφορίες που περιέρχονται σε γνώση οποιασδήποτε Υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης και αφορούν σε μεγάλη φοροδιαφυγή, πράξεις προσδιορισμού φόρου εκδίδονται μόνο εφόσον πρόκειται για ποσά φόρων που υπερβαίνουν τα ποσά των 50.000 ευρώ όταν αφορά σε ΦΠΑ ή 100.000 ευρώ, όταν πρόκειται για φόρους εισοδήματος.

Στην περίπτωση που οι πληροφορίες περί φοροδιαφυγής περιέλθουν σε γνώση οποιασδήποτε υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης μετά την πενταετία, οι πράξεις προσδιορισμού φόρου και επιβολής προστίμου εκδίδονται αποκλειστικά για τη φορολογητέα ύλη που προκύπτει από τις πληροφορίες αυτές και για το έτος στο οποίο αφορούν.

Οι υποθέσεις πριν και μετά του 2014

Για τις παλαιότερες υποθέσεις, ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας προβλέπει:

1. Αν μετά από την περαίωση ανέλεγκτων χρήσεων ή μετά από την έκδοση της αρχικής πράξης προσδιορισμού φόρου και εντός πενταετίας, από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής αρχικής δήλωσης, περιέλθουν σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης νέα στοιχεία, οι σχετικές πράξεις προσδιορισμού φόρου και επιβολής προστίμου, βάσει περαίωσης ή βάσει ελέγχου που έχει διενεργηθεί πριν από την 1η Ιανουαρίου 2014 ή βάσει πλήρους ελέγχου που έχει διενεργηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά, κοινοποιούνται κατά περίπτωση εντός της πενταετούς προθεσμίας παραγραφής.
2. Εφόσον περιέλθουν σε γνώση της Φορολογικής Διοίκησης συμπληρωματικά στοιχεία κατά το τελευταίο έτος της αρχικής (πενταετούς) παραγραφής, το δικαίωμα της Φορολογικής Διοίκησης να εκδώσει πράξη προσδιορισμού φόρου παρατείνεται κατά ένα (1) έτος.
3. Εάν ο διορθωτικός προσδιορισμός φόρου συνεπάγεται τροποποίηση πράξης προσδιορισμού φόρου για φορολογικό έτος για το οποίο το δικαίωμα ελέγχου έχει παραγραφεί, η αντίστοιχη προσαρμογή φόρου διενεργείται στο παλαιότερο φορολογικό έτος για το οποίο το δικαίωμα ελέγχου δεν έχει ακόμη παραγραφεί και στο οποίο αφορά ο διορθωτικός προσδιορισμός φόρου.